ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦି ଓ ତାଙ୍କ ବିରୋଧୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଲୁଚକାଳି ଖେଳ ଚାଲିଛି । ବିରୋଧୀମାନେ ସେମାନଙ୍କୁ ଘେରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିବାମାତ୍ରେ ମୋଦି ଏକ ନୂଆ ଗୋଟି ଫିଙ୍ଗି ଦେଉଛନ୍ତି । ଅନେକ ଥର ଲାଗୁଛି ବିରୋଧୀମାନେ ଏଥର ମୋଦିଙ୍କୁ ଘେରି ରହିବେ, କିନ୍ତୁ ସେ ହଠାତ୍ ଏପରି ପଦକ୍ଷେପ ନେଉଛନ୍ତି ଯେ ଆସନ୍ତାକାଲି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ହସଖୁସିରେ ଥିବା ବିରୋଧୀଙ୍କ ଯୋଜନା ଫସର ଫାଟି ଯାଉଛି । ସେଥିପାଇଁ ମୋଦିଙ୍କ ଭାବମୂର୍ତ୍ତି ଜଣେ ଦୂରଦର୍ଶୀ, ପରିଶ୍ରମୀ ଏବଂ ବିଶ୍ୱାସଯୋଗ୍ୟ ନେତାଙ୍କ ଭଳି ହୋଇଗଲାଣି । ବୋଧହୁଏ ତାଙ୍କ ବିରୋଧୀମାନେ ମଧ୍ୟ ଜାଣନ୍ତି ଯେ ଯଦି ଆମେ କୌଣସି ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଛୁ, ତେବେ ମୋଦୀ ନିଶ୍ଚୟ ଏହାର ସମାଧାନ ପାଇସାରିଥିବେ । କିନ୍ତୁ ଅନେକ ସମୟରେ ବଡ଼ ବଡ଼ ବିଶ୍ଳେଷକମାନେ ମଧ୍ୟ ମୋଦିଙ୍କ ସମ୍ଭାବ୍ୟ ପଦକ୍ଷେପର ପୂର୍ବାନୁମାନ କରିପାରୁନାହାନ୍ତି । ବିରୋଧୀମାନେ ଏସବୁ କଥାକୁ ମୋଦିଙ୍କ ପ୍ରଶଂସା ଭାବରେ ଦେଖିବେ, କିନ୍ତୁ ସତକଥା ହେଉଛି ସଂସଦର ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଅଧିବେଶନରେ ସେମାନେ ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ ହେବେ । ପାଞ୍ଚ ଦିନିଆ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଅଧିବେଶନ ଡାକିବା ପଛରେ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ କ’ଣ ତାହା ହୁଏତ ସେମାନେ ବୁଝି ପାରୁନାହାନ୍ତି । ରାଜନୈତିକ ପଣ୍ଡିତଙ୍କ କ୍ଷେତ୍ରରେ ମଧ୍ୟ ସମାନ ଅବସ୍ଥା । ତେଣୁ ବଜାର ଗରମ ରହିଛି । ଯେତିକି ବିଶ୍ଳେଷକ, ସେତିକି ପ୍ରକାରର ଦାବି କରୁଛନ୍ତି । ତେଣୁ ସରକାର ଏହି ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଅଧିବେଶନରେ ସଂସଦରେ ‘ଏକ ଦେଶ, ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ’ ବିଲ୍ ଆଗତ କରିପାରନ୍ତି ବୋଲି ଦାବି ହେଉଛି ।
ମୋଦିଙ୍କୁ ଘେରିବାକୁ ଉଦ୍ୟମ
୨୦୧୪ ଓ ୨୦୧୯ରେ ବିପୁଳ ବ୍ୟବଧାନରେ ପରାଜିତ ହେବା ପରେ ବିରୋଧୀମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରିଥିଲେ ଯେ ଯଦି ମୋଦି ଓ ବିଜେପିକୁ ପରାସ୍ତ କରିବାକୁ ହେଲେ ସେମାନଙ୍କୁ ଏକାଠି ହେବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଏଥିପାଇଁ ଯଦି କିଛି ତ୍ୟାଗ କରିବାର ବାଧ୍ୟତାମୂଳକତା ରହିଛି, ତେବେ ତାହା ମଧ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିବ । ସେଥିପାଇଁ ବିଭିନ୍ନ ଦଳର ନେତାମାନେ ଏଭଳି ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଛନ୍ତି । ତେଲେଙ୍ଗାନା ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ କେ ଚନ୍ଦ୍ରଶେଖର ରାଓ (କେସିଆର) ବିରୋଧୀ ଦଳମାନଙ୍କୁ ଗୋଟିଏ ପରେ ଗୋଟିଏ ମଞ୍ଚକୁ ଆଣିବା ପାଇଁ ମନାଇବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଏହି କ୍ରମରେ ସେ ନିଜ ଦଳର ନାମ ତେଲେଙ୍ଗାନା ରାଷ୍ଟ୍ର ସମିତି (ଟିଆରଏସ)ରୁ ବଦଳାଇ ଭାରତ ରାଷ୍ଟ୍ର ସମିତି (ବିଆରଏସ) ରଖିଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ସେ ହଠାତ୍ ଏପରି ଉଦ୍ୟମରୁ ଅଦୃଶ୍ୟ ହୋଇଯାଇଛନ୍ତି ଏବଂ ନୂଆ ବିରୋଧୀ ମେଣ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆକୁ ମଧ୍ୟ ଆସିନଥିଲେ ।
ଏହାପରେ ବିହାର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ନୀତୀଶ କୁମାର ନେତୃତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ । ସେ ପ୍ରଥମେ ଗାନ୍ଧୀ ପରିବାରକୁ ଭେଟିବା ପାଇଁ ଦିଲ୍ଲୀ ଆସିଥିଲେ ଏବଂ ପରେ ସଙ୍କେତ ପାଇବା ପରେ ଆଞ୍ଚଳିକ ନେତାଙ୍କ ସହ କଥା ବାର୍ତ୍ତା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ମମତା ବାନାର୍ଜୀ ମୋଦିଙ୍କ ବିରୋଧରେ ସ୍ୱର ଉତ୍ତୋଳନ କରୁଛନ୍ତି । ବିରୋଧୀ ଏକତାର ଏହି ମିଶନକୁ ଆଗକୁ ବଢ଼ାଇବାରେ ମଧ୍ୟ ସେ ନିଜର ଭୂମିକା ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ବରଂ ବିରୋଧୀ ଶିବିରର ଅନ୍ୟତମ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଚେହେରା ଶରଦ ପାୱାରଙ୍କ ସହ ଅନ୍ୟାୟ ହେଲା । ତାଙ୍କ ଦଳ ଏନସିପି ଦୁଇ ଭାଗରେ ବିଭକ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ତାଙ୍କ ସହଯୋଗୀ ଶିବସେନା ପୂର୍ବରୁ ଭାଙ୍ଗି ସାରିଥିଲା ।
ବିରୋଧୀ ମେଣ୍ଟରେ ସମଗ୍ର ଦେଶର ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ
ତେବେ ବିରୋଧୀଙ୍କ ୨୬ଟି ଦଳ ଏକାଠି ହୋଇଚନ୍ତି । ଏଥିରେ ଜାତୀୟ ସ୍ତରର ଦଳ କଂଗ୍ରେସ ଏବଂ ଆପ୍, ଡିଏମ୍ କେ, ଟିଏମସି, ଆରଜେଡି, ଏସ୍ ପି ଭଳି ଶକ୍ତିଶାଳୀ ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ ସାମିଲ ଅଛନ୍ତି । ଦେଖିବାକୁ ବାକି ରହିଲା ମହାରାଷ୍ଟ୍ରର ଦୁଇ ପ୍ରମୁଖ ଦଳ ଏନସିପି ଓ ଶିବସେନାର ଶକ୍ତି କେତେ ବାକି ରହିଛି । ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଅନେକ ଦଳ ଅଛନ୍ତି ଯାହାର ସମର୍ଥନ ଆଧାର ବହୁତ ସୀମିତ ଅଟେ କିମ୍ବା ଏକ ବହୁତ ଛୋଟ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରନ୍ତି । ଦଳଗୁଡ଼ିକର ଶକ୍ତି ଯାହା ହେଉ ନା କାହିଁକି, ସେମାନେ ସମଗ୍ର ଦେଶର ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରୁଛନ୍ତି । ପୂର୍ବ-ପଶ୍ଚିମ ଓ ଉତ୍ତର-ଦକ୍ଷିଣ ଭଳି ଚାରିପାର୍ଶ୍ୱରୁ ବିରୋଧୀ ମେଣ୍ଟରେ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ ରହିଛି ।
ବିରୋଧୀଙ୍କ ଏକତା ପାଇଁ ମୋଦି-ବିଜେପି ଚିନ୍ତିତ କି ?
ଏଲପିଜି ଗ୍ୟାସ ସିଲିଣ୍ଡର ପିଛା ୨୦୦ ଟଙ୍କା ହ୍ରାସ କରାଯାଇଛି । ୨୦୧୯ରେ ମୋଦି ସରକାର ଯେତେବେଳେ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ଲଢ଼ୁଥିଲେ, ସେତେବେଳେ ଭୋଟରଙ୍କୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରିବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ତାଙ୍କ ନାଁରେ ଯେତିକି ସଫଳତା ଥିଲା, ତା’ଠାରୁ ଅଧିକ ସଫଳତା ରହିଛି । ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ ଜମ୍ମୁ-କଶ୍ମୀରରୁ ଧାରା ୩୭୦ ଉଚ୍ଛେଦ, ଅଯୋଧ୍ୟାରେ ରାମ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ, ମଥୁରା-କାଶୀରେ ମନ୍ଦିର-ମସଜିଦ୍ ବିବାଦ ଉପରେ ଅଦାଲତ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ, ୟୁନିଫର୍ମ ସିଭିଲ କୋଡ୍ (ୟୁସିସି) ଉପରେ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ଘୋଷଣା, ନୂଆ ସଂସଦର ଉଦଘାଟନ ଇତ୍ୟାଦି ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରଦର୍ଶନୀରେ ଉପଯୁକ୍ତଭାବେ ସଜା ଯାଇପାରିବ । କିନ୍ତୁ ଏଥର ବିରୋଧୀ ଏକତା ମୋଦିଙ୍କୁ କେବଳ ଉପଲବ୍ଧି ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରିନାହିଁ ବରଂ ବିରୋଧୀ ଶିବିର ଅଧିକ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ହେବାର ସମ୍ଭାବନାକୁ ନଷ୍ଟ କରିବା ପାଇଁ ଏକ ଦୃଢ଼ ଏବଂ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ପ୍ରୟାସ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରିଥିବା ଜଣାପଡ଼ିଛି ।
ଗୋଟିଏ ଦେଶ, ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ କାହିଁକି ?
ତେବେ ‘ଗୋଟିଏ ଦେଶ, ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ’ ଆଲୋଚନା କ’ଣ ଏହା ସୂଚାଉଛି ? ଯଦି ‘ଗୋଟିଏ ଦେଶ, ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ’ ନିୟମ ଲାଗୁ ହୁଏ, ତେବେ ବିଜେପିକୁ କ’ଣ ଫାଇଦା ହେବ ଏବଂ ଏହା ବିରୋଧୀଙ୍କୁ କ’ଣ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇବ ? ଏହାର ଉତ୍ତରରେ ହିଁ ଅସଲ ଖେଳ ରହିଛି । କଳ୍ପନା କରନ୍ତୁ, ଭାରି ହୃଦୟରେ ଏକାଠି ହୋଇଥିବା ବିରୋଧୀ ଦଳଗୁଡ଼ିକୁ ନିଜ ପ୍ରଭାବଥିବା ରାଜ୍ୟର ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ମଧ୍ୟ ମେଣ୍ଟ ଦଳମାନଙ୍କ ସହ ଆସନ ବାଣ୍ଟିବାକୁ ପଡ଼ିଲେ କ’ଣ ହେବ ! ଜାତୀୟ ସ୍ତରରେ ଏକତା ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବା ପାଇଁ ବାଧ୍ୟହୋଇ ସେମାନେ ଏକାଠି ହୋଇନାହାନ୍ତି । ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ଉଦାହରଣ ନିଅନ୍ତୁ । ମେଣ୍ଟ ଘୋଷଣା ପରେ ମଧ୍ୟ ମମତା ବାନାର୍ଜୀଙ୍କ ଟିଏମସି କହୁଛି ଯେ ସେମାନେ କୌଣସି ପରିସ୍ଥିତିରେ ବାମପନ୍ଥୀ ଦଳମାନଙ୍କ ସହ ହାତ ମିଳାଇପାରିବେ ନାହିଁ ।
ଅପରପକ୍ଷରେ ବାମପନ୍ଥୀ ଦଳମାନେ ମଧ୍ୟ ଟିଏମସି ସହ ଗଣ୍ଡଗୋଳ କରିବା ତ ଦୂରର କଥା, ତାଙ୍କ ନିକଟତର ହେବାକୁ ଚାହୁଁନାହାନ୍ତି । ତା’ପରେ କଂଗ୍ରେସ କଥା ବିଚାରକୁ ନିଅନ୍ତୁ । ନିକଟରେ ଲୋକସଭାରେ କଂଗ୍ରେସ ସଂସଦୀୟ ଦଳର ନେତା ତଥା ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ କଂଗ୍ରେସର ପ୍ରମୁଖ ଚେହେରା ଅଧୀର ରଞ୍ଜନ ଚୌଧୁରୀ ମମତା ସରକାରଙ୍କୁ କଡ଼ା ସମାଲୋଚନା କରିଛନ୍ତି । ଅନେକ ରାଜ୍ୟରେ ବିରୋଧୀ ଏକତା ସାମ୍ନାରେ ଏଭଳି ଅସୁବିଧା ସୃଷ୍ଟି ହେବାକୁ ଯାଉଛି । ତେଣୁ ଅନୁମାନ କରାଯାଇପାରେ ଯେ ଯଦି ସଂସଦ ଓ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ହୁଏ, ତେବେ ନୂଆ ବିରୋଧୀ ମେଣ୍ଟ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ଆସନ ବଣ୍ଟନକୁ ନେଇ ଲଢ଼େଇ କରିପାରନ୍ତି ଏବଂ ତା’ପରେ ଇଣ୍ଡିଆର ଧାରଣା ଭୁଶୁଡ଼ି ପଡ଼ିପାରେ । ଆଉ କ’ଣ ଚାହୁଁଛନ୍ତି ମୋଦି ଓ ବିଜେପି ?
ଏଥର ‘ଗୋଟିଏ ଦେଶ, ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ’ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା ସମ୍ଭବ କି?
ଏକ ବଡ଼ ପ୍ରଶ୍ନ ହେଉଛି ୨୦୨୪ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରୁ ‘ଗୋଟିଏ ଦେଶ, ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ’ର ଆଇନ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇପାରିବ କି ? ସାମ୍ବିଧାନିକ ସ୍ଥିତି ଅନୁଯାୟୀ ୨୦୨୪ ମେ’ ୨୬ ସୁଦ୍ଧା ନୂଆ ସରକାର ଶପଥ ନେବାକୁ ପଡ଼ିବ । ପାଖାପାଖି ୧.୫ ବିଲିୟନ ଜନସଂଖ୍ୟା ବିଶିଷ୍ଟ ଦେଶରେ ନିର୍ବାଚନ କରିବା ସହଜ କାମ ନୁହେଁ । ଗତଥର ୨୦୧୯ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ୭ଟି ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ମାର୍ଚ୍ଚରେ ହିଁ ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ବିଜ୍ଞପ୍ତି ପ୍ରକାଶ ପାଇଥିଲା । ଅର୍ଥାତ୍ ନିର୍ବାଚନଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ନୂଆ ସରକାର ଗଠନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ପ୍ରକ୍ରିୟାପାଇଁ ମୋଟ ୩ ମାସ ସମୟ ଲାଗିଥିଲା । ତେଣୁ ଆସନ୍ତା ବର୍ଷ ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରକ୍ରିୟା ଆରମ୍ଭ ହେବାକୁ ଆଉ ୭ ମାସ ବାକି ରହିଛି । ତେବେ କ’ଣ ସମ୍ଭବ ଯେ ଏହି ସାତ ମାସ ମଧ୍ୟରେ ‘ଗୋଟିଏ ଦେଶ, ଗୋଟିଏ ନିର୍ବାଚନ’ର ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରାଯାଇ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରାଯାଇପାରିବ ?
ସମ୍ବିଧାନରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ଏଭଳି ଆଇନ ପ୍ରଣୟନ କରିବାକୁ ହେଲେ ବିଧାନସଭା ଥିବା ମୋଟ ରାଜ୍ୟର ଅଧାରୁ ଅଧିକ ରାଜ୍ୟରୁ ଅନୁମୋଦନ ମିଳିବା ଦରକାର । ଏହି ନିୟମ ଅନୁଯାୟୀ ଅତି କମରେ ୧୬ଟି ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭାର ସହମତି ଆବଶ୍ୟକ ହେବ । ଏତେ ରାଜ୍ୟରେ ବିଜେପି ସରକାର ରହିଛି । ତେଣୁ ଆଇନ ଆଣିବାର ପ୍ରଥମ ପଦକ୍ଷେପ ଏତେ କଷ୍ଟକର ନୁହେଁ । ପୂର୍ବତନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ରାମନାଥ କୋବିନ୍ଦଙ୍କ ଅଧ୍ୟକ୍ଷତାରେ ସରକାର ଏକ କମିଟି ଗଠନ କରିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିବା ଜଣାପଡ଼ିଛି । ବିଜେପି ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ଜେପି ନଡ୍ଡା ମଧ୍ୟ କୋବିନ୍ଦଙ୍କୁ ଭେଟିଛନ୍ତି । ତେବେ ବିଶେଷଜ୍ଞମାନେ କହୁଛନ୍ତି ଯେ ନୂଆ ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ ଏହି ଆଇନ ଆଣିବା ଏବଂ ଲୋକସଭା ତଥା ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ କରିବାକୁ ଅତି କମରେ ୮ ମାସ ସମୟ ଲାଗିବ ।