ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ-ଶନିବାର-ରବିବାର ମଧ୍ୟରାତ୍ରିରେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ର ଦ୍ୱିତୀୟ ତଥା ଅନ୍ତିମ ଉଡ଼ାଣ କାର୍ଯ୍ୟ ପୂର୍ବାହ୍ନ ୧ଟା ୫୦ରେ ଶେଷ ହୋଇଛି । ଏହି ଅପରେସନ ପରେ ଚନ୍ଦ୍ରଠାରୁ ଲ୍ୟାଣ୍ଡରର ସର୍ବନିମ୍ନ ଦୂରତା ୨୫ କିଲୋମିଟର ଏବଂ ସର୍ବାଧିକ ଦୂରତା ୧୩୪ କିଲୋମିଟର ରହିଛି । ଡିବଷ୍ଟିଂରେ ମହାକାଶଯାନର ବେଗ ମନ୍ଥର ହୋଇଯାଏ ।
ଇସ୍ରୋ ସୋସିଆଲ ମିଡ଼ିଆ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ଏକ୍ସ (ଟ୍ୱିଟର)ରେ ଏକ ପୋଷ୍ଟରେ କହିଛି ଯେ ଲ୍ୟାଣ୍ଡରର ବର୍ତ୍ତମାନ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ତଦନ୍ତ ହେବ ଏବଂ ଅବତରଣ ସ୍ଥଳରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଉଦୟ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅପେକ୍ଷା କରିବ । ଅଗଷ୍ଟ ୨୩ ତାରିଖ ଅପରାହ୍ନ ୫ଟା ୪୫ମିନିଟରେ ସର୍ବନିମ୍ନ ଦୂରତା ଅର୍ଥାତ୍ ୨୫ କିଲୋମିଟର ଉଚ୍ଚତାରୁ ସଫ୍ଟ ଲ୍ୟାଣ୍ଡିଂ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରାଯିବ ।
ପ୍ରଜ୍ଞାନ ରୋଭର ଚନ୍ଦ୍ରରେ ଅଶୋକ ସ୍ତମ୍ଭର ଛାପ ଛାଡ଼ିବ
ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୧ ଓ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୨ ମିଶନର ପ୍ରକଳ୍ପ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ ଥିବା ଏମ୍ ଆନ୍ନାଦୁରାଇଙ୍କ କହିବାନୁଯାୟୀ, ଅଗଷ୍ଟ ୨୩ ତାରିଖ ସନ୍ଧ୍ୟାରେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ ଲ୍ୟାଣ୍ଡରକୁ ୨୫ କିଲୋମିଟର ଉଚ୍ଚତାରୁ ଚନ୍ଦ୍ରପୃଷ୍ଠରେ ପହଞ୍ଚିବାକୁ ୧୫ରୁ ୨୦ ମିନିଟ୍ ସମୟ ଲାଗିବ । ଏହା ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସମୟ ହେବାକୁ ଯାଉଛି ।
ଏହାପରେ ୬ ଚକିଆ ପ୍ରଜ୍ଞାନ ରୋଭର ବିକ୍ରମ ଲ୍ୟାଣ୍ଡରରୁ ରାମ୍ପ୍ ଦେଇ ବାହାରକୁ ଆସି ଇସ୍ରୋଠାରୁ କମାଣ୍ଡ ମିଳିବାମାତ୍ରେ ଚନ୍ଦ୍ର ପୃଷ୍ଠରେ ଚାଲିବ । ଏହି ସମୟରେ ଏହାର ଚକ ଚନ୍ଦ୍ରମାଟିରେ ଭାରତର ଜାତୀୟ ପ୍ରତୀକ ଅଶୋକ ସ୍ତମ୍ଭ ଓ ଇସ୍ରୋ ଲୋଗୋର ଛାପ ଛାଡ଼ିବ ।
ଚନ୍ଦ୍ରର ଫଟୋ ଉଠାଇଲେ ଲ୍ୟାଣ୍ଡର
ଏହା ପୂର୍ବରୁ ଅଗଷ୍ଟ ୧୭ ତାରିଖରେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ର ପ୍ରୋପଲସନ୍ ମଡ୍ୟୁଲକୁ ଲ୍ୟାଣ୍ଡର ରୋଭରଠାରୁ ଅଲଗା କରାଯାଇଥିଲା । ଅଲଗା ହେବା ପରେ ଲ୍ୟାଣ୍ଡର ପ୍ରୋପଲସନ ମଡ୍ୟୁଲକୁ କହିଥିଲେ- ‘ରାଇଡ୍ ମେଟ୍ ପାଇଁ ଧନ୍ୟବାଦ । ଏହି ସମୟରେ ଲ୍ୟାଣ୍ଡରରେ ଥିବା କ୍ୟାମେରା ପ୍ରୋପଲସନ ମଡ୍ୟୁଲର ଫଟୋ ସହ ଚନ୍ଦ୍ରର ଫଟୋ ମଧ୍ୟ ଉଠାଇଥିଲା ।
ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତର…
- କେମିତି ଶେଷ ହେଲା ଡିବଷ୍ଟିଂ : ଚନ୍ଦ୍ରଯାନର ଲ୍ୟାଣ୍ଡରର ଚାରି ଗୋଡ଼ ନିକଟରେ ୮୦୦ ନ୍ୟୁଟନ୍ ଶକ୍ତିର ୧-୧ ଥ୍ରଷ୍ଟର ଲଗାଯାଇଥିବାରୁ ଏହା ସମ୍ଭବ ହୋଇପାରିଛି । ୨ଟି ଷ୍ଟେପ୍ ରେ ଦୁଇଟି ଥ୍ରଷ୍ଟର କାମରେ ଆସିଥିଲା ।
- ଅବତରଣରେ କେତେ ଅସୁବିଧା: ୨୫ କିଲୋମିଟର ଉଚ୍ଚତାରୁ ଆରମ୍ଭ ହେବ ଅବତରଣ ପ୍ରକ୍ରିୟା । ଲ୍ୟାଣ୍ଡରର ବେଗକୁ ସେକେଣ୍ଡ ପ୍ରତି ୧୬୮୦ ମିଟରରୁ ୨ ମିଟରକୁ ହ୍ରାସ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ।
- ଅଗଷ୍ଟ ୨୩ରେ କାହିଁକି ଅବତରଣ: ଶକ୍ତି ଉତ୍ପାଦନ ପାଇଁ ଉଭୟ ଲ୍ୟାଣ୍ଡର ଓ ରୋଭର ସୋଲାର ପ୍ୟାନେଲ ବ୍ୟବହାର କରିବେ । ଏବେ ଚନ୍ଦ୍ରରେ ରାତି ହୋଇଗଲାଣି ଏବଂ ୨୩ ତାରିଖରେ ସୂର୍ଯ୍ୟ ଉଦୟ ହେବ ।
- କ’ଣ କରିବ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩: ପୃଥିବୀରୁ ଆସୁଥିବା ବିକିରଣର ଅଧ୍ୟୟନ କରିବ ପ୍ରୋପଲସନ ମଡ୍ୟୁଲ । ଲ୍ୟାଣ୍ଡର-ରୋଭର ପୃଷ୍ଠରେ ପାଣି ଖୋଜିବା ସମେତ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପରୀକ୍ଷଣ କରିବ।
ଏହି ମହାକାଶଯାନ ଅଗଷ୍ଟ ୫ ତାରିଖରେ ଚନ୍ଦ୍ରର କକ୍ଷପଥରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲା ।
୨୨ ଦିନର ଯାତ୍ରା ପରେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ ଅଗଷ୍ଟ ୫ ତାରିଖ ସନ୍ଧ୍ୟା ପ୍ରାୟ ୭ଟା ୧୫ରେ ଚନ୍ଦ୍ରର କକ୍ଷପଥରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲା । ତା’ପରେ ଏହାର ବେଗ ହ୍ରାସ କରାଗଲା, ଯାହାଫଳରେ ଯାନକୁ ଚନ୍ଦ୍ରର ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣରେ କଏଦ କରାଯାଇ ପାରିବ । ବେଗ କମାଇବା ପାଇଁ ଇସ୍ରୋ ବୈଜ୍ଞାନିକମାନେ ଗାଡ଼ିର ମୁହଁ ଫେରାଇ ୧୮୩୫ ସେକେଣ୍ଡ ଅର୍ଥାତ ପାଖାପାଖି ଅଧ ଘଣ୍ଟା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଥ୍ରଷ୍ଟର ଚଳାଇଥିଲେ । ସନ୍ଧ୍ୟା ୭ଟା ୧୨ମିନିଟରେ ଗୁଳିବିନିମୟ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ।
ଚନ୍ଦ୍ରର ଫଟୋ ଉଠାଇଲା ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ
ଯେତେବେଳେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ ପ୍ରଥମେ ଚନ୍ଦ୍ରର କକ୍ଷପଥରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲା ସେତେବେଳେ ଏହାର କକ୍ଷପଥ ୧୬୪ କିଲୋମିଟର x ୧୮,୦୭୪ କିଲୋମିଟର ଥିଲା । କକ୍ଷପଥରେ ପ୍ରବେଶ କରିବା ସମୟରେ ଏହାର ଅନବୋର୍ଡ କ୍ୟାମେରାରେ ଚନ୍ଦ୍ରର ଫଟୋ ମଧ୍ୟ କଏଦ ହୋଇଥିଲା । ଇସ୍ରୋ ଏହାର ଏକ ଭିଡିଓ ପ୍ରସ୍ତୁତ କରି ନିଜ ୱେବସାଇଟରେ ସେୟାର କରିଛି ।
ମୁଁ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩… ମୁଁ ଚନ୍ଦ୍ରର ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ଅନୁଭବ କରିପାରୁଛି ।
ଏହି ଅଭିଯାନ ସମ୍ପର୍କରେ ସୂଚନା ଦେଇ ଇସ୍ରୋ ଏକ୍ସ ପୋଷ୍ଟରେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ ପଠାଇଥିବା ବାର୍ତ୍ତା ଲେଖିଛି, ‘ମୁଁ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩… ମୁଁ ଚନ୍ଦ୍ରର ମାଧ୍ୟାକର୍ଷଣ ଅନୁଭବ କରିପାରୁଛି । ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩କୁ ସଫଳତାର ସହ ଚନ୍ଦ୍ରର କକ୍ଷପଥରେ ସ୍ଥାପନ କରାଯାଇଛି ବୋଲି ଇସ୍ରୋ କହିଛି । ଅଗଷ୍ଟ ୨୩ରେ ଅବତରଣ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନକୁ ନିଜର କକ୍ଷପଥକୁ ମୋଟ ୪ ଥର ହ୍ରାସ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ରବିବାର ସେ ଥରେ କକ୍ଷପଥକୁ ହ୍ରାସ କରିଛି ।
- ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ କକ୍ଷପଥରେ ଚନ୍ଦ୍ରର ସବୁଠାରୁ ନିକଟତର ଥିବାବେଳେ ଥ୍ରଷ୍ଟର ଉତକ୍ଷେପଣ କରାଯାଇଥିଲା ।
- ଇସ୍ରୋର ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ବେଙ୍ଗାଲୁରୁର ଇସ୍ଟ୍ରାକ ସ୍ଥିତ ମିଶନ ଅପରେସନ୍ କମ୍ପ୍ଲେକ୍ସ (ମୋକ୍ସ)ରୁ ପେରିଲୁନରେ ରେଟ୍ରୋ ବର୍ଣ୍ଣିଂର କମାଣ୍ଡ ଦିଆଯାଇଥିଲା ।
- ପେରିଲୁନର ଅର୍ଥ ହେଉଛି ସେହି ବିନ୍ଦୁ ଯେଉଁଠାରେ ଚନ୍ଦ୍ର କକ୍ଷପଥରେ ଥିବା ଯାନ ଚନ୍ଦ୍ରର ସବୁଠାରୁ ନିକଟତର ଅଟେ ।
- ରେଟ୍ରୋ ବର୍ଣ୍ଣିଂ ଗାଡ଼ିର ଥ୍ରଷ୍ଟର ବିପରୀତ ଦିଗରେ ଗୁଳି ଚାଳନା କରାଯାଇଥିବା କୁହାଯାଉଛି ।
- ଗାଡ଼ିର ବେଗକୁ ଧିମା କରିବା ପାଇଁ ବିପରୀତ ଦିଗରେ ଥ୍ରଷ୍ଟର ଚାଳନା କରାଯାଏ ।
ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ର ଏପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯାତ୍ରା…
ଏହି ମିଶନକୁ ତିନୋଟି ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ କରାଯାଇପାରେ:
୧. ପୃଥିବୀରୁ ଏହାର କକ୍ଷପଥକୁ ଯାତ୍ରା
- ଜୁଲାଇ ୧୪ତାରିଖରେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନକୁ ପୃଥିବୀର ୧୭୦ କିଲୋମିଟର x ୩୬,୫୦୦ କିଲୋମିଟର କକ୍ଷପଥକୁ ଉତକ୍ଷେପଣ କରାଯାଇଥିଲା ।
- ଜୁଲାଇ ୧୫ରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ କକ୍ଷପଥ ୪୧,୭୬୨ କିଲୋମିଟର x ୧୭୩ କିଲୋମିଟରକୁ ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇଥିଲା ।
- ଜୁଲାଇ ୧୭ତାରିଖରେ ଦ୍ବିତୀୟ ଥର ପାଇଁ କକ୍ଷପଥକୁ ୪୧,୬୦୩ କିଲୋମିଟର x ୨୨୬ କିଲୋମିଟରକୁ ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇଥିଲା ।
- ଜୁଲାଇ ୧୮ତାରିଖରେ ତୃତୀୟ ଥର ପାଇଁ କକ୍ଷପଥକୁ ୫୧,୪୦୦ କିଲୋମିଟର x ୨୨୮ କିଲୋମିଟରକୁ ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇଥିଲା ।
- ଜୁଲାଇ ୨୦ରେ ଚତୁର୍ଥ ଥର ପାଇଁ କକ୍ଷପଥ କୁ ୭୧,୩୫୧ x ୨୩୩ କିଲୋମିଟରକୁ ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇଥିଲା ।
- ଜୁଲାଇ ୨୫ରେ ପଞ୍ଚମ ଥର ପାଇଁ କକ୍ଷପଥକୁ ୧,୨୭,୬୦୩ କିଲୋମିଟର ବା ୨୩୬ କିଲୋମିଟରକୁ ବୃଦ୍ଧି କରାଯାଇଥିଲା ।
୨. ପୃଥିବୀର କକ୍ଷପଥରୁ ଚନ୍ଦ୍ରର କକ୍ଷପଥ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯାତ୍ରା
- ଜୁଲାଇ ୩୧ ଓ ଅଗଷ୍ଟ ୧ ତାରିଖ ରାତିରେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ ପୃଥିବୀର କକ୍ଷପଥରୁ ଚନ୍ଦ୍ର ଆଡ଼କୁ ଗତି କରିଥିଲା।
- ଅଗଷ୍ଟ ୫ ରେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ ଚନ୍ଦ୍ରର କକ୍ଷପଥରେ ୧୬୪ କିଲୋମିଟର x ୧୮୦୭୪ କିଲୋମିଟର ରେ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲା ।
୩. ଚନ୍ଦ୍ର କକ୍ଷପଥରୁ ଅବତରଣ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଯାତ୍ରା
- ଅଗଷ୍ଟ ୬ ରେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନର କକ୍ଷପଥ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ୧୭୦ କିଲୋମିଟର x ୪୩୧୩ କିଲୋମିଟରକୁ ହ୍ରାସ ପାଇଥିଲା ।
- ଅଗଷ୍ଟ ୯ ରେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନର କକ୍ଷପଥ ଦ୍ୱିତୀୟ ଥର ପାଇଁ ୧୭୪ କିଲୋମିଟର x ୧୪୩୭ କିଲୋମିଟରକୁ ହ୍ରାସ ପାଇଥିଲା ।
- ଅଗଷ୍ଟ ୧୪ ରେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନର କକ୍ଷପଥ ତୃତୀୟ ଥର ପାଇଁ ୧୫୦ କିଲୋମିଟର x ୧୭୭ କିଲୋମିଟରକୁ ହ୍ରାସ ପାଇଥିଲା ।
- ଅଗଷ୍ଟ ୧୬ ରେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ ୧୫୩ କିଲୋମିଟର x ୧୬୩ କିଲୋମିଟର ର ଗୋଲାକାର କକ୍ଷପଥରେ ଆସିଥିଲା ।
- ଗତ ଅଗଷ୍ଟ ୧୭ ତାରିଖରେ ଚନ୍ଦ୍ରଯାନ-୩ର ପ୍ରୋପଲସନ୍ ମଡ୍ୟୁଲକୁ ଲ୍ୟାଣ୍ଡର ରୋଭରଠାରୁ ଅଲଗା କରାଯାଇଥିଲା।
- ଅଗଷ୍ଟ ୧୮ ତାରିଖରେ ବିକ୍ରମ ଲ୍ୟାଣ୍ଡର ଡିବଷ୍ଟିଂ ପ୍ରକ୍ରିୟାରୁ ୧୧୩×୧୫୭ କିଲୋମିଟର କକ୍ଷପଥକୁ ଆସିଥିଲା।
- ଅଗଷ୍ଟ ୨୦ ତାରିଖରେ ବିକ୍ରମ ଲ୍ୟାଣ୍ଡର ଡିବଷ୍ଟିଂ ପ୍ରକ୍ରିୟାରୁ ୨୫×୧୩୪ କିଲୋମିଟର କକ୍ଷପଥକୁ ଆସିଥିଲା ।