- ମୁସଲିମ ସୈନିକମାନଙ୍କୁ ଅଲ୍-ଅକ୍ସା ମସଜିଦ ତଦାରଖ ଦାୟିତ୍ୱ
- ଇସ୍ରାଏଲ-ପାଲେଷ୍ଟାଇନ୍ ଯୁଦ୍ଧରେ ଭାରତର ଛାପ
ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ : ଭାରତଠାରୁ ୪୦ ହଜାର କିଲୋମିଟର ଦୂର ଭୂମଧ୍ୟସାଗରରେ ମରୁଭୂମି ଅଞ୍ଚଳର ଶୀର୍ଷରେ ଏକ ସହର ଅବସ୍ଥିତ । ଏହାର ନାମ ହେଉଛି ‘ଜେରୁଜେଲମ’ । ଇସ୍ରାଏଲ ଓ ହମାସ ମଧ୍ୟରେ ଚାଲିଥିବା ଯୁଦ୍ଧର ମୁଖ୍ୟ କାରଣ ହେଉଛି ଏହି ସହର । ବାସ୍ତବରେ ଇସ୍ରାଏଲ ଉପରେ ହୋଇଥିବା ଆକ୍ରମଣକୁ ହାମାସ ‘ଅଲ୍-ଅକ୍ସା’ ବନ୍ୟା ନାମ ଦେଇଛି । ଅଲ୍-ଅକ୍ସା ହେଉଛି ଜେରୁଜେଲମର ଏକ ମସଜିଦ ଯାହାକୁ ଇସ୍ରାଏଲ ପୋଲିସ ୨୦୨୧ରେ ନିଜ କବଜାକୁ ନେଇଥିଲା ।
ଅକ୍ଟୋବର ୭ରେ ଇସ୍ରାଏଲ ଉପରେ ହୋଇଥିବା ଆକ୍ରମଣକୁ ହମାସ ଏହାର ପ୍ରତିଶୋଧ ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରିଛି । ୧୦୫ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଏହି ଜେରୁଜେଲମ ସହରକୁ ଭାରତୀୟ ସୈନିକମାନେ ଇଂରେଜଙ୍କ ପାଇଁ ଅଟୋମାନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟକୁ ପରାସ୍ତ କରି ଜିତିଥିଲେ । ୧୯୧୭ମସିହାରେ ବ୍ରିଟିଶମାନେ ଇହୁଦୀମାନଙ୍କୁ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଦେଇଥିଲେ ଯେ ଜେରୁଜେଲମ ଏବେ ସେମାନଙ୍କର ହେବ ।
୧୯୧୮ ମସିହା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଜେରୁଜେଲମ ସହର ତୁର୍କୀର ଅଟୋମାନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟର ଦଖଲରେ ଥିଲା । ମକ୍କା, ମଦିନା ପରେ ଜେରୁଜେଲମ ଇସଲାମର ତୃତୀୟ ପବିତ୍ର ସହର ଅଟେ । ଏହି ତିନୋଟି ସହରର ଶାସନ ଯୋଗୁଁ ଅଟୋମାନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କ ଖଲିଫାର ମାନ୍ୟତା ପାଇଥିଲା । ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱର ମୁସଲମାନମାନେ ଏହି ଖଲିଫାକୁ ସମ୍ମାନ ଦେଉଥିଲେ ।
ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଜର୍ମାନୀ ସହ ମିଶି ଅଟୋମାନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ବ୍ରିଟେନ ଓ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପାଶ୍ଚାତ୍ୟ ଦେଶ ବିରୋଧରେ ଯୁଦ୍ଧ ଲଢ଼ୁଥିଲା । ଯୁଦ୍ଧର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ପର୍ଯ୍ୟାୟରେ ତୁର୍କୀମାନେ ଇରାକ ଓ ୟୁରୋପରେ ବ୍ରିଟିଶମାନଙ୍କୁ ଶୋଚନୀୟ ପରାସ୍ତ କରିଥିଲେ । ଖଲିଫତ ଉପରେ ହୋଇଥିବା ଏହି ଆକ୍ରମଣ ଯୋଗୁଁ ସାରାବିଶ୍ୱର ମୁସଲମାନମାନେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କୁ ବିରୋଧ କରୁଥିଲେ । ତେବେ ଇଂରେଜ ସେନାରେ ନିୟୋଜିତ ମୁସଲମାନ ସୈନିକଙ୍କ ଉପରେ ଏହାର ବିଶେଷ ପ୍ରଭାବ ପଡ଼ିନଥିଲା ।
ଜାନୁଆରୀ ୧୯୧୭ରେ ଯେତେବେଳେ ବ୍ରିଟେନ ଇଜିପ୍ଟରୁ ଗାଜା ଓ ପାଲେଷ୍ଟାଇନ ଉପରେ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲା, ସେତେବେଳେ ବହୁ ସଂଖ୍ୟକ ଭାରତୀୟ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କ ସେନାରେ ସାମିଲ ହୋଇଥିଲେ । ପ୍ରାୟ ୬ ମାସର ଲଢ଼େଇ ପରେ ଶେଷରେ ଜର୍ମାନୀ ଓ ଅଟୋମାନ ସାମ୍ରାଜ୍ୟକୁ ପରାଜୟର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା । ପରବର୍ତ୍ତୀ ପାଳି ହାଇଫା ଓ ଜେରୁଜେଲମ ଥିଲା ।
ବ୍ରିଟିଶମାନେ ଏହି ଦୁଇଟି ସ୍ଥାନରେ ଜିତିବା ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଥିଲା, କାରଣ ଯୁଦ୍ଧ ଲଢ଼ୁଥିବା ସେମାନଙ୍କ ସେନା ପାଇଁ ସମୁଦ୍ର ମଧ୍ୟଦେଇ ମାଲ ପରିବହନ ହେଉଥିଲା । ପର୍ବତ ଓ ଉଚ୍ଚତା ଅଧିକ ଥିବାରୁ ବ୍ରିଟିଶ ସେନା ପାଇଁ ଏହି ଦୁଇଟି ସ୍ଥାନଦଖଲ କରିବା କଷ୍ଟକର ଥିଲା । ଏଭଳି ସମୟରେ ବ୍ରିଟିଶ ସେନାର ଭାରତୀୟ ରେଜିମେଣ୍ଟ ଉଭୟ ସହରକୁ ଜିତିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲା ।
୧୯୧୮ ମସିହା ନଭେମ୍ବର ୧୭ ତାରିଖରେ ଅଶ୍ବାରୋହୀ ବାହିନୀରେ ବସିଥିବା ଭାରତୀୟ ସୈନିକମାନେ ଜେରୁଜେଲମ ସହର ଉପରେ ଭାଲା ଓ ଖଣ୍ଡାରେ ଆକ୍ରମଣ କରିଥିଲେ । ଭାରତୀୟ ରେଜିମେଣ୍ଟରେ ଥିବା ମୁସଲମାନ ସୈନିକମାନେ ଏଠାକାର ସଂସ୍କୃତି ଏବଂ ଜୀବନଶୈଳୀ ବିଷୟରେ ଭଲ ଭାବରେ ଅବଗତ ଥିଲେ । ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏଠାରେ ଯୁଦ୍ଧ ଲଢ଼ିବା ବହୁତ ସହଜ ଥିଲା ।
ଜର୍ମାନୀ ଓ ଅଟୋମାନ ସୈନ୍ୟମାନେ ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ଭାରତୀୟ ସୈନ୍ୟଙ୍କଠାରୁ ପରାସ୍ତ ହୋଇ ଜେରୁଜେଲମରୁ ପଳାୟନ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ । ଡିସେମ୍ବର ୯ ତାରିଖରେ ଶତ୍ରୁ ସୈନିକମାନେ ଯୁଦ୍ଧ କ୍ଷେତ୍ରଛାଡ଼ି ପଳାଇଯିବା ପରେ ଭାରତୀୟ ରେଜିମେଣ୍ଟ ପଦଯାତ୍ରା କରି ସମଗ୍ର ସହରକୁ ଦଖଲ କରିଥିଲା ।
ଏହାପରେ ଜେରୁଜେଲମ ଏବଂ ଏହାର ଆଖପାଖ ଅଞ୍ଚଳ ଇଂରେଜମାନେ ଦଖଲ କରିଥିଲେ । ଆରବ ଦେଶମାନଙ୍କର ଉତ୍ତମ ସମ୍ପର୍କ ଏବଂ ଜେରୁଜେଲମରେ ମୁସଲମାନଙ୍କର ବିପୁଳ ଜନସଂଖ୍ୟା ହେତୁ ବ୍ରିଟିଶମାନେ ସେମାନଙ୍କ ଧାର୍ମିକ ଭାବନାକୁ ଆଘାତ ଦେବାକୁ ଚାହୁଁନଥିଲେ ।
ଏହି କାରଣରୁ ବ୍ରିଟିଶମାନେ ଭାରତୀୟ ରେଜିମେଣ୍ଟର ମୁସଲମାନ ସୈନିକମାନଙ୍କୁ ଅଲ୍-ଅକ୍ସା ସମେତ ସେଠାକାର ସମସ୍ତ ମସଜିଦର ସୁରକ୍ଷା ଦାୟିତ୍ୱ ଦେଇଥିଲେ । ସେହିପରି ଜେରୁଜେଲମ ସହରର ଛକ ଓ ଗଳିକନ୍ଦିରେ ହିନ୍ଦୁ ଓ ଶିଖ୍ ସୈନିକଙ୍କୁ ମୁତୟନ କରାଯାଇଥିଲା ।
ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୩ତାରିଖରେ ଜେରୁଜେଲମ ଦଖଲ କରିବା ପୂର୍ବରୁ ୪୪ ଜଣ ଭାରତୀୟ ଯବାନ ସହିଦ ହେବା ପରେ ଭାରତୀୟ ଅଶ୍ୱାରୋହୀ ରେଜିମେଣ୍ଟ ହାଇଫା ସହରକୁ ନିଜ ଅକ୍ତିଆରକୁ ନେଇଥିଲା । ଏହିପରି ଭାବେ ଭାରତୀୟ ସୈନିକଙ୍କ ସାହସିକତା ଯୋଗୁଁ ଇଂରେଜମାନେ ଜେରୁଜେଲମ ଓ ହାଇଫା ଭଳି ଦୁଇଟି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ସହରକୁ ଜିତିବାରେ ସକ୍ଷମ ହୋଇଥିଲେ ।
୧୩୫୦ ଜର୍ମାନ ସୈନିକଙ୍କୁ ବନ୍ଦୀ କରି ରଖାଯାଇଥିଲା
- ଏହି ଯୁଦ୍ଧରେ ଭାରତୀୟ ବ୍ରିଗେଡ ୧୩୫୦ ଜର୍ମାନ ସୈନିକଙ୍କୁ ବନ୍ଦୀ କରି ନେଇଥିଲା । ସେମାନେ ୧୭ଟି ବନ୍ଧୁକ, ୧୧ଟି ମେସିନ୍ ଗନ୍ ଜବତ କରିଥିଲେ ।
- ଏହି ଯୁଦ୍ଧରେ ୪୪ ଜଣ ଭାରତୀୟ ଯବାନ ସହିଦ ହୋଇଥିଲେ, ଯେଉଁମାନଙ୍କ ସମାଧି ଏଠାରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଛି । ଏହି ଯୁଦ୍ଧରେ ୬୩ ଜଣ ଭାରତୀୟ ଯବାନ ସହିଦ ହୋଇଥିବାବେଳେ ୮୦ ଜଣ ଆହତ ହୋଇଥିଲେ ।
- ପ୍ରଥମ ବିଶ୍ୱଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ସମଗ୍ର ପାଲେଷ୍ଟାଇନରେ ପ୍ରାୟ ୯୦୦ ଭାରତୀୟ ଯବାନ ସହିଦ ହୋଇଥିଲେ ।
- ହାଇଫା ଯୁଦ୍ଧ ବ୍ରିଟିଶ ସେନାର ବିଜୟ ଏବଂ ୩୦ ବର୍ଷ ପରେ ଇସ୍ରାଏଲ ଗଠନର ବାଟ ଖୋଲିଥିଲା ।
ହାଇଫାର ହିରୋ ହେଲେ ମେଜର ଦଲପତି ସିଂହ
- ଏହି ଯୁଦ୍ଧରେ ସାହସିକତା ପାଇଁ କ୍ୟାପଟେନ ଅମନ ସିଂହ ବାହାଦୁର ଓ ଦଫାଦାର ଜୋର ସିଂହଙ୍କୁ ଇଣ୍ଡିଆନ ଅର୍ଡର ଅଫ୍ ମେରିଟ୍ (ଆଇଓଏମ୍) ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଥିଲା ।
- କ୍ୟାପଟେନ୍ ଅନୁପ ସିଂହ ଓ ଦ୍ୱିତୀୟ ଲେଫ୍ଟନାଣ୍ଟ ସଗତ ସିଂହଙ୍କୁ ମିଲିଟାରି କ୍ରସ୍ (ଏମସି) ପ୍ରଦାନ କରାଯାଇଛି ।
- ହାଇଫାକୁ ମୁକ୍ତ କରିବାରେ ସାହସିକତା ପାଇଁ ମେଜର ଦଲପତ ସିଂହ ଇତିହାସରେ ‘ହିରୋ ଅଫ୍ ହାଇଫା’ଭାବେ ପରିଚିତ । ତାଙ୍କୁ ମିଲିଟାରି କ୍ରସରେ ମଧ୍ୟ ସମ୍ମାନିତ କରାଯାଇଥିଲା ।
ରାଉଣ୍ଡଟେବୁଲ ସମ୍ମିଳନୀରେ ଆଗା ଖାନଙ୍କୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରାଯିବା ପରେ ଜିନ୍ନା ରାଗି ଯାଇଥିଲେ
୧୯୩୬ ମସିହାରେ ପାଲେଷ୍ଟାଇନରେ ରହୁଥିବା ଆରବ ମୁସଲମାନମାନେ ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନ ବିରୋଧରେ ସ୍ୱର ଉତ୍ତୋଳନ କରିଥିଲେ । ଇଂରେଜମାନେ ଏହାକୁ ନିର୍ମମଭାବେ ଦମନ କରିଥିଲେ । ସେମାନେ ୨,୦୦୦ ପାଲେଷ୍ଟାଇନୀଙ୍କ ଘର ନଷ୍ଟ କରିଥିଲେ, ୯,୦୦୦ ଲୋକଙ୍କୁ ଧରି କନସେଣ୍ଟେସନ୍ କ୍ୟାମ୍ପରେ ରଖିଥିଲେ । ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ବିରୋଧରେ ବିଦ୍ରୋହ ୧୯୩୯ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚାଲିଥିଲା ।
କେବଳ ଆରବ ନୁହେଁ, ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱର ମୁସଲମାନମାନେ ମଧ୍ୟ ଏହି ବିଦ୍ରୋହକୁ ତୀବ୍ର ବିରୋଧ କରିଥିଲେ । ଏହାର ପ୍ରଭାବ ଭାରତରେ ବ୍ୟାପିଥିଲା ଯେଉଁଠାରେ ମୁସଲିମ ଲିଗ୍ ଏହାକୁ ସମାଲୋଚନା କରି ଅନେକ ସଂକଳ୍ପ ପାରିତ କରିଥିଲା । ପାଲେଷ୍ଟାଇନରେ ଇହୁଦୀମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଇସ୍ରାଏଲ ରାଜ୍ୟ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କରିବା ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାରଙ୍କ ନୀତିକୁ ମଧ୍ୟ ଲିଗ୍ ବହିଷ୍କାର କରିଥିଲା ।
ଭାରତରେ ଯଥେଷ୍ଟ ମୁସଲମାନ ଜନସଂଖ୍ୟା ଥିଲା । ଇଂରେଜମାନେ ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ମୁସଲମାନଙ୍କ ମନୋଭାବକୁ ନରମ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ । ଫଳରେ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ୧୯୩୯ମସିହାରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ପାଲେଷ୍ଟାଇନ ରାଉଣ୍ଡଟେବୁଲ ସମ୍ମିଳନୀ ପାଇଁ ଭାରତର ଆଗା ଖାନଙ୍କୁ ନିମନ୍ତ୍ରଣ ପଠାଇଥିଲେ । ଏହାକୁ ନେଇ ଜିନ୍ନା କ୍ରୋଧିତ ହୋଇଥିଲେ, ଯିଏ କି ନିଜକୁ ଭାରତରେ ମୁସଲମାନଙ୍କ ମୁଖପାତ୍ର ବୋଲି ଭାବୁଥିଲେ । ଏହି ସମ୍ମିଳନୀରେ ସେ ନିଜ ପାଇଁ ଆସନ ଦାବି କରିଥିଲେ । ଏହି ବୈଠକରେ ଜେରୁଜେଲମର ମୁଫତିଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ନିମନ୍ତ୍ରଣ କରାଯିବା ଉଚିତ ବୋଲି ସେ କହିଥିଲା । ଯେତେବେଳେ ତାଙ୍କ ଦାବି ଗ୍ରହଣ କରାଗଲା ନାହିଁ, ଜିନ୍ନା ଏକ ପ୍ରତିନିଧି ଦଳକୁ ଲଣ୍ଡନ ପଠାଇଥିଲେ ।
ଏହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ଥିଲା ରାଉଣ୍ଡଟେବୁଲ ସମ୍ମିଳନୀରେ ଅଂଶଗ୍ରହଣ କରୁଥିବା ଆରବ ପ୍ରତିନିଧି ଦଳକୁ ପରାମର୍ଶ ଦେବା । ଲଣ୍ଡନରେ ଜିନ୍ନାଙ୍କ ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ କରୁଥିବା ଲୋକମାନେ ବ୍ରିଟେନ ସଂସଦକୁ ଏକ ଚିଠି ଲେଖିଥିଲେ । ଏହା ମୋତେ ୧୯୧୮ ମସିହାର ଯୁଦ୍ଧକଥା ମନେ ପକାଇଦେଲା, ଯେଉଁଥିରେ ଭାରତୀୟ ସୈନିକମାନେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ପାଇଁ ପାଲେଷ୍ଟାଇନ ଜିତିଥିଲେ । ଚିଠିରେ ଲେଖାଯାଇଛି ଯେ ଯେଉଁ ସୈନିକମାନେ ଏପରି କରିଛନ୍ତି ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଏକ ତୃତୀୟାଂଶ ମୁସଲମାନ, ଯାହା ସେମାନଙ୍କୁ ପୁଣି ଥରେ ଜର୍ମାନୀ ସହ ଲଢ଼ିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିପାରିବ ।