ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ଘେରାଉ କରି ମଞ୍ଚରୁ ପଚାରିଲେ- ଇଂରାଜୀରେ କମଲକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ
ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଯେତେବେଳେ ମୁଁ ପ୍ରଥମ ବିଭାଗରୁ ମାଟ୍ରିକ୍ ପାସ୍ କଲି, ସେତେବେଳେ ଗାଁର ମାତ୍ର ୫ ଜଣ ପିଲା ମାଟ୍ରିକ୍ ପାସ୍ କରିପାରିଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ବାବୁଜୀ ନାବାଳକଭାବେ କାମ କରୁଥିଲେ । ସେମାନେ ମୋତେ ଗାଁର ଜଣେ ଧନୀ ବ୍ୟକ୍ତିଙ୍କ ପାଖକୁ ନେଇ କହିଲେ ଯେ ସରକାର ମୋ ପୁଅ, ସେ ପ୍ରଥମ ବିଭାଗରୁ ମାଟ୍ରିକ୍ ପାସ୍ କରିଛନ୍ତି । ଲୋକଟି ଟେବୁଲ ଉପରକୁ ଗୋଡ଼ ରଖି କହିଲା, ଆଚ୍ଛା, ତୁମେ ପ୍ରଥମ ଡିଭିଜନ ପାସ୍ କରିଛ କି ? ମୋ ପାଦ ଦବାଇ ଦିଅନ୍ତୁ ।
ବିହାରର ପୂର୍ବତନ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ କର୍ପୂରୀ ଠାକୁର ତାଙ୍କ ପ୍ରମୁଖ ସଚିବ ଯଶବନ୍ତ ସିହ୍ନାଙ୍କୁ ଏହି କାହାଣୀ ଶୁଣାଇଛନ୍ତି । ଜନନାୟକ ନାମରେ ପରିଚିତ ବିହାରର ଦୁଇଥର ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥିବା କର୍ପୂରୀ ଠାକୁରଙ୍କୁ ଭାରତ ରତ୍ନ ପ୍ରଦାନ କରାଯିବ । ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଦ୍ରୌପଦୀ ମୁର୍ମୁ ତାଙ୍କ ୧୦୦ତମ ଜନ୍ମବାର୍ଷିକୀର ଗୋଟିଏ ଦିନ ପୂର୍ବରୁ ଜାନୁଆରୀ ୨୩ ତାରିଖରେ ଏହି ଘୋଷଣା କରିଛନ୍ତି ।
କର୍ପୂରୀ ଠାକୁର ୧୯୨୪ ମସିହା ଜାନୁଆରୀ ୨୪ ତାରିଖରେ ସମସ୍ତିପୁରର ପିତାଉଁଝିଆଠାରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ତାଙ୍କ ଗାଁର ନାମ ପରିବର୍ତ୍ତନ କରି କର୍ପୂରୀଗ୍ରାମ ରଖାଯାଇଥିଲା । କର୍ପୂରୀ ଠାକୁରଙ୍କୁ ୬ ବର୍ଷ ହୋଇଥିଲା, ତା’ପରେ ତାଙ୍କୁ ସମସ୍ତିପୁରର ତାଜପୁର ମାଧ୍ୟମିକ ବିଦ୍ୟାଳୟରେ ଭର୍ତ୍ତି କରାଯାଇଥିଲା । ୧୯୩୩ ମସିହାରେ ସେ ପଞ୍ଚମ ପରୀକ୍ଷାରେ ଉତ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲେ ।
ପରବର୍ଷ ଅର୍ଥାତ୍ ୧୯୩୪ ମସିହାରେ ମକର ସଂକ୍ରାନ୍ତି ପର୍ବର ଦ୍ୱିତୀୟ ଦିନରେ ବିହାରର ପୃଥିବୀ ଥରି ଉଠିଥିଲା । ଏତେ ତୀବ୍ରତାର ଭୂମିକମ୍ପ ହୋଇଥିଲା ଯେ ହଜାର ହଜାର ଘର ଭୁଶୁଡ଼ି ପଡ଼ିଥିଲା । ଏଥିରେ ବହୁ ପରିମାଣର ଧନଜୀବନ କ୍ଷୟକ୍ଷତି ହୋଇଥିଲା । ବିହାର ଗସ୍ତରେ ଆସିଥିବା ଗାନ୍ଧିଜୀ କହିଥିଲେ, ଆଜି ଆମେ ସମସ୍ତେ ବିନା ଭେଦଭାବରେ ଏକ ସଙ୍କଟର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇଛୁ । ଯଦି ଆପଣ ଏବଂ ମୁଁ ଏହି ସଙ୍କଟରୁ ନୈତିକ ଶିକ୍ଷା ଗ୍ରହଣ ନ କରିବୁ, ତେବେ ଆମର ଅବହେଳା ଏହି ସଙ୍କଟଠାରୁ ମଧ୍ୟ ଖରାପ ହେବ । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ କଥାରେ କର୍ପୂରୀ ଠାକୁର ଖୁବ୍ ପ୍ରଭାବିତ ହୋଇଥିଲେ । ୧୧ ବର୍ଷ ବୟସରେ ତାଙ୍କର ବିବାହ ହୋଇଥିଲା ।
ମଞ୍ଚରୁ ଭାଷଣ ଦେଇଥିଲେ- କେବଳ ଥୁକିବାଦ୍ୱାରା ଇଂରାଜୀ ନିୟମ ଧୋଇଯିବ
ଛାତ୍ର ଜୀବନରୁ ସେ ରାଜନୀତି ପ୍ରତି ଆଗ୍ରହ ପ୍ରକାଶ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ସେ ଏଆଇଏସଏଫର ଉପଖଣ୍ଡ ମନ୍ତ୍ରୀ ଥିଲେ । ଦିନେ ସମସ୍ତିପୁରର କ୍ରିଷ୍ଣା ଟକିଜରେ ଏକ ବୈଠକ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଯେଉଁଥିରେ କର୍ପୂରୀଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ କହିବାର ସୁଯୋଗ ମିଳିଥିଲା । ସେ କହିଥିଲେ- ଆମ ଦେଶର ଜନସଂଖ୍ୟା ଏତେ ଅଧିକ ଯେ କେବଳ ଥୂକ ଫିଙ୍ଗିବା ହିଁ ବ୍ରିଟିଶ ଶାସନକୁ ଦୋହଲାଇ ଦେବ ।
ଏହି ଭାଷଣ ଯୋଗୁଁ ତାଙ୍କ ବିରୋଧରେ ୱାରେଣ୍ଟ ଜାରି ହୋଇଥିଲା । ତାଙ୍କୁ ଗୋଟିଏ ଦିନ ଜେଲ ଓ ୫୦ ଟଙ୍କା ଜରିମାନା ହୋଇଥିଲା । ସେ ଏହି ଦଣ୍ଡକୁ ଗ୍ରହଣ କରି ସ୍ୱାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନରେ ପାଦ ରଖିଥିଲେ ।
ପାଠପଢ଼ା ଛାଡି ଅଗଷ୍ଟ ବିପ୍ଳବ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ସାମିଲ ହୋଇଥିଲେ
୧୯୩୯ ମସିହାରେ କର୍ପୂରୀ ଠାକୁର ମାଟ୍ରିକ ପରୀକ୍ଷା ରେ ଉତ୍ତୀର୍ଣ୍ଣ ହୋଇଥିଲେ । ଏହାପରେ ସେ ଦରଭଙ୍ଗାର ଏକ କଲେଜରେ ନାମ ଲେଖାଇଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ପାଠପଢ଼ା ମଝିରେ ଛାଡ଼ି ଦେଇଥିଲେ । ସେମାନେ ଅଗଷ୍ଟ ବିପ୍ଳବରେ ଡେଇଁ ପଡ଼ିଥିଲେ । ୯ ଅଗଷ୍ଟ ୧୯୪୨ରେ ଦରଭଙ୍ଗାରେ ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀଙ୍କ ଏକ ସଭା ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । କର୍ପୂରୀ ଏକ ବୈପ୍ଳବିକ ଭାଷଣ ଦେଇଥିଲେ । ଏହାର ପ୍ରଭାବ ହେଲା ସରକାରୀ କୋଠା ଉପରେ ତ୍ରିରଙ୍ଗା ଉତ୍ତୋଳନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ରେଳ ଧାରଣା ଭାଙ୍ଗିବାକୁ ଲାଗିଲା ।
ନେପାଳରେ ଭୂତଳ ଅବସ୍ଥାରେ ରହି ବନ୍ଧୁକ ଚଳାଇବା ଶିଖିଲେ
ଇଂରେଜମାନେ କର୍ପୂରୀଙ୍କୁ ଖୋଜୁଥିଲେ ଏବଂ ସେମାନେ ନେପାଳ ଯାଇ ଭୂତଳ ଆନ୍ଦୋଳନରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ । ନେପାଳରେ ହିଁ ଜୟପ୍ରକାଶ ନାରାୟଣଙ୍କ ସହ ତାଙ୍କର ସାକ୍ଷାତ୍ ହୋଇଥିଲା । ସେ ନେପାଳର ସୁରଙ୍ଗା ପାହାଡ଼ରେ ଆଜାଦ ଦଳର ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ଦେଖିଥିଲେ । ନିତ୍ୟାନନ୍ଦ ସର୍ଦ୍ଦାର ଓ ଗୁଲେଲି ସର୍ଦ୍ଦାର ପ୍ରଶିକ୍ଷକ ଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କୁ ବନ୍ଧୁକ ଚଳାଇବା, ବୋମା ତିଆରି କରିବା ଶିଖାଯାଇଥିଲା । କର୍ପୂରୀ ପ୍ରଶିକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ ।
ଏଠାରେ ଜୟପ୍ରକାଶ ନାରାୟଣଙ୍କ ଶିକ୍ଷା କାମରେ ଆସିଲା ଯେ ପ୍ରତିଶୋଧ ନୁହେଁ, ପରିବର୍ତ୍ତନ ଦରକାର । ଆମକୁ ବିପ୍ଳବର ବିଜ୍ଞାନ ଶିଖିବାକୁ ପଡ଼ିବ, ଯୁଦ୍ଧ କଳା ନୁହେଁ । ଏହାପରେ କର୍ପୂରୀ ସୋଶାଲିଷ୍ଟ ପାର୍ଟିରେ ଯୋଗ ଦେଇଥିଲେ ।
ଜେଲରେ ଆମରଣ ଅନଶନ ଆରମ୍ଭ, ଦାବି ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହେଲେ ବ୍ରିଟିଶ ସରକାର
ସମସ୍ତିପୁରର ପିଟୁଞ୍ଜିଆସ୍ଥିତ ଏକ ବିଦ୍ୟାଳୟରୁ କର୍ପୂରୀ ସ୍ୱାଧୀନତା ଆନ୍ଦୋଳନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଦିନେ ରାତି ୨ଟାରେ ହଠାତ୍ ପୁଲିସ ସ୍କୁଲକୁ ଘେରାଉ କରିଥିଲା । କର୍ପୂରୀଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ସହଯୋଗୀଙ୍କ ସହ ଗିରଫ କରାଯାଇଥିଲା । ୧ ବର୍ଷ ଜେଲ ଦଣ୍ଡାଦେଶ ।
ଏହାପରେ ସେ କଏଦୀମାନଙ୍କୁ ଜେଲରେ ସଂଗଠିତ କରିଥିଲେ । ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ବିକ୍ଷୋଭ । ଅସୁବିଧାରେ ପଡ଼ିଥିବା ବ୍ରିଟିଶମାନେ ତାଙ୍କୁ ଭାଗଲପୁର ଜେଲକୁ ସ୍ଥାନାନ୍ତର କରିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ସେହି ବିଶ୍ୱାସୀମାନେ କେଉଁଠି ଥିଲେ ? କର୍ପୂରୀ ଠାକୁର ଭାଗଲପୁରରେ ଆମରଣ ଅନଶନ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଅନଶନର ୨୯ ତମ ଦିନରେ ସେମାନଙ୍କ ଦାବି ପୂରଣ ହୋଇଥିଲା ।
୨୬ ମାସ ପରେ ନଭେମ୍ବର ୧୯୪୫ରେ କର୍ପୂରୀଙ୍କ ଜେଲ ଯାତ୍ରା ଶେଷ ହୋଇଥିଲା । ସେ କଂଗ୍ରେସ ସୋଶାଲିଷ୍ଟ ପାର୍ଟିର ସକ୍ରିୟ ସଦସ୍ୟ ହୋଇଥିଲେ । ସ୍ଲୋଗାନ ଦିଆଯାଇଥିଲା- ରୋଜଗାରକ୍ଷମ ବ୍ୟକ୍ତି ଖାଇବେ, ଲୁଟେରା ଯିବେ, ନୂଆ ଯୁଗ ଆସିବ । ଏହି ସ୍ଲୋଗାନ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଗାଁରେ ଗୁଞ୍ଜିବାକୁ ଲାଗିଲା ।
ସ୍ୱାଧୀନତା ପରେ ପ୍ରଥମ ନିର୍ବାଚନରେ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ପରେ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିଲେ
ସ୍ୱାଧୀନତାର କିଛି ମାସ ପରେ କର୍ପୂରୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ କୃଷକ ସଂଗଠନ ‘ହିନ୍ଦ କିଷାନ ପଞ୍ଚାୟତ’ ସମଗ୍ର ବିହାରରେ ପ୍ରସିଦ୍ଧି ଲାଭ କରିଥିଲା । ୧୯୫୨ ମସିହାରେ ପ୍ରଥମ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । ଲୋକସଭା ସହିତ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ମଧ୍ୟ ହୋଇଥିଲା ।
କର୍ପୂରୀ ଠାକୁର ସମସ୍ତିପୁରର ତାଜପୁର ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀରୁ ସୋଶାଲିଷ୍ଟ ପାର୍ଟିର ପ୍ରାର୍ଥୀ ହୋଇଥିଲେ । ସେମାନେ ସାଇକେଲ ଓ ପାଦରେ ପ୍ରଚାର କରିବା ଆରମ୍ଭ କଲେ । ସେ କଂଗ୍ରେସ ପ୍ରାର୍ଥୀଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରିଥିଲେ । ସେବେଠାରୁ ୧୯୮୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେ କ୍ରମାଗତ ଭାବେ ବିହାର ରାଜନୀତିର କେନ୍ଦ୍ରବିନ୍ଦୁରେ ରହିଥିଲେ ।
ଫାଟିଯାଇଥିବା କୋଟ ଦେଖି ୟୁଗୋସ୍ଲାଭିଆନ ମାର୍ଶାଲ ଉପହାର ଦେଲେ କୋଟ
କର୍ପୂରୀ ଠାକୁରଙ୍କ ଉପରେ ରଚିତ ପୁସ୍ତକ ‘ମହାନ କର୍ମଯୋଗୀ ଜନନାୟକ କର୍ପୂରୀ ଠାକୁର’ରେ ଏକ ରୋଚକ କାହାଣୀ ଉଲ୍ଲେଖ କରାଯାଇଛି । ପୁସ୍ତକରେ ତାଙ୍କ ପୁଅ ରାମନାଥ ଠାକୁର ଲେଖିଛନ୍ତି, ମୁଁ ବିଧାୟକ ହେବା ପରେ ଏହା ହୋଇଥିଲା । ଜନନାୟକ ଏକ ପ୍ରତିନିଧି ଦଳ ସହ ଅଷ୍ଟ୍ରିଆ ଯିବାର ଥିଲା, କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କ ପାଖରେ କୋଟ ନ ଥିଲା । ସେ ଜଣେ ବନ୍ଧୁଙ୍କଠାରୁ କୋଟ ମାଗି ଅଷ୍ଟ୍ରିଆ ଯାଇଥିଲେ । ଏହାପରେ ଯେତେବେଳେ ସେ ୟୁଗୋସ୍ଲାଭିଆ ଯାଇଥିଲେ, ମାର୍ଶାଲ ଟିଟୋ ଦେଖିଲେ ଯେ ତାଙ୍କ କୋଟ ଫାଟିଯାଇଛି ।
ଏହାପରେ ସେ କର୍ପୂରୀ ଠାକୁରୀଙ୍କୁ ଏକ କୋଟ ଉପହାର ଦେଇଥିଲେ
କର୍ପୂରୀ ଠାକୁରଙ୍କ ସହ ଜଡ଼ିତ ଆଉ ଏକ ରୋଚକ କାହାଣୀ ରହିଛି । ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଉପମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହେବା ପରେ ସେ ପୁଅ ରାମନାଥଙ୍କୁ ଚିଠି ଲେଖିଥିଲେ । ଏହା ଉଲ୍ଲେଖ କରି ତାଙ୍କ ପୁଅ ରାମନାଥ ଏକ ସାକ୍ଷାତ୍କାରରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଚିଠିରେ ତିନୋଟି କଥା ଲେଖାଯାଇଥିଲା- ଆପଣମାନେ ଏଥିରେ ପ୍ରଭାବିତ ହେବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ଯଦି କେହି ଆପଣଙ୍କୁ ଲୋଭ ଦିଅନ୍ତି, ତେବେ ସେହି ଲୋଭରେ ପଡ଼ିବେ ନାହିଁ । ମୋତେ ନିନ୍ଦା କରାଯିବ । ସିଏମ୍ ହେବା ପରେ ମଧ୍ୟ ସେ ନିଜ ପୁଅକୁ ସମାନ ଚିଠି ଲେଖିଥିଲେ ।
ଯେତେବେଳେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଚରଣ ସିଂହଙ୍କୁ କରପୁରୀ ଠାକୁରଙ୍କ ଘର ଦ୍ୱାର ଧକ୍କା ଦେଇଥିଲା
ଥରେ ପୂର୍ବତନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଚରଣ ସିଂହ କର୍ପୂରୀ ଠାକୁରଙ୍କ ଘରକୁ ଯାଇଥିଲେ । ତାଙ୍କ ଘରର କବାଟ ଏତେ ଛୋଟ ଥିଲା ଯେ ଚୌଧୁରୀ ଚରଣ ସିଂହଙ୍କ ମୁଣ୍ଡରେ ଆଘାତ ଲାଗିଥିଲା । ଏହା ଉପରେ ଚରଣ ସିଂହ କହିଲେ, କରପୁରୀ, ଏହାକୁ ଟିକିଏ ଉନ୍ନତ କର । ସେଠାରୁ କରପୁରୀଙ୍କ ଉତ୍ତର ଆସିଲା, ବିହାରର ଗରିବଙ୍କ ଘର ନିର୍ମାଣ ନ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମୋ ଘର ନିର୍ମାଣ ହେଲେ କ’ଣ ହେବ ?
ମଞ୍ଚରୁ ସ୍ଲିପ୍ ଲେଖି ଇଂରାଜୀରେ ପଦ୍ମକୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ବୋଲି ପଚାରିବା
ଥରେ କର୍ପୂରୀ ଠାକୁର ମଞ୍ଚରୁ ଭାଷଣ ଦେଉଥିଲେ । ଏହି ସମୟରେ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧି ବୋଫର୍ସ ଦୁର୍ନୀତିରେ ଥିବା ସୁଇସ୍ ବ୍ୟାଙ୍କ ଆକାଉଣ୍ଟ ବିଷୟରେ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ । ଭାଷଣ ସମୟରେ ସେ ଧୀରେ ଧୀରେ ସ୍ଲିପରେ ଲେଖି ଇଂରାଜୀରେ ‘ପଦ୍ମ’କୁ କ’ଣ କୁହାଯାଏ ବୋଲି ପଚାରିଥିଲେ ।
ଲୋକଦଳର ତତ୍କାଳୀନ ଜିଲ୍ଲା ସାଧାରଣ ସମ୍ପାଦକ ହଳଦର ପ୍ରସାଦ ସେହି ସ୍ଲିପରେ ‘ଲୋଟସ’ ଲେଖି ଏହାକୁ କରପୁରୀ ଆଡ଼କୁ ଦେଇଥିଲେ । ଏହାପରେ ସେ କହିଥିଲେ, ରାଜୀବୀ ଅର୍ଥ କମଳ ଏବଂ କମଳକୁ ଇଂରାଜୀରେ ଲୋଟସ କୁହାଯାଏ । ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ସ୍ୱିସ୍ ବ୍ୟାଙ୍କରେ ଲୋଟସ ନାମରେ ଆକାଉଣ୍ଟ ରହିଛି ।
ଇଂରାଜୀରେ ଫେଲ ହୋଇଥିବା ଛାତ୍ରଛାତ୍ରୀ କର୍ପୂରୀ ଡିଭିଜନର ପାସ୍
୧୯୬୭ମସିହାରେ ସେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଉପମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହେବା ପରେ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ ଇଂରାଜୀ ଭାଷାକୁ ଉଚ୍ଛେଦ କରିଥିଲେ । ଏହାକୁ ନେଇ ତାଙ୍କୁ ସମାଲୋଚନା କରାଯାଇଥିଲା । ତା’ପରେ ଇଂରାଜୀରେ ଫେଲ ମାଟ୍ରିକ୍ ପାସ୍ କରିଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ‘କରପୁରୀ ଡିଭିଜନରୁ ପାସ୍ ହୋଇଛି’ ବୋଲି କହି ଉପହାସ କରାଯାଇଥିଲା ।
ଓବିସି କୋଟା ଦେବାରେ ବିହାର ପ୍ରଥମ ରାଜ୍ୟ
୧୯୭୦ମସିହାରେ କର୍ପୂରୀ ଠାକୁର ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥିଲେ । ତାଙ୍କ ସରକାର ମାତ୍ର ୧୬୩ ଦିନ ଚାଲିଥିଲା । ୧୯୭୭ମସିହାରେ ସେ ପୁଣି ଥରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀ ହେବା ପରେ ଏସସି-ଏସଟି ବ୍ୟତୀତ ଓବିସିଙ୍କ ପାଇଁ ସଂରକ୍ଷଣ ଲାଗୁ କରିବାରେ ବିହାର ଦେଶର ପ୍ରଥମ ରାଜ୍ୟ ହୋଇଥିଲା ।
୧୯୭୮ରେ ମୁଖ୍ୟମନ୍ତ୍ରୀଭାବେ କର୍ପୂରୀ ଠାକୁର ବିହାରରେ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ତରରେ ସଂରକ୍ଷଣ ଲାଗୁ କରିଥିଲେ । ସମୁଦାୟ ୨୬% ସଂରକ୍ଷଣ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ୨୦ ପ୍ରତିଶତ ସଂରକ୍ଷଣ ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ପଛୁଆ ବର୍ଗ ଅର୍ଥାତ୍ ଓବିସିଙ୍କ ପାଇଁ ଥିଲା । ସେହିପରି ମହିଳା ଓ ଉଚ୍ଚ ଜାତିର ଆର୍ଥିକ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ପଛୁଆ ଲୋକଙ୍କ ପାଇଁ ୩ରୁ ୩ ପ୍ରତିଶତ ସଂରକ୍ଷଣକୁ ମଧ୍ୟ ଏହି ବ୍ୟବସ୍ଥାରେ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ କରାଯାଇଥିଲା । ଖାସ୍ କଥା ହେଉଛି ଏହି ସଂରକ୍ଷଣ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ଭାରତୀୟ ଜନସଂଘ ତୀବ୍ର ବିରୋଧ କରିଥିବାବେଳେ ସେତେବେଳେ ଜନସଂଘ ଜନତା ପାର୍ଟି ସରକାରଙ୍କ ମୁଖ୍ୟ ଅଂଶୀଦାର ଥିଲା ।