ବେଙ୍ଗାଲୁରୁରେ ଜି-୨୦ ଅର୍ଥନୀତି ମନ୍ତ୍ରୀସ୍ତରୀୟ ବୈଠକକୁ ସମ୍ବୋଧିତ କରି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଭାରତ ଏଆଇ ଚାଳିତ ଭାଷା ଅନୁବାଦ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ‘ଭାଷିନୀ’ ସୃଷ୍ଟି କରୁଛି । ଡିଜିଟାଲ ଇଣ୍ଡିଆର ସମ୍ପ୍ରସାରଣର ଏକ ଅଂଶ ଭାବରେ ‘ଭାଷିନୀ’ ଏବେ ୧୦ ପରିବର୍ତ୍ତେ ୨୨ଟି ଭାଷା ଅନୁବାଦ କରିବ ବୋଲି କେନ୍ଦ୍ର ଆଇଟି ମନ୍ତ୍ରୀ ଅଶ୍ୱିନୀ ବୈଷ୍ଣବ କହିବାର ତିନିଦିନ ପରେ ଏହି ଘୋଷଣା କରାଯାଇଛି । ମୋଦି ସରକାର ଏହାକୁ ଏକ ଉଚ୍ଚାକାଂକ୍ଷୀ ପ୍ରକଳ୍ପଭାବେ ବିଚାର କରୁଛନ୍ତି । ଏହା ପୂର୍ବରୁ ଏସସିଓ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଗର୍ବିତ ଶବ୍ଦରେ ବିଶ୍ୱ ସାମ୍ନାରେ ‘ଭାଷିନୀ’ର ଉଲ୍ଲେଖ କରିଥିଲେ । ଏହା ସହ ସେ ଏହା ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଏହି ଟେକ୍ନୋଲୋଜିକୁ ବିଶ୍ୱ ସହ ବାଣ୍ଟିଲେ ଭାରତ ଖୁସି ଅନୁଭବ କରିବ । ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା କେମିତି କାମ କରେ ‘ଭଷିନୀ’।
ଗତବର୍ଷ ଡିସେମ୍ବରରେ ଚାଟ୍ ଜିପିଟି ବିଶ୍ୱକୁ ଦଖଲ କରିବାର କିଛି ମାସ ପୂର୍ବରୁ ଭାରତ ଏଆଇ କ୍ଷେତ୍ରରେ ସମାନ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଥିଲା । ଜୁଲାଇ ୨୦୨୨ରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ମୋଦୀ ଭାଷିନୀର ଶୁଭାରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ଏହା ଏକ ଏଆଇ ଭିତ୍ତିକ ଭାଷା ଅନୁବାଦ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ଯାହା ମାଧ୍ୟମରେ ଭାରତୀୟ ଭାଷା ମଧ୍ୟରେ ଥିବା ବ୍ୟବଧାନକୁ ଦୂର କରିବା ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରାଯାଉଛି । ଭାଷା ଡାଟାସେଟ୍ ଏବଂ ଏଆଇ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ଉପରେ ଆଧାରିତ ଏହି ଅନଲାଇନ୍ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ଭାରତୀୟ ଭାଷା ପାଇଁ ଏକ ଜାତୀୟ ଡିଜିଟାଲ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ପ୍ରଦାନ କରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ରଖିଛି ।
ଏହାର ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ କ’ଣ?
ଜାତୀୟ ଭାଷା ପ୍ରଯୁକ୍ତି ମିଶନ ଅଧୀନରେ ଅଣାଯାଇଥିବା ଏହି ପ୍ରକଳ୍ପ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ଅନେକ ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ ପାଇଁ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବ । ଏହା ଜରିଆରେ ଏକ ଇକୋସିଷ୍ଟମ ସୃଷ୍ଟି କରିବାକୁ ପ୍ରୟାସ କରାଯାଉଛି, ଯାହା ଅଧୀନରେ ସରକାରୀ ପୋର୍ଟାଲ, ଏମଏସଏମଇ ଏବଂ ଷ୍ଟାର୍ଟଅପମାନେ ଭାରତୀୟ ଭାଷାରେ ସେମାନଙ୍କର ଉତ୍ପାଦ ଏବଂ ସେବାକୁ ବିକଶିତ କରିପାରିବେ । ଏହି ଏଆଇ ପ୍ଲାଟଫର୍ମ କେବଳ ସରକାର, ଶିଳ୍ପ ଏବଂ ଗବେଷଣା ଗୋଷ୍ଠୀର ଲିଙ୍କକୁ ସଂଯୋଗ କରିବା ପାଇଁ କାମ କରିବ ନାହିଁ । ଏହା ଜରିଆରେ ଇଂରାଜୀ କହୁନଥିବା ଲୋକଙ୍କୁ ମଧ୍ୟ ନିଜ ଭାଷାରେ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ବ୍ୟବହାର କରିବାକୁ ପ୍ରେରଣା ମିଳିବ । ଲୋକମାନେ ନିଜ ଭାଷାରେ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ କଣ୍ଟେଣ୍ଟ ତିଆରି କରିପାରିବେ । ଆପଣ ନିଜ ଭାଷାରେ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ସୂଚନା ପାଇପାରିବେ ଏବଂ ନିଜ ଭାଷାରେ ଅନ୍ୟ ଭାରତୀୟ ଭାଷା କହୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ସହ କଥା ବାର୍ତ୍ତା କରିପାରିବେ ।
ଭାଷା ଦାନ ମାଧ୍ୟମରେ ଅବଦାନ
ପୋର୍ଟାଲର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଂଶ ହେଉଛି ଭାଷାଦାନ, ଯାହା ଲୋକଙ୍କୁ କ୍ରାଉଡସୋର୍ସିଂ ପଦକ୍ଷେପ ସହିତ ସଂଯୋଗ କରୁଛି । ଜଣେ ଚାରୋଟି ଉପାୟରେ ଯୋଗଦାନ କରିପାରିବ – ଶୁଣନ୍ତୁ ଭାରତ, ଲେଖ ଇଣ୍ଡିଆ, କୁହନ୍ତୁ ଇଣ୍ଡିଆ ଏବଂ ଦେଖନ୍ତୁ ଇଣ୍ଡିଆ । ଏଥିରେ ଉପଭୋକ୍ତାଙ୍କୁ ଅନ୍ୟମାନଙ୍କ ତରଫରୁ ଲେଖାଯାଇଥିବା ଲେଖାକୁ ଟାଇପ୍ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ କିମ୍ବା ବୈଧ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଏହା ଏଆଇ ମଡେଲକୁ ଉତ୍ପାଦ ଏବଂ ସେବାଜ ବିକଶିତ କରିବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ।
ଭାଷିନୀ କାହିଁକି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ?
ମୋଦି ସରକାର ଡିଜିଟାଲ ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ନିଜ ସରକାରର ଏକ ବଡ଼ ଉପଲବ୍ଧିଭାବେ ଉପସ୍ଥାପନ କରୁଛନ୍ତି । ଆତ୍ମନିର୍ଭର ଭାରତ ଶବ୍ଦକୁ ମଧ୍ୟ ବାରମ୍ବାର ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରିବ । ସେଥିପାଇଁ ଦେଶର ୨୨ଟି ସରକାରୀ ଭାଷା, ୧୨୨ଟି ପ୍ରମୁଖ ଭାଷା ଓ ୧୫୯୯ଟି ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଭାଷାକୁ ଡିଜିଟାଲ ଲିଙ୍କ୍ ସହ ଯୋଡ଼ିବାକୁ ସରକାର ଚାହୁଁଛନ୍ତି । ଭାଷିଣୀ ପ୍ରତି ସରକାରଙ୍କ ଉତ୍ସାହ ପଛରେ ଦୁଇଟି କାରଣ ରହିଛି । ବଜେଟ ୨୦୨୧-୨୨ରେ ଜାତୀୟ ଭାଷା ଅନୁବାଦ ମିଶନ ଘୋଷଣା ପୂର୍ବରୁ ଏକ ସର୍ବେକ୍ଷଣରୁ ଜଣାପଡ଼ିଥିଲା ଯେ ୫୩ ପ୍ରତିଶତ ଭାରତୀୟ ଇଣ୍ଟରନେଟ୍ ବ୍ୟବହାର କରନ୍ତି ନାହିଁ କାରଣ ବିଷୟବସ୍ତୁ ସେମାନଙ୍କ ନିଜ ଭାଷାରେ ନାହିଁ । ନିଶ୍ଚିତଭାବେ ସରକାର ଏହି ପ୍ରତିବନ୍ଧକକୁ ଦୂର କରିବାକୁ ଚାହୁଁଥିଲେ । ବିଶ୍ୱବ୍ୟାପୀ ଏତେ ସଂଖ୍ୟକ ଭାରତୀୟଙ୍କ ପରେ ମଧ୍ୟ ଇଣ୍ଟରନେଟରେ ଭାରତୀୟ ଭାଷା ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅନୁପସ୍ଥିତ ରହିଛି । ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ ଏହି ପ୍ଲାଟଫର୍ମ ଖେଳ ପଡ଼ିଆକୁ ସମାନ କରିପାରିବ । ଏ ଦିଗରେ ଭାଷା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ।