ଭୁବନେଶ୍ୱର: ଜାନୁଆରୀ ୨୨ ରେ ଅଯୋଧ୍ୟାରେ ରାମଲଲାଙ୍କ ପ୍ରାଣପ୍ରତିଷ୍ଠା ଅବସରରେ ଆମେ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଧାରାବାହିକରେ ‘ରାମଙ୍କ କାହାଣୀ’ ଆଣିଛୁ । ଓଡ଼ିଶାର ରାମେଶ୍ୱର ପାହାଡ଼, ଯଶୀପୁରର ଖଇରୀ ନଦୀକୂଳରେ ଅନେକ କାହାଣୀ ରହିଛି ।

ଓଡ଼ିଶାର ରାମକଥା: ସିଂହନାଥ ମନ୍ଦିରରେ ରାମ-ସୀତା-ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଶିବଲିଙ୍ଗ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ

ରାମଙ୍କ କାହାଣୀର ଅନେକ ସଂସ୍କରଣ ଓଡ଼ିଶାରେ ମଧ୍ୟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ଓଡ଼ିଶା ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ସର୍ବେକ୍ଷଣର ଅଧୀକ୍ଷଣ ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱବିତ୍ ଡ. ଡି.ବି ଗଡ଼ନାୟକ କହନ୍ତି, ରାମାୟଣର ଦୃଢ଼ ପ୍ରମାଣ କେବଳ ଓଡ଼ିଶାର ଲୋକକଥାରେ ନୁହେଁ, ପ୍ରତ୍ନତତ୍ତ୍ୱ ବିଜ୍ଞାନରେ ମଧ୍ୟ ରହିଛି । ଉଦୟଗିରି ଓ ଖଣ୍ଡଗିରି ଗୁମ୍ଫାରେ ହରିଣ ଶିକାର ଓ ସୀତା ଅପହରଣର କାହାଣୀ ସ୍ପଷ୍ଟ ଦେଖିବାକୁ ମିଳୁଛି ।

ଗଡ଼ନାୟକ ଆହୁରି କହିଛନ୍ତି, “ଦେବୀଙ୍କ ବାରହୀ ମନ୍ଦିର, ସୁବର୍ଣ୍ଣ ଜଳେଶ୍ୱର ମନ୍ଦିର, ସିଂହନାଥ ମନ୍ଦିର ରାମ କଥା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସବୁଠାରୁ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ଏଗୁଡ଼ିକ ୧୪୦୦-୧୫୦୦ ବର୍ଷ ପୁରୁଣା ଏବଂ ସେହି ସମୟରେ ମଧ୍ୟ ସାଧାରଣ ଲୋକଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ରାମଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତି ଥିବାର ପ୍ରମାଣ ରହିଛି । ଏହି ମନ୍ଦିରଗୁଡ଼ିକରେ ରାମ କଥାକୁ ପଥରରେ ସୁନ୍ଦର ଭାବରେ ଖୋଳାଯାଇଛି ।

ସିଂହନାଥ ମନ୍ଦିର ଭୁବନେଶ୍ୱରଠାରୁ ପ୍ରାୟ ୭୫ କିଲୋମିଟର ଦୂର କଟକ ଜିଲ୍ଲାର ଗୋପୀନାଥପୁର ଗ୍ରାମରେ ଅବସ୍ଥିତ । ଓଡ଼ିଶାର ସବୁଠାରୁ ପବିତ୍ର ମହାନଦୀ ଉପରେ ନିର୍ମିତ ଏହି ମନ୍ଦିରର ପୂଜକ ଲୋକମଣି ରଣା କୁହନ୍ତି, ଏହି ମନ୍ଦିରର ଶିବଲିଙ୍ଗ ଲକ୍ଷ୍ମଣଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା । ରାମ, ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଓ ସୀତା ବନବାସ ସମୟରେ ଏଠାକୁ ଆସିଥିଲେ । ସୀତାଙ୍କୁ ତୃଷ୍ଣା ଲାଗିଲା । ରାମ ତୀର ମାଡ଼ କରିଥିଲେ ଏବଂ ଏକ ପୋଖରୀ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ସୀତା ପାଣି ପିଇଲେ । ସେମାନଙ୍କର ତୃଷ୍ଣା ମେଣ୍ଟାଇ ଦିଆଯାଇଥିଲା । ଏଠାରୁ ତିନି କିଲୋମିଟର ଦୂରରେ ସେ ଶିବଲିଙ୍ଗ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ । ତାଙ୍କ ନାମ ବୈଦ୍ୟନାଥ ।

ପୁରୋହିତଙ୍କ କିମ୍ବଦନ୍ତୀ ଅନୁଯାୟୀ ତ୍ରିକୁଟା ନାମକ ଅଞ୍ଚଳ ରାମଙ୍କ କାହାଣୀର ଏକ ଅଂଶ ଅଟେ । ପୂଜକ କହିଛନ୍ତି, ତ୍ରିକୁଟରେ ଶିବଙ୍କର ୩ଟି ମନ୍ଦିର ରହିଛି । ସୀତା ଏକ ଶିବଲିଙ୍ଗ ପ୍ରତିଷ୍ଠା କଲେ, ତେଣୁ ରାମ ମଧ୍ୟ ଭାବିଲେ ଯେ ମୁଁ ମଧ୍ୟ ଶିବଲିଙ୍ଗ କାହିଁକି ସ୍ଥାପନ କରିବି ନାହିଁ । ରାମ ସେଠାରୁ ୩ କିଲୋମିଟର ଦୂରରେ ଶିବଲିଙ୍ଗ ସ୍ଥାପନ କରିଥିଲେ । ସେହି ମନ୍ଦିରର ନାମ ରାମନାଥ ପୀଠ ।

ସବୁଠାରୁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ମନ୍ଦିର ହେଉଛି ସିଂହନାଥ, କିନ୍ତୁ ଏହି ତିନିଟି ଶିବପୀଠ । ସିଂହନାଥ ବୋଧହୁଏ ପ୍ରଥମେ ନିର୍ମିତ ହୋଇ ମହାନଦୀ ଉପରକୁ ଆସିଥିଲା, ତେଣୁ ଏହା ପ୍ରସିଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ତିନିଟି ମନ୍ଦିର ପରସ୍ପରଠାରୁ ୩-୩ କିଲୋମିଟର ଦୂରରେ ରହିଛି, ଏହି ତିନିଟି ମିଶି ଏକ ତ୍ରିକୁଟ ତିଆରି କରିଥାଏ ।

ରାମନାଥ ଓ ବୈଦ୍ୟନାଥ ମନ୍ଦିର

ବୈଦ୍ୟନାଥ ମନ୍ଦିରର ୮୦ ବର୍ଷୀୟ ସାଧୁ ପଦ୍ମନାଭ କହିଛନ୍ତି, ସାମ୍ନାରେ ଦେଖାଯାଉଥିବା ମାଟିର ପାହାଡ଼ରେ କୌଣସି ପଥର କିମ୍ବା ମୂଳ ନାହିଁ । ରାମଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶକ୍ରମେ ଏହାକୁ ହନୁମାନ ରାମେଶ୍ୱରରୁ ଆଣିଥିଲେ । ବାସ୍ତବରେ ରାମ ଏଠାରେ ଶିବଲିଙ୍ଗ ସ୍ଥାପନ କରିବାକୁ ମନ ସ୍ଥିର କରିଥିଲେ, ତେଣୁ ପ୍ରଥମେ ବାଲିର ଶିବଲିଙ୍ଗ ତିଆରି କରିଥିଲେ କିନ୍ତୁ ତାହା ଭାଙ୍ଗି ଯାଉଥିଲା । ରାମେଶ୍ୱରରୁ ଶିବଲିଙ୍ଗ ଆଣିବାକୁ ସେ ହନୁମାନଙ୍କୁ କହିଥିଲେ । ହନୁମାନ ଥିଲେ, ସେ ପୂରା ପର୍ବତ ଆଣିଥିଲେ । ଏଥିରେ ଦୁଇଟି ଶିବଲିଙ୍ଗ ଥିଲା । ଗୋଟିଏ ରାମନାଥରେ ଓ ଅନ୍ୟଟି ସାମ୍ନାରେ ସ୍ଥାପିତ ହୋଇଥିଲା, ଯେଉଁଠାରେ ବର୍ତ୍ତମାନ ଦୁର୍ଗା ମନ୍ଦିର ରହିଛି ।

ରାମଙ୍କ ତୀରରେ ନିର୍ମିତ ସୀତା କୁଣ୍ଡ

ପୂର୍ବରୁ କାଶ୍ମୀରରେ ଦୁଇଟି ସୀତାକୁଣ୍ଡ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା । କଟକରେ ମଧ୍ୟ ଗୋଟିଏ ରହିଛି । ୮୦ ପାହାଚ ଅତିକ୍ରମ କରି ତା’ପରେ ସୁଗମ ପଥରରେ ନିର୍ମିତ ଏକ ଜଟିଳ ରାସ୍ତା ସୀତା କୁଣ୍ଡକୁ ନେଇଯାଏ ।

ମୟୂରଭଞ୍ଜର ରାମ କଥାର ତୃତୀୟ କାହାଣୀ: ଜାଣନ୍ତୁ ରାମଙ୍କ ପାଦଚିହ୍ନ

ମୟୂରଭଞ୍ଜ ଜିଲ୍ଲା ଯଶିପୁର ବ୍ଲକରେ ରହିଛି ରାମତୀର୍ଥ । କଟକଠାରୁ ପ୍ରାୟ ୨୫୦ କିଲୋମିଟର ଦୂର ଶିମିଳିପାଳର ରାମତୀର୍ଥ ବ୍ୟାଘ୍ର ସଂରକ୍ଷଣ ମଧ୍ୟ ବେଶ୍ ପ୍ରସିଦ୍ଧ । ଏଠାରେ ରାମଙ୍କୁ ନେଇ ଅନେକ ଲୋକକଥା ରହିଛି । ନିକଟରେ ଥିବା ଖଇରୀ ନଦୀରେ ରାମଙ୍କ ପାଦଚିହ୍ନ ରହିଛି । କାହାଣୀ ଅନୁଯାୟୀ, ଯେତେବେଳେ ରାମ ବନବାସ ସମୟରେ ଏଠାକୁ ଆସିଥିଲେ, ସେତେବେଳେ ତାଙ୍କ ପାଦଚିହ୍ନ ରହି ଯାଇଥିଲା । ପଥର ଉପରେ ଏକ ପାଦଚିହ୍ନ ମଧ୍ୟ ରହିଛି । ଏହା ଏକ ଫୁଟଠାରୁ ବଡ଼ ।

ରାମଙ୍କ ପାଦ ଏତେ ବଡ଼ କାହିଁକି ? ରାମ ତ୍ରେତା ଯୁଗର ଥିଲେ । ପାଖାପାଖି ୫୦୦୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ତାଙ୍କର ଜନ୍ମ ହୋଇଥିଲା । ସେହି ସମୟରେ ମଣିଷର ଉଚ୍ଚତା ୧୫-୧୭ ଫୁଟ ଥିଲା, ତା’ପରେ ପାଦ ଥିଲା ଏକ ଫୁଟ । ଏହା କିଛି ବଡ଼ କଥା ନୁହେଁ ।

ସୀତାପତି, ଯେଉଁଠାରେ ରାମ ବସିବାର ଚିହ୍ନ ରହିଛି

ଯଶିପୁର ପରେ ନଦୀ ପାର ହେଉଛନ୍ତି ସୀତାପତି । ରାମତୀର୍ଥ ରାମଙ୍କ ବସିବାର ଚିହ୍ନ ରହିଛି । ଏହାର ନିକଟରେ କଳା ପଥରର ଏକ ଧାଡ଼ି ନିର୍ମିତ, ସୀତାଙ୍କ ରୋଷେଇ ଘର ରହିଛି ।

ରାମତୀର୍ଥ ନିକଟସ୍ଥ ଆଡବେଡି ଗ୍ରାମର କାର୍ତ୍ତିକ ନାୟକ କୁହନ୍ତି, “ସୀତା ରାମଙ୍କ ସହ ବନବାସରେ ଥିଲେ, ତେଣୁ ସେମାନେ ଏଠାରେ ରହିଥିଲେ। ସୀତା ଖାଦ୍ୟ ରୋଷେଇ କରିବା ପାଇଁ ଚୁଲି ତିଆରି କରିଥିଲେ । ସେ ହାଣ୍ଡି ଅର୍ପଣ କରି ଚାଉଳ ପିଠା ତିଆରି କରିଥିଲେ । ସମସ୍ତେ ସେମାନଙ୍କର ପେଟ ଭର୍ତ୍ତି ଖାଇ ପଶୁମାନଙ୍କ ପାଇଁ ଯାହା ବାକି ଥିଲା ତାହା ଫିଙ୍ଗି ଦେଇଥିଲେ । କଳା ପଥରର ଚିହ୍ନ ଆପଣ ଦେଖିପାରିବେ, ତାହା ସେହି ପିଠା ଯାହା ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ପଥରରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା । ଆଗକୁ ଏକ ବ୍ୟାପକ ବଡ଼ ହାଣ୍ଡିର ଚିହ୍ନ ରହିଛି ।

ରାମ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଏକ ପୋଲ ନିର୍ମାଣ କରୁଥିଲେ … କୁକୁଡ଼ା ରାବିବାରୁ ଅଟକିଗଲା

ପରମେଶ୍ୱର ନାୟକ ଆଉ ଏକ କାହାଣୀ ବର୍ଣ୍ଣନା କରନ୍ତି, ‘ରାମ ଓ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ଏକ ସେତୁ ନିର୍ମାଣ କରୁଥିଲେ । ଏହି ତିନିଟି ସ୍ତମ୍ଭ ଭଳି ଜିନିଷ ଏହା ସହିତ ଜଡ଼ିତ । ଏହି ସ୍ତମ୍ଭଗୁଡ଼ିକୁ ରାମ-ଲକ୍ଷ୍ମଣ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ସେମାନେ ନଦୀର ଏହି ପାର୍ଶ୍ୱରୁ ଅନ୍ୟ ପାର୍ଶ୍ୱକୁ ଏକ ପୋଲ ନିର୍ମାଣ କରୁଥିଲେ । ସେମାନେ ରାତିରେ କାମ ସାରିବାକୁ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଧାର୍ଯ୍ୟ କରିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ରାତିରେ କୁକୁଡ଼ାଟି ରାବିବାରୁ ତାହା ଅଟକି ଯାଇଥିଲା । ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ପୂରଣ ନ ହେବାରୁ ସେମାନେ ପୋଲ ନିର୍ମାଣ ବନ୍ଦ କରିଦେଇଥିଲେ । ସେବେଠାରୁ ଏହି ସ୍ତମ୍ଭଗୁଡ଼ିକ ଏମିତି ଠିଆ ହୋଇ ରହିଛି ।

ବୈତରଣୀ ନଦୀ କୂଳରେ ରାମତୀର୍ଥ

ବୈତରଣୀ ନଦୀ ମୟୂରଭଞ୍ଜଠାରୁ ପ୍ରାୟ ୧୭୦ କିଲୋମିଟର ଦୂର କେନ୍ଦୁଝରର ଚମ୍ପୁଆଠାରେ ପ୍ରବାହିତ ହେଉଛି । ଗୋଟିଏ ପଟେ ଓଡ଼ିଶା ଓ ଅନ୍ୟପଟେ ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ । ଏଠାରେ ଏକ ରାମତୀର୍ଥ ମଧ୍ୟ ରହିଛି । ଲୋକକଥା ଅନୁଯାୟୀ ରାମ ବନବାସ ସମୟରେ ଏଠାରେ ରହିଥିଲେ । ମକର ସଂକ୍ରାନ୍ତି ଦିନ ରାମ ଏଠାରେ ଶିବଲିଙ୍ଗକୁ ପୂଜା କରିଥିଲେ । ଏହି ଶିବଲିଙ୍ଗ ବ୍ରହ୍ମାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ । ଏଠାରେ ଥିବା ଶିବଲିଙ୍ଗରେ ବ୍ରହ୍ମା, ବିଷ୍ଣୁ ଓ ମହେଶଙ୍କ ଉପସ୍ଥିତିର ବିଶ୍ୱାସ ରହିଛି । ଏଠାରେ ଏକ ବିଶ୍ୱାସ ମଧ୍ୟ ରହିଛି ଯେ ରାମ ଯେତେବେଳେ ନିର୍ବାସନ ପାଇଁ ବାହାରିଲେ, ସେତେବେଳେ ସେ ଏଠାରେ ନିଜର ଚିହ୍ନ ଛାଡ଼ି ଦେଇଥିଲେ । ଗାଁର ଲୋକମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ଏହା ରାମଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଖନନ କରାଯାଇଛି । ୨୦୧୮ମସିହାରେ ବୈତରଣୀ ନଦୀରେ ଏକ ପଥର ବାହାରିଥିଲା, ଏହି ପଥର ଉପରେ ରାମଙ୍କ ପାଦଚିହ୍ନ ଥିବା ମଧ୍ୟ ବିଶ୍ୱାସ ରହିଛି । ଏଠାରୁ ପ୍ରାୟ ୪-୫ କିଲୋମିଟର ଦୂରରେ କପିଳମୁନିଙ୍କ ଆଶ୍ରମ ରହିଛି । ବନବାସ ସମୟରେ ରାମ ତାଙ୍କ ସହ ରହିଥିଲେ । କପିଳମୁନି ରାମଙ୍କୁ କୁହନ୍ତି ଯେ ଏକ ରାକ୍ଷସ ଯଜ୍ଞରେ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରେ । ରାମ ରାକ୍ଷସକୁ ମାରିବା ପାଇଁ ୩ଟି ତୀର ମାରିଥିଲେ, ଯାହା ତାଙ୍କ ଦେହ ଦେଇ ଗତି କରିଥିଲା । ଏହି ତିନିଟି ବୈତରଣୀ ନଦୀ କୂଳରେ ପଡ଼ିଥିଲା ଏବଂ ଏହି ତିନିଟି ପୋଖରୀ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ।

ଓଡ଼ିଆ ରାମାୟଣ: ଦାଣ୍ଡି ରାମାୟଣ ଓ ବିଚିତ୍ର ରାମାୟଣ

ଓଡ଼ିଶାର ମହାଭାରତ ଓଡ଼ିଆ ଭାଷାରେ ସବୁଠାରୁ ଲୋକପ୍ରିୟ, କିନ୍ତୁ ଏଠାରେ ରାମାୟଣ କିମ୍ବା ରାମଙ୍କ କାହାଣୀ ନାହିଁ ବୋଲି କହିବା ଠିକ ନୁହେଁ । ଚୈତନ୍ୟ ମହାପ୍ରଭୁ ବଙ୍ଗଳାରୁ ଓଡ଼ିଶା ଆସିବା ପରେ ସେ କୃଷ୍ଣଙ୍କ ଭକ୍ତ ହୋଇଥିବାରୁ ମହାଭାରତ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା । ଚୈତନ୍ୟ ଓ ଓଡ଼ିଆ କବି ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସ ବନ୍ଧୁ ହୋଇଗଲେ । ଜଗନ୍ନାଥ ଦାସ ଓଡ଼ିଆରେ ଭାଗବତ ରଚନା କରିଥିଲେ, ଯାହା ସବୁଠାରୁ ଅଧିକ ବ୍ୟବହୃତ ଶାସ୍ତ୍ର ଅଟେ ।

ଏଠାରେ ରାମାୟଣର ଭୂଗୋଳ ଓ ସଂସ୍କୃତି ରହିଛି । ଓଡ଼ିଶାର କୌଣସି ସ୍ଥାନକୁ ଗଲେ ଲୋକେ ରାମଙ୍କ କାହାଣୀ କହିବେ । ସେମାନେ କହିବେ ଯେ ଏଠାରେ ରାମଙ୍କ ଚିହ୍ନ ରହିଛି । ରାମ ଏଠାକୁ ଆସିଥିଲେ । ମୟୂରଭଞ୍ଜ ଜିଲ୍ଲା ଏବଂ ଅବିଭକ୍ତ କୋରାପୁଟ ବା ବସ୍ତର ଅଞ୍ଚଳରେ ରାମକଥାର କେନ୍ଦ୍ରରେ ରହିଛି ।

ଦାଣ୍ଡି ରାମାୟଣର କାହାଣୀ ଯାହା ବାଲ୍ମିକି ଓ ତୁଳସୀଙ୍କ ରାମାୟଣରେ ନାହିଁ

ରାମଚରିତ ମାନସ ଓ ବାଲ୍ମିକି ରାମାୟଣରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ରାବଣଙ୍କ ସହ ଯୁଦ୍ଧ ସମୟରେ ଲକ୍ଷ୍ମଣଙ୍କୁ ଏକ ସାପ ଦଂଶନ କରିଥିଲା, ତା’ପରେ ହନୁମାନ ସଞ୍ଜୀବନୀ ଔଷଧ ସହିତ ପୁରା ପର୍ବତ ଆଣିଥିଲେ । ସେହି ପର୍ବତକୁ ଫେରାଇ ଆଣିବାର ଉଲ୍ଲେଖ ଅଛି, କିନ୍ତୁ ଦାଣ୍ଡି ରାମାୟଣରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ସେହି ପର୍ବତ ଓଡ଼ିଶାର ବଲାଙ୍ଗୀରୀରେ ଅଛି । ହନୁମାନ ତାଙ୍କୁ ଫେରାଇ ନେଉଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ପରେ ଏହାକୁ ମଝିରେ ରଖିଥିଲେ ।

ଓଡ଼ିଶାର ଏଭଳି ଏକ ଜନଜାତି ହେଉଛି ବଣ୍ଡା । କୋରାପୁଟ ଓ ବିଶେଷ କରି ବସ୍ତରରେ ଏହି ଜନଜାତି ଦେଖିବାକୁ ମିଳେ । ଏହି ଲୋକମାନେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି ଯେ ରାମ-ସୀତା ଏବଂ ଲକ୍ଷ୍ମଣ ବନବାସ ସମୟରେ ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ରହୁଥିଲେ । ଦିନେ ସୀତା ନଦୀରେ ଗାଧୋଉଥିବାବେଳେ ଏକ କାଉ ତାଙ୍କୁ ଫଳ ଭାବି କାମୁଡ଼ି ଦେଇଥିଲା । ଏହା ଦେଖି ସେଠାରେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିବା ଅନ୍ୟ ମହିଳାମାନେ ହସିବାକୁ ଲାଗିଥିଲେ । ବଣ୍ଡା ଜନଜାତି ନିଜକୁ ସେହି ହସୁଥିବା ମହିଳାମାନଙ୍କର ବଂଶଧର ବୋଲି ବିବେଚନା କରେ ।

ସୀତା ସେମାନଙ୍କୁ ଅଭିଶାପ ଦେଲେ ଯେ ତୁମେ କେବେବି ପୋଷାକ ପିନ୍ଧିବ ନାହିଁ । ଏହି ଜନଜାତିର ମହିଳାମାନେ ଆଜି ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନିଜ ସ୍ତନ ଢାଙ୍କିବା ପାଇଁ ମଣି ବ୍ୟବହାର କରି ଆସୁଛନ୍ତି । ତେବେ ଆଜିକାଲି ମହିଳାମାନେ ପୋଷାକ ପିନ୍ଧିବା ଆରମ୍ଭ କରିଦେଇଛନ୍ତି । ପୂର୍ବରୁ ସୀତାଙ୍କ ଅଭିଶାପ ଯୋଗୁଁ ଏଠାକାର ଲୋକଙ୍କ ମୁଣ୍ଡରେ କେଶ ମଧ୍ୟ ନ ଥିଲା ।

ଉତ୍କଳ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟର ସଂସ୍କୃତ ବିଭାଗର ଅବସରପ୍ରାପ୍ତ ପ୍ରଫେସର ରଘୁନାଥ ପଣ୍ଡା କହନ୍ତି, “ଦାଣ୍ଡି ରାମାୟଣ ଅପେକ୍ଷା ଓଡ଼ିଶାରେ ଅଦ୍ଭୁତ ରାମାୟଣ ଅଧିକ ପ୍ରଚଳିତ । ଏହା ଏକ ଅଜବ ନାମ କାହିଁକି, ମୁଁ ଜାଣେ ନାହିଁ, କାରଣ ଏଥିରେ କିଛି ଅଜବ ନାହିଁ । ତେବେ ଏହି ରାମାୟଣ ଏମିତି ଲେଖାଯାଇଛି ଯେ ପିଲାମାନେ ପାଠ ପଢ଼ିବାକୁ ଭଲ ପାଆନ୍ତି । ବୋଧହୁଏ ସେଥିପାଇଁ ଏହାକୁ ଏହି ନାମ ମଧ୍ୟ ଦିଆଯାଇଥିଲା ।

ରଘୁନାଥ ପଣ୍ଡା ଏହି ରାମାୟଣକୁ ତାଳବଦ୍ଧ ଢଙ୍ଗରେ ଗାଇଥିଲେ । ରାମାୟଣର ପ୍ରଚ୍ଛଦ ଦେଖାଇ ସେ କହନ୍ତି, ଏଥିରେ ଜନକ ଏବଂ ଗୋଟିଏ ଝିଅର ଏକ ଟୋପିରେ ଶୋଇଥିବାର ଫଟୋ ରହିଛି । ଏ ହେଉଛନ୍ତି ସୀତା । ଏହା ସେହି ସମୟର ଚିତ୍ର ଯେତେବେଳେ ଜନକ ସୀତାଙ୍କୁ ଭେଟିଥିଲେ । ଏଠାରେ ରାମାୟଣରେ କିଛି ପାର୍ଥକ୍ୟ ଅଛି କି ? ଏହି ପ୍ରଶ୍ନର ଉତ୍ତରରେ ଶ୍ରୀ ପଣ୍ଡା କହିଛନ୍ତି, ବିଶେଷ କିଛି ନୁହେଁ । ରାମ ମଧ୍ୟ ଏଠାରେ ଅଛନ୍ତି, ମର୍ଯ୍ୟାଦା ପୁରୁଷୋତ୍ତମ, ଭଲ ପୁତ୍ର, ଭଲ ଭାଇ ଏବଂ ଭଲ ରାଜା ।