୨୦୨୪ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ବଡ଼ ପ୍ରଶ୍ନ କାହିଁକି ?
ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ୨୦୨୪ରେ ହେବାକୁ ଥିବା ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦି ଫେରିବେ କି ନାହିଁ ତାହା ନୁହେଁ ବରଂ ଧମାକାଦାରଭାବେ ଫେରିବେ କି ନାହିଁ ତାହା ବଡ଼ ପ୍ରଶ୍ନ । ବିଜେପି ୨୭୨ରୁ ଅଧିକ ଲୋକସଭା ଆସନ ଜିତିବ କିମ୍ବା ତା’ଠାରୁ କମ୍ ଆସନ ଜିତିବ । ଯଦି ୨୭୨ ଆସନରୁ କମ୍ ହୁଏ, ତେବେ ଆସନ୍ତା ୫ ବର୍ଷ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ କେନ୍ଦ୍ରରେ ଶାସନ କରିବା ପାଇଁ ଆଞ୍ଚଳିକ ସହଯୋଗୀ ଦଳ ଉପରେ ନିର୍ଭର କରିବାକୁ ପଡ଼ିପାରେ । ୧୯୯୧ ପରେ ନରସିଂହ ରାଓଙ୍କ ଭଳି ବିଜେପି ଶାସନ କରିପାରିବ ନା ୨୦୧୪-୨୪ ଭଳି ମୋଦୀଙ୍କ ଭଳି ଶାସନ କରିପାରିବ ତାହା ଫଳାଫଳ ହିଁ ସ୍ଥିର କରିବ । ୪୦୦ରୁ ୪୫୦ ଆସନରେ ବିଜେପି ସହ ମୁହାଁମୁହିଁ ଲଢ଼େଇ କଲେ ଚିତ୍ର ବଦଳିପାରେ ବୋଲି ଇଣ୍ଡି ମେଣ୍ଟ ବିଶ୍ୱାସ କରୁଛି । କଂଗ୍ରେସ ଏବଂ ବିଭିନ୍ନ ଆଞ୍ଚଳିକ ସହଯୋଗୀ ଦଳ ଇଣ୍ଡି ମେଣ୍ଟରେ ଏକାଠି ହୋଇଛନ୍ତି । ବିରୋଧୀ ଇଣ୍ଡି ମେଣ୍ଟ ବିଶ୍ୱାସ କରୁଛି ଯେ ମୁହାଁମୁହିଁ ଲଢ଼େଇରେ ମୋଦିଙ୍କୁ କ୍ଷମତାରୁ ହଟାଇବାର ସୁଯୋଗ ରହିଛି । ୨୦୦୪ରେ ସେମାନେ ଯାହା କରିଥିଲେ ତାହା କରିବେ ବୋଲି ଆଶା ରଖିଛନ୍ତି । ସେତେବେଳେ ବାଜପେୟୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ବିଜେପି ପୁଣିଥରେ କ୍ଷମତାକୁ ଆସିବ ବୋଲି ସମସ୍ତେ ଭାବିଥିଲେ ମଧ୍ୟ ହାରିଯାଇଥିଲା ।
ମୋଦି ବାଜପେୟୀ ନୁହଁନ୍ତି
ତେବେ ବାଜପେୟୀଙ୍କ ପରି ମୋଦି ନୁହଁନ୍ତି ଏବଂ ୨୦୨୪ନିର୍ବାଚନ ୨୦୦୪ଭଳି ନୁହେଁ । ୨୦୦୪ ତୁଳନାରେ ବିଜେପି ଏବେ ସର୍ବୋତ୍ତମ ସ୍ଥିତିରେ ରହିଛି । ସେତେବେଳେ ବିଜେପି ୧୮୦ଟି ଆସନରେ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିଲା । ତାଙ୍କୁ ସବୁବେଳେ ସହଯୋଗୀଙ୍କ ଆବଶ୍ୟକତା ଥିଲା । ଏବେ ମୋଦିଙ୍କ ବିଜେପି ବହୁତ ଶକ୍ତିଶାଳୀ ହୋଇଛି । ହିନ୍ଦୀ ଭାଷାଭାଷୀ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକରେ ଏହାର ଗଭୀର ମୂଳଦୁଆ ରହିଛି । କେବଳ ସାଂଗଠନିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ନୁହେଁ, ଗରିବଙ୍କ ପାଇଁ ଉଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଯୋଜନା, ବିଶେଷ କରି ମହିଳାମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଲାଭଦାୟକ ଯୋଜନାଗୁଡ଼ିକର ଗଭୀର ପ୍ରସାର ଯୋଗୁଁ ଦଳର ଲୋକପ୍ରିୟତା ମଧ୍ୟ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି । ଫଳରେ ବିଜେପି ୧୮୦ ଆସନ ନୁହେଁ, ତଳମୁଣ୍ଡରେ ୨୨୦ରୁ ୨୪୦ରୁ ଅଧିକ ଆସନ ପାଇ ଜାତୀୟ ଦଳ ପାଲଟିଛି । ସୂଚନାଯୋଗ୍ୟ, ୨୦୧୯ରେ ଅଧିକାଂଶ ପ୍ରମୁଖ ରାଜ୍ୟ ସମେତ ୧୬ଟି ରାଜ୍ୟ ବିଜେପିକୁ ୫୦ ପ୍ରତିଶତରୁ ଅଧିକ ପପୁଲାର ଭୋଟ ଦେଇଥିଲେ । କିଛି ଅଞ୍ଚଳରେ ୬୦%ରୁ ଅଧିକ ଭୋଟ୍ ଦେଇଛନ୍ତି । ଏଥିରେ ଗୁଜୁରାଟ, ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ ଓ ହିମାଚଳ ପ୍ରଦେଶ ମଧ୍ୟ ରହିଛି । ୫୦% ରୁ ଅଧିକ ଥିବା ରାଜ୍ୟ ଗୁଡ଼ିକ ହେଲା ୟୁପି, ଦିଲ୍ଲୀ, କର୍ଣ୍ଣାଟକ, ରାଜସ୍ଥାନ, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ବିହାର ଏବଂ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର (ସହଯୋଗୀ ଥିବା ଶେଷ ଦୁଇଟି ରାଜ୍ୟ) । ଏହାବ୍ୟତୀତ ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ, ହରିୟାଣା ଓ ଛତିଶଗଡ଼ ଭଳି ମଧ୍ୟମ ଆକାରର ରାଜ୍ୟ ଏବଂ ତ୍ରିପୁରା, ଗୋଆ ଓ ଅରୁଣାଚଳ ଭଳି କ୍ଷୁଦ୍ର ରାଜ୍ୟ ମଧ୍ୟ ଏଥିରେ ସାମିଲ ହୋଇଥିଲେ ।
ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, ବିହାର ଯୁଦ୍ଧକ୍ଷେତ୍ର ପାଲଟିଛି
୨୦୧୯ରୁ ୨୦୨୪ ମଧ୍ୟରେ ଯାହା ବଦଳିଯାଇଛି ତାହା ହେଉଛି ଅତି କମରେ ଦୁଇଟି ପ୍ରମୁଖ ରାଜ୍ୟ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ଏବଂ ବିହାର ଯୁଦ୍ଧକ୍ଷେତ୍ରରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି । ଏପରିକି ଏଠାରେ ସହଯୋଗୀ ଦଳ ଥିବାରୁ ବିଜେପିର ସ୍ଥିତି ପୂର୍ବାପେକ୍ଷା ଦୁର୍ବଳ ରହିଛି । ଏହାବ୍ୟତୀତ ଅନ୍ୟ ୩ଟି ରାଜ୍ୟ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ, କର୍ଣ୍ଣାଟକ ଓ ତେଲେଙ୍ଗାନାରେ ବିଜେପି ପୂର୍ବ ଅପେକ୍ଷା ଟିକେ ଦୁର୍ବଳ ଦେଖାଯାଉଛି । ତଥାପି କର୍ଣ୍ଣାଟକରେ ବିଜେପି ଭଲ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିପାରେ । ଯଦି ଆମେ ରାଜ୍ୟ ଓ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳକୁ ୪ଟି ବର୍ଗରେ ବିଭକ୍ତ କରିବୁ, ଯେଉଁ ବର୍ଗରେ ବିଜେପି ୭୫ରୁ ୧୦୦ ପ୍ରତିଶତ ଆସନ ପାଇପାରେ, ଯେଉଁ ବର୍ଗରେ ସେମାନେ ୫୦% ରୁ ଅଧିକ ଅଂଶଧନ ପାଇପାରିବେ । ଏହାବ୍ୟତୀତ ଏମିତି କିଛି ଆସନ ରହିଛି ଯେଉଁଠି ସେମାନେ ୨୦ରୁ ୨୫% ଆସନ ଜିତିପାରିବେ । ଏହାବ୍ୟତୀତ ଯେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ ବିଜେପି କିଛି ପାଇପାରିବ ନାହିଁ କିମ୍ବା କେବଳ ଗୋଟିଏ କିମ୍ବା ଦୁଇଟି ଆସନ ପାଇପାରିବ । ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶ, ଗୁଜରାଟ, ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ, ରାଜସ୍ଥାନ, ହିମାଚଳ, ଉତ୍ତରାଖଣ୍ଡ, ଦିଲ୍ଲୀ, ଛତିଶଗଡ଼, କର୍ଣ୍ଣାଟକ ଓ ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡରେ ବିଜେପିକୁ ଅଧିକ ଆସନ ମିଳିଛି । ୨୦୧୯ରେ ଏହି ସବୁ ରାଜ୍ୟର ମୋଟ ୨୩୯ଟି ଆସନରୁ ବିଜେପି ୨୧୪ଟିରେ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିଲା । ଏଥର ମଧ୍ୟ ବିଜେପି ଏହିସବୁ ରାଜ୍ୟରେ ୨୦୦-୨୦୭ ଆସନରେ ବିଜୟୀ ହୋଇପାରେ । ପରବର୍ତ୍ତୀ ବର୍ଗରେ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, ବିହାର ଓ ଆସାମ ରହିଛି । ବିଜେପି ୧୦୨ଟି ଆସନରୁ ୮୯ଟିରେ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିଲା । ଏଥର ଏହି ସଂଖ୍ୟା ୫୯ କିମ୍ବା ତା’ଠାରୁ କମ୍ ହୋଇପାରେ । ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ, ଓଡ଼ିଶା, ଜମ୍ମୁ-କଶ୍ମୀର, ତେଲେଙ୍ଗାନା ଓ ଗୋଆରେ କମ୍ ଆସନ ରହିଛି । ୨୦୧୯ରେ ବିଜେପି ତା’ର ସହଯୋଗୀ ଦଳସହ ମିଶି ୮୮ଟି ଆସନରୁ ୩୪ଟିରେ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିଲା । ଏଥର ଏହି ସଂଖ୍ୟା ୩୨ରୁ ୨୮କୁ ଖସିପାରେ ।
ଭୋଟରମାନେ ସ୍ପଷ୍ଟ, ନିର୍ଣ୍ଣାୟକ ଜନାଦେଶ ଦେଉଛନ୍ତି
ବିଜେପିର ଖରାପ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରୁଥିବା ରାଜ୍ୟ ଓ କେନ୍ଦ୍ରଶାସିତ ଅଞ୍ଚଳ କେରଳ, ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ, ତାମିଲନାଡୁ, ପଞ୍ଜାବ ଏବଂ ଉତ୍ତର-ପୂର୍ବ (ଆସାମବ୍ୟତୀତ)ରେ ବିଜେପି ୧୧୪ଟି ଆସନ ମଧ୍ୟରୁ ୯ଟିରେ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିଲା । ଏଥର ଦଳ ୧୦ଟି ଆସନରେ ବିଜୟୀ ହୋଇପାରେ । ଉପରୋକ୍ତ ପରିସ୍ଥିତିରେ ବିଜେପି ଏବଂ ଏହାର ସହଯୋଗୀଙ୍କ ପାଖରେ ମୋଟ ୨୯୭-୩୦୮ ଆସନ ରହିଛି । ଏହା ତାଙ୍କୁ ସହଜରେ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା ଦେଇଥାଏ । ଏଥିରେ ବିଜେପିକୁ ଏକାକୀ ୨୭୨ରୁ ଅଧିକ ଆସନ ମିଳିଛି । ଏଭଳି ସ୍ଥିତିରେ କେବଳ ମହାରାଷ୍ଟ୍ର, ବିହାର ଓ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗ ବଡ଼ ପରାଜୟର ସ୍ଥିତିରେ ଅଛନ୍ତି ଏବଂ ବୋଧହୁଏ ହିନ୍ଦୀ ହାର୍ଟଲ୍ୟାଣ୍ଡରେ ୨୦୧୯ରୁ ବଡ଼ କ୍ଷତି ଘଟିଲେ ମଧ୍ୟ ବିଜେପି ୨୪୦ରୁ ଅଧିକ ସ୍ଥାନରେ ପହଞ୍ଚିବ । ଅପରପକ୍ଷରେ ବିରୋଧୀଙ୍କ ପାଇଁ ସବୁଠାରୁ ଭଲ କଥା ହେଉଛି କଂଗ୍ରେସ ୧୦୦ରୁ ଅଧିକ ଆସନରେ ବିଜୟୀ ହୋଇପାରେ (ଯାହା ଅସମ୍ଭବ ମନେ ହେଉଛି) । ଏହାବ୍ୟତୀତ ଡିଏମକେ, ଟିଏମସି, ଜେଡିୟୁ-ଆରଜେଡି ଭଳି ୫/୬ଟି ଆଞ୍ଚଳିକ ଦଳ ନିଜ ନିଜ ରାଜ୍ୟରେ ବଡ଼ ବିଜୟ ହାସଲ କରୁଛନ୍ତି । ବିଜେପି ୨୪୦ତଳକୁ ଖସିଯିବା ପରେ ୱାଇଏସଆର କଂଗ୍ରେସ, ତେଲୁଗୁ ଦେଶମ, ବିଜୁ ଜନତା ଦଳ ଓ ବାମପନ୍ଥୀ ଭଳି ଦଳକୁ ଅତି କମରେ ବାହ୍ୟ ସମର୍ଥନ ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରିବ । କିନ୍ତୁ କଂଗ୍ରେସ ଓ ବାମପନ୍ଥୀ, କଂଗ୍ରେସ ଓ ଆପ୍ ଇତ୍ୟାଦି ମଧ୍ୟରେ ରାଜ୍ୟସ୍ତରୀୟ ସ୍ୱାର୍ଥର ସଂଘର୍ଷକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଏଭଳି ମେଣ୍ଟ ୫ ବର୍ଷ ଧରି ଚାଲିବ ବୋଲି କଳ୍ପନା କରିବା କଷ୍ଟକର । ଏକଥା ଅଧିକାଂଶ ଭୋଟର ଜାଣନ୍ତି । ଅଧିକାଂଶ ରାଜ୍ୟରେ ଭୋଟରମାନେ ସ୍ପଷ୍ଟ ଓ ନିର୍ଣ୍ଣାୟକ ଜନାଦେଶ ଦେବାର ଏହା ଅନ୍ୟତମ କାରଣ ।
କେଉଁଠି ଦୁର୍ବଳ ହେଉଛି ବିରୋଧୀ
ବିରୋଧୀଙ୍କ ପାଖରେ ଜଣେ ସର୍ବମାନ୍ୟ ନେତା, ମୋଦି ବିରୋଧୀ ବୟାନବାଜି ବ୍ୟତୀତ ସ୍ପଷ୍ଟ ଅଭିଯୋଗ ଏବଂ ନିଜ ସ୍ୱାର୍ଥ ବିବାଦର ସମାଧାନ ପାଇଁ ଗେମ୍ ପ୍ଲାନର ଅଭାବ ରହିଛି । ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟ ଲାଗୁଛି ଯେ ଡିଏମକେକୁ କାହିଁକି ସମୟ ସମୟରେ ହିନ୍ଦୀ ଭାଷୀ ବା ସନାତନ ଧର୍ମକୁ ସମାଲୋଚନା କରିବାକୁ ପଡ଼ୁଛି । ଏଭଳି ସମାଲୋଚନା ନିଜ ସହଯୋଗୀ ଦଳକୁ ସାହାଯ୍ୟ କରେ ନାହିଁ ବୋଲି ଭଲ ଭାବରେ ଜଣା ମଧ୍ୟ ରହିଛି । ନିକଟରେ ଇଣ୍ଡି ମେଣ୍ଟରେ ହୋଇଥିବା ବୈଠକରେ ନୀତୀଶ କୁମାର କାହିଁକି ହିନ୍ଦୀ ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉଠାଇଲେହ, ଯେତେବେଳେ ତାମିଲନାଡୁରେ ଏହାକୁ ପସନ୍ଦ କରାଯାଉନାହିଁ । ଆମ୍ ଆଦମୀ ପାର୍ଟି କିମ୍ବା ବାମପନ୍ଥୀ କିମ୍ବା ତୃଣମୂଳ କଂଗ୍ରେସ ନିର୍ବାଚନ ଜିତିବା ପରେ କଂଗ୍ରେସ ଭଳି ସମାନ ସ୍ଥିତିରେ ରହିବା ମଧ୍ୟ କଷ୍ଟକର । ମୋଦିଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ବିଜେପିର ପ୍ରତ୍ୟାବର୍ତ୍ତନ ବ୍ୟତୀତ ଅଧିକାଂଶ ସଟାବାଜ କାହିଁକି ଅନ୍ୟ କୌଣସି ଫଳାଫଳ ଆଶା କରୁନାହାଁନ୍ତି ।
କିନ୍ତୁ ନିକଟରେ ବିଜେପି ଓ ବିରୋଧୀଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ତୀବ୍ର ତିକ୍ତତା (ସଂସଦରେ ସୁରକ୍ଷା ଉଲ୍ଲଂଘନ ଏବଂ ବିରୋଧୀ ସାଂସଦମାନଙ୍କୁ ନିଲମ୍ବନକୁ ନେଇ ସଂସଦରେ ହଙ୍ଗାମାକୁ ବିଚାର କରନ୍ତୁ) ଏବଂ ଜନଗଣନା, ମହିଳା ସଂରକ୍ଷଣ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ କରିବା କ୍ଷେତ୍ରରେ ମେ ୨୦୨୪ ପରବର୍ତ୍ତୀ ଆହ୍ୱାନକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ବଢ଼ିବାରେ ଲାଗିଛି । ନିର୍ବାଚନ ମଣ୍ଡଳୀ ସୀମା ନିର୍ଦ୍ଧାରଣ ପରେ ମୋଦିଙ୍କୁ ପୁଣିଥରେ ନିଜକୁ ଜଣେ ସର୍ବସମ୍ମତ ନେତାଭାବେ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ । ଏପରିକି ୨୦୧୯-୨୪ରେ ମୋଦିଙ୍କ ସଂଖ୍ୟାଗରିଷ୍ଠତା କୃଷି ସଂସ୍କାର ଆଣିପାରିଲା ନାହିଁ କି ନାଗରିକତା ସଂଶୋଧନ ଆଇନ ଲାଗୁ କରିପାରିଲା ନାହିଁ । ତେବେ ଧାରା-୩୭୦କୁ ସଫଳତାର ସହ ହଟାଇ ଦିଆଯାଇଛି ।
ଅର୍ଥନୈତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଏବଂ କୋଭିଡର ଦୃଢ଼ ମୁକାବିଲା କ୍ଷେତ୍ରରେ ମୋଦିଙ୍କ ପ୍ରଭାବ ଯେଉଁଠି କାମ କରିଥିଲା, ସେଠାରେ ଆଗକୁ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ବହୁତ ଅଧିକ ରହିଛି । ମୋଦି ୩.୦ ମୋଦି ୧.୦ ଓ ୨.୦ ଠାରୁ ଅଲଗା ହେବା ଦରକାର । ଲୋକସଭାରେ ତାଙ୍କ ଦଳ ଏକାକୀ ୨୭୨ ଆସନ ଅତିକ୍ରମ କରିବ କି ନାହିଁ ତାହା ଦେଖିବାକୁ ବାକି ରହିଲା ।