ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦିଙ୍କ ଦ୍ୱିତୀୟ ପାଳିର ମଝିରେ ବିହାର ଓ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ବିଜେପି ପାଇଁ ରାଜନୈତିକ ସମସ୍ୟା ପାଲଟିଥିଲା । ନିର୍ବାଚନ ପୂର୍ବରୁ ସହଯୋଗୀ ଥିବା ନୀତୀଶ କୁମାର ଓ ଉଦ୍ଧବ ଠାକରେ ଉଭୟ ରାଜ୍ୟରେ ବିଜେପିକୁ କ୍ଷମତାରୁ ହଟାଇବା ପାଇଁ ବିରୋଧୀଙ୍କ ସହ ମିଶିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ଏହି ଦୁଇରାଜ୍ୟରେ ବିଜେପି ଯେଉଁଭଳିଭାବେ ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ କରିଛି, ତାହା ୨୦୨୪ ପାଇଁ ରଣନୀତିର ମୂଳକଥା ଲୁଚି ରହିଛି । ଏହି ରଣନୀତି ହେଉଛି ଆରସିଇ ଅର୍ଥାତ୍ ନବୀକରଣ, ଏକୀକରଣ ଏବଂ ସମ୍ପ୍ରସାରଣ ।
ଲୋକସଭାରେ ୪୦ କିମ୍ବା ତା’ଠାରୁ ଅଧିକ ଆସନ ଥିବା ୟୁପି ଓ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ସମେତ ବିହାର ଓ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ‘ବିଗ୍-୪’ ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟରୁ ଅନ୍ୟତମ । ସଂସଦର ୫୪୩ ଆସନମଧ୍ୟରୁ ଏହି ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକରେ ୨୧୦ଟି ଆସନ ରହିଛି । ଏହି ବିଗ୍-୪ ରାଜ୍ୟରୁ ୨୦୧୯ରେ ବିଜେପି ଏକାକୀ ୧୨୦ଟି ଆସନରେ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିବାବେଳେ ଏନଡିଏ ସହଯୋଗୀଙ୍କ ସଂଖ୍ୟା ୧୬୨ ଥିଲା । ପୂର୍ଣ୍ଣ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ହାସଲ ପାଇଁ ଦଳକୁ ଅତି କମରେ ଦୁଇଟି ‘ବିଗ୍ ୪’ ରାଜ୍ୟରେ ଭଲ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ।
ୟୁପି ବିଜେପି ପାଇଁ ସୁରକ୍ଷିତ, କିନ୍ତୁ ବିହାର ଓ ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ମେଣ୍ଟ ରାଜନୀତି ଦଳକୁ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଉଛି । ତେବେ ଶିବସେନା ଓ ଜେଡିୟୁର ବିଶ୍ୱାସଘାତକତାଦ୍ୱାରା ହୋଇଥିବା କ୍ଷୟକ୍ଷତିକୁ କମ କରିବା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟ ୟୁନିଟ ଏକାକୀ ନିର୍ବାଚନ ଲଢ଼ିବାକୁ ଜିଦ ଧରିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ୨୦୨୪ରେ ଅଧିକ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ପାଇଁ ଭାଜପାର କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ନେତୃତ୍ୱ ଭାବିଲେ-
ନିଜର ୨୦୧୯ ଭୋଟ ବ୍ୟାଙ୍କକୁ ଭାଙ୍ଗିବାରୁ ବଞ୍ଚାଇବା ପାଇଁ ଯଥାସମ୍ଭବ ଚେଷ୍ଟା କରାଯିବ । ଏହି ଭିତ୍ତିଭୂମିକୁ ବଢ଼ାଇବା ପାଇଁ ଅଧିକ ଉପାୟ ଖୋଜିବ । ଦଳ ଉପସ୍ଥିତିର ଭୌଗୋଳିକ ପରିସରକୁ ବଢ଼ାଯିବ ଯାହାଦ୍ୱାରା ଯଦି କିଛି ଝଟକା ହୁଏ, ତେବେ କ୍ଷତିପୂରଣ ପାଇଁ ଅଧିକ ବିକଳ୍ପ ରହିବ । ଏହି ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟରେ ବିଜେପିର ରଣନୀତି ଦୁଇଟି ବ୍ୟାପକ ନୀତି ଉପରେ ଆଧାରିତ ଥିବା ଜଣାପଡ଼ିଛି । ତାହା ହେଉଛି- ନୂତନ ପ୍ରତିଭାଙ୍କୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରିବା, ଅନୁକୂଳ କରିବା ଏବଂ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରିବା । ବିରୋଧୀଙ୍କୁ ଦୁର୍ବଳ କରିବା ଫଳରେ ସେମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଏକାଠି ହେବା କଷ୍ଟକର ହୋଇପଡ଼ିବ ।
ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ୩ଟି ବର୍ଗରେ ବିଭକ୍ତ କରି ରଣନୀତି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଛି ବିଜେପି
ନବୀକରଣ କରାଯାଉଛି
ଯେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ ପାରମ୍ପରିକଭାବେ ବିଜେପି ଶକ୍ତିଶାଳୀ ରହିଛି, ସେଠାରେ ଦଳ ନିଜକୁ ନୂଆ ରୂପ ଦେଉଛି । ଗୁଜରାଟ ଏହାର ଉଦାହରଣ । ୨୦୧୭ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ଦଳକୁ କଠିନ ସମୟ ଲାଗିଥିଲା, କିନ୍ତୁ ୨୦୨୨ରେ ବିପୁଳ ବିଜୟ ହାସଲ କରିଥିଲା । ୫ ମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସମେତ ୪୦ ଜଣ ବିଧାୟକଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ୧୧୧ ଜଣଙ୍କୁ ବଦଳାଇବା ଏକ ପ୍ରମୁଖ କାରଣ ଥିଲା । ଏହାସହ ଦଳ ନିଜକୁ ନୂଆ କରିଛି । ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ଓ ରାଜସ୍ଥାନରେ ନୂଆ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ଆଣି ବିଜେପି ଦଳ ଭିତରେ ଥିବା ପ୍ରତିଭାମାନଙ୍କୁ ସୁଯୋଗ ଦେବା ପାଇଁ ବାର୍ତ୍ତା ଦେଇଛି ।
ଏକୀକରଣ
ଯେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ ବିଜେପିର ଦୃଢ଼ ଉପସ୍ଥିତି ରହିଛି, ସେଠାରେ ସହଯୋଗୀ ଦଳକୁ ଏକାଠି ରଖି ନିର୍ବାଚନୀ ଗଣିତକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ପାଇଁ ରଣନୀତି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଛି। ବିହାର ଓ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ଏହି ବର୍ଗରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ନିଜ କାର୍ଯ୍ୟକାଳର ପ୍ରଥମାର୍ଦ୍ଧରେ ବିରୋଧୀଦଳଠାରୁ ପଛରେ ପଡ଼ିବା ପରେ ବିଜେପି ବିରୋଧୀଙ୍କ ଭିତରେ ଥିବା ଫାଟର ଫାଇଦା ଉଠାଇ ପୁଣି ଥରେ ଫେରିଛି। ମହାରାଷ୍ଟ୍ରରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ପଦର ବଳିଦାନ ମଧ୍ୟ ଏହି ରଣନୀତିର ଏକ ଅଂଶ ଥିଲା। ଶିବସେନା ଓ ଏନସିପିର ଭାଙ୍ଗି ଯାଇଥିବା ଗୋଷ୍ଠୀକୁ ଏକାଠି କରି ଦଳ ନିଜର ଭୋଟ୍ ବ୍ୟାଙ୍କକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିଛି।
ସମ୍ପ୍ରସାରଣ
୨୦୧୯ରେ ବିଜେପିର ଫୋକସ ପୂର୍ବ ଦିଗରେ ଥିଲା । ଯେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ କମ ଉପସ୍ଥିତି ରହିଛି ସେଠାରେ ଦଳ ଅନ୍ୟଦଳର ନେତାଙ୍କୁ ଆକୃଷ୍ଟ କରି ନିଜକୁ ଗଢ଼ି ତୋଳିଛି । ଏହି ରଣନୀତିର ସଫଳତାର ଉଦାହରଣ ହେଉଛି ଆସାମ । ୨୦୨୪ରେ ବିଜେପିର ଫୋକସ ଦକ୍ଷିଣଆଡ଼କୁ ରହିଛି ।
ଦକ୍ଷିଣରେ କର୍ଣ୍ଣାଟକ ଓ ତେଲେଙ୍ଗାନା ଏମିତି ରାଜ୍ୟ ଯେଉଁଠି ବିଜେପି ଶକ୍ତିଶାଳୀ କିମ୍ବା ସ୍ପଷ୍ଟ ଉପସ୍ଥିତି ରହିଛି । ଯଦିଓ କର୍ଣ୍ଣାଟକରେ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ହାରିଛି, ତଥାପି ଏହା ବୋମାଇ ସରକାରଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଅସନ୍ତୋଷର ପରିଣାମ ବୋଲି ଦଳ ଅନୁଭବ କରୁଛି । ଆସନ୍ତା ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ମୋଦିଙ୍କ ପ୍ରଚାର କର୍ଣ୍ଣାଟକରେ ପୁଣିଥରେ ଆରମ୍ଭ ହେବ ।
ଦକ୍ଷିଣର ସମସ୍ତ ରାଜ୍ୟକୁ ସମାନ ବ୍ୟବହାର କରାଯିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ଏପରିକି ବିଜେପି ମଧ୍ୟ ତାହା କରୁନାହିଁ । ବିଭିନ୍ନ ରାଜ୍ୟ ପାଇଁ ଦଳ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ରଣନୀତି ପ୍ରସ୍ତୁତ କରୁଛି ।
ତେଲେଙ୍ଗାନାରେ ବିଜେପି ଏବେବି ଏକ ଛୋଟ ଦଳ । କିନ୍ତୁ ନିକଟରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ଦଳ ନିଜର ଭୋଟ ପ୍ରତିଶତକୁ ଦ୍ୱିଗୁଣିତ କରିବାରେ ସଫଳ ହୋଇଛି । ବିଜେପି ଭୋଟହାର ପୂର୍ବ ଥରର ୭ ପ୍ରତିଶତରୁ ୧୪ ପ୍ରତିଶତକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି । ଭାରତ ରାଷ୍ଟ୍ର ସମିତି (ବିଆରଏସ) ବିପକ୍ଷ ଭୋଟରେ କଂଗ୍ରେସ ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ଲାଭବାନ ହୋଇଛି । ବିଆରଏସରୁ ଛଡ଼ାଇ ନିଆଯାଇଥିବା ଭୋଟ ମଧ୍ୟରୁ ପ୍ରାୟ ୬.୫ରୁ ୭ ପ୍ରତିଶତ ବିଜେପିକୁ ଯାଇଥିବାବେଳେ ସର୍ବାଧିକ ୧୧ ପ୍ରତିଶତ କଂଗ୍ରେସକୁ ଯାଇଛି । ତୃତୀୟ ଥର କ୍ଷମତା ଆସିବା ପାଇଁ ପ୍ରଚାରବେଳେ ମୋଦି କଂଗ୍ରେସ ତୁଳନାରେ ଅଧିକ ବିଆରଏସ ବିରୋଧୀ ଭୋଟ ପାଇବେ ବୋଲି ବିଜେପି ଆଶା ରଖିଛି ।
ତାମିଲନାଡୁ ଓ ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶରେ ବିଜେପିକୁ ମେଣ୍ଟ ସହଯୋଗୀଙ୍କ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ତାମିଲନାଡୁରେ ଏଆଇଏଡିଏମକେ ସହ ମେଣ୍ଟ ଚୂଡ଼ାନ୍ତ ହୋଇଛି । କିନ୍ତୁ ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶରେ ସ୍ଥିତି ଅନିଶ୍ଚିତ । ୱାଇଏସଆର କଂଗ୍ରେସ ଏବଂ ତେଲୁଗୁ ଦେଶମ ପାର୍ଟି ମଧ୍ୟରେ ଲଢ଼େଇ ଚାଲିଛି । ବର୍ତ୍ତମାନ ସୁଦ୍ଧା ବିଜେପି ଉଭୟଙ୍କ ସହ ସମାନ ଦୂରତା ବଜାୟ ରଖିଛି । ବିଜେପି ଜାଣୁଛି ଯେ ଉଭୟଙ୍କ ସହ ନିର୍ବାଚନୀ ଫାଇଦା ହୋଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ନିର୍ବାଚନ ପାଖେଇ ଆସିଲେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାକୁ ପଡ଼ିବ । କେରଳରେ ଦଳ ଦୁର୍ବଳ ରହିଛି ଏବଂ କେବଳ ଅଳ୍ପ କିଛି କ୍ଷେତ୍ରରେ ପ୍ରବେଶ କରିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରିବ ।
୨୦୨୪ରେ ବିଜେପି ସମଗ୍ର ଦେଶରେ ଗ୍ରହଣୀୟତା ହାସଲ କରିବା ପାଇଁ ‘ସଂଖ୍ୟାହୀନ’ ରାଜନୈତିକ ରଣନୀତି ଆପଣାଇବ । ମୋଦିଙ୍କ ତୃତୀୟ ପାଳି, ସୀମାରେ ଏବଂ ଉତ୍ତର-ଦକ୍ଷିଣ ମଧ୍ୟରେ ଜାତୀୟ ନିରାପତ୍ତା ପ୍ରସଙ୍ଗ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ଅଯୋଧ୍ୟାରେ ରାମ ମନ୍ଦିର ନିର୍ମାଣ ଏବଂ ପଞ୍ଜାବକୁ ନେଇ ମୋଦିଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣକୁ ନେଇ ଯେଉଁ ଘଟଣା ଘଟିଛି ସେଥିରେ ଏହା ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁଛି ।
ରାଜ୍ୟଭିତ୍ତିକ ଭେଦଭାବ ଅର୍ଥାତ୍ ନବୀକରଣ, ଏକୀକରଣ ଓ ସମ୍ପ୍ରସାରଣ ବିଜେପିର ୨୦୨୪ ରଣନୀତିର ଏକ ପ୍ରମୁଖ ଅଂଶ । ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ଏବଂ ବର୍ତ୍ତମାନ ବିହାରରେ ଯାହା ଘଟିଛି ତାହା ବିଜେପିର ନିର୍ବାଚନୀ ପ୍ରଚାରର ଏକ ଅଂଶ ।