ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ୨୦୨୩ରେ ବିଶ୍ୱରେ ଅନେକ ଉତ୍ଥାନ-ପତନ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା । ବାଣିଜ୍ୟରେ ଉଠାପକା, ସୁଧହାର ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ସଂଘର୍ଷ ସତ୍ତ୍ୱେ କୌଣସି ବଡ଼ ଧରଣର ଅର୍ଥନୈତିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟ ଘଟିନଥିଲା ଏବଂ ବିଶ୍ୱ ଆଶାଠାରୁ ଭଲ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲା । ବିଶ୍ୱର ମୋଟ ଘରୋଇ ଉତ୍ପାଦ (ଜିଡିପି) ୨୦୨୨ରେ ୩.୪% ଥିବାବେଳେ ୨୦୨୩ରେ ଏହା ୩.୩% ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ ବୋଲି ଏସଆଣ୍ଡପି ଗ୍ଲୋବାଲ ଆକଳନ କରିଛି । ବିଶ୍ୱର ସର୍ବବୃହତ ଅର୍ଥନୀତି ଆମେରିକା ମାନ୍ଦାବସ୍ଥାରୁ ମୁକୁଳିଛି ଏବଂ ୨୦୨୩ରେ ଏହା ୨.୫% ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଛି । କୋଭିଡ କଟକଣା ହଟିବା ପରେ ଦ୍ୱିତୀୟ ବୃହତ୍ତମ ଅର୍ଥନୀତି ଚୀନର ଜିଡିପିରେ ସୁଧାର ଆସିଛି ଏବଂ ସରକାର ବଜାରକୁ ସୁଦୃଢ଼ କରିବା ଦିଗରେ ଅନେକ ପ୍ରମୁଖ ପଦକ୍ଷେପ ନେଇଛନ୍ତି ।
ଭାରତର ଚମତ୍କାର ପ୍ରଦର୍ଶନ
୨୦୨୩ର ଅଭିବୃଦ୍ଧି କାହାଣୀକୁ ଭାରତର ନାମରେ ନାମିତ କରାଯାଇଛି, ଯାହାର ଜିଡିପି ଆକଳନଠାରୁ ଦ୍ରୁତ ଗତିରେ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି । ଚଳିତ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ (୨୦୨୩-୨୪)ରେ ଜିଡିପି ଅଭିବୃଦ୍ଧି ୭% ରହିବ ବୋଲି ଆରବିଆଇ ଆକଳନ କରିଛି । ବିଶ୍ୱ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଦ୍ୱାରା ଭାରତର ଅର୍ଥନୀତିର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ସରକାରଙ୍କ ସମର୍ଥିତ ନିବେଶ ଚକ୍ର, ରିଅଲ ଇଷ୍ଟେଟ୍ ଏବଂ ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷେତ୍ରରେ ପୁନରୁଦ୍ଧାର ମଧ୍ୟ ଏହି ବୃଦ୍ଧିରେ ସହାୟକ ହୋଇଥିଲା । କିନ୍ତୁ ୨୦୨୩ ଶେଷବେଳକୁ ବାତାବରଣ ପୁଣି ଅନିଶ୍ଚିତ ହୋଇପଡ଼ିଛି ।
ଆମ ଅର୍ଥନୀତି ଭବିଷ୍ୟତ କ’ଣ ?
ଆମେ ଆକଳନ କରୁଛୁ ଯେ ୨୦୨୪ରେ ବିଶ୍ୱ ଅର୍ଥନୀତି ମନ୍ଥର ହୋଇଯିବ, କିନ୍ତୁ ଏହାପରେ ଗତି ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ । ପ୍ରଥମ ଛ’ମାସ ୭.୬% ରହିବା ପରେ ଚଳିତ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷର ଦ୍ୱିତୀୟାର୍ଦ୍ଧରେ ଭାରତର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ୬.୩%କୁ ହ୍ରାସ ପାଇବ । ଏହାପରେ ଆସନ୍ତା ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ (୨୦୨୪-୨୫)ରେ ଏହା ୬.୪% ରହିବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି । ଉଚ୍ଚ ସୁଧହାର, ବିତ୍ତୀୟ ସୁଦୃଢ଼ୀକରଣ ଏବଂ ଧୀରେ ଧୀରେ ବିଶ୍ୱ ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଆମର ଅର୍ଥନୈତିକ ଅଭିବୃଦ୍ଧିକୁ ମନ୍ଥର କରିବ ।
ଆମେରିକା ଅର୍ଥନୀତିର ମନ୍ଥର ଗତି
୨୦୨୪ର ପ୍ରଥମାର୍ଦ୍ଧରେ ସୁଧହାର ବୃଦ୍ଧିର ସର୍ବୋଚ୍ଚ ପ୍ରଭାବ ଅନୁଭୂତ ହେଉଥିବାରୁ ବିଶ୍ୱ ଅର୍ଥନୀତି, ବିଶେଷ କରି ଆମେରିକା ଅର୍ଥନୀତି ମନ୍ଥର ହୋଇଯିବ । ରପ୍ତାନି ଚାହିଦା ଦୃଷ୍ଟିକୋଣରୁ ଏହା ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କାରଣ ଆମେରିକା ବର୍ତ୍ତମାନ ଭାରତର ବୃହତ୍ତମ ବାଣିଜ୍ୟ ସହଯୋଗୀ ଏବଂ ଆମ ସହିତ ବାଣିଜ୍ୟ ବଳକା ରହିଛି । ଉଦୀୟମାନ ଏସୀୟ ଅର୍ଥନୀତି ଅପେକ୍ଷାକୃତ ସ୍ଥିର ରହିବ ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଛି, କିନ୍ତୁ ଏହି ଅର୍ଥନୀତିଗୁଡ଼ିକୁ ଆମର ରପ୍ତାନିର ଅଂଶ ହ୍ରାସ ପାଇଛି । ଏହା ଆଶ୍ୱସ୍ତିର ବିଷୟ ଯେ ଅଧିକାଂଶ ବହୁପକ୍ଷୀୟ ପୂର୍ବାନୁମାନ ମନ୍ଥର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ସତ୍ତ୍ୱେ ୨୦୨୪ରେ ସାମଗ୍ରୀ ବାଣିଜ୍ୟରେ ବୃଦ୍ଧିର ସଙ୍କେତ ଦେଉଛି ।
ଅଧିକ ସୁଧହାର, କମ୍ ସରକାରୀ ଖର୍ଚ୍ଚ
ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ସୁଧହାର ଓ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି ଶୀର୍ଷରେ ପହଞ୍ଚିଥିବାବେଳେ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି ଏବେବି ଲକ୍ଷ୍ୟଠାରୁ ଅଧିକ ଥିବାରୁ କେନ୍ଦ୍ରୀୟ ବ୍ୟାଙ୍କଗୁଡ଼ିକ ଶୀଘ୍ର ସୁଧହାର ହ୍ରାସ କରିବାକୁ ସତର୍କ ରହିବେ । ମହାମାରୀ ପରେ ଭିତ୍ତିଭୂମି ନିର୍ମାଣରେ ଦ୍ରୁତ ଅଭିବୃଦ୍ଧିକୁ ଭରଣା କରିବା ପାଇଁ ଭାରତ ସରକାର ସରକାରୀ ଖର୍ଚ୍ଚକୁ ଯଥେଷ୍ଟ ବୃଦ୍ଧି କରିଛନ୍ତି ଏବଂ ନିବେଶ ପ୍ରୟାସ ବୃଦ୍ଧି କରିବା ପାଇଁ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକୁ ବିନା ସୁଧରେ ଋଣ ମଧ୍ୟ ଦେଇଛନ୍ତି । ଆଗାମୀ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷରେ ସରକାର ବିତ୍ତୀୟ ସୁଦୃଢ଼ୀକରଣ ପାଇଁ ସରକାରୀ ବ୍ୟୟ ହ୍ରାସ କଲେ ଘରୋଇ କ୍ଷେତ୍ରକୁ ନିବେଶର ଦାୟିତ୍ୱ ନିଜ କାନ୍ଧରେ ନେବାକୁ ପଡ଼ିବ ।
ସେବାଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ସାମଗ୍ରୀ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଟ୍ରେଣ୍ଡ
ଘରୋଇ ଚାହିଦା ମଧ୍ୟ ୨୦୨୪ରେ ସେବାରୁ ସାମଗ୍ରୀକୁ ବଦଳିବାର ସମ୍ଭାବନା ରହିଛି । ମହାମାରୀ ସମୟରେ ବିଶେଷ କରି ସିଧାସଳଖ ଯୋଗାଯୋଗ ସେବାର ବ୍ୟବହାର ହ୍ରାସ ପାଇଥିଲା, କିନ୍ତୁ ବର୍ତ୍ତମାନ କୋଭିଡ ହ୍ରାସ ପାଇବା ପରେ ସେବାର ଚାହିଦା ବୃଦ୍ଧି ପାଇଥିଲା, ଯାହା ବର୍ତ୍ତମାନ ସ୍ୱାଭାବିକ ହେବାରେ ଲାଗିଛି । ନିକଟରେ ପ୍ରକାଶିତ ଦ୍ୱିତୀୟ ତ୍ରୈମାସର ଜିଡିପି ପରିସଂଖ୍ୟାନ ମଧ୍ୟ ଏହା ସୂଚାଉଛି ।
ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି ଉପରେ ପାଣିପାଗର ପ୍ରଭାବ
ଖାଦ୍ୟ ଉତ୍ପାଦନ ଏବଂ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି ଉପରେ ପାଣିପାଗର ବଡ଼ ପ୍ରଭାବ ରହିବ ଏବଂ ୨୦୨୪ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏଲ୍ ନିନୋର ବିପଦ ବଢ଼ିବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି। ଦ୍ୱିତୀୟ ତ୍ରୈମାସରେ କୃଷି କ୍ଷେତ୍ରରେ ମାତ୍ର ୧.୨% ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଘଟିଛି ଏବଂ ଖରିଫ ଫସଲ ଉତ୍ପାଦନ ହ୍ରାସ ପାଇବ ଏବଂ ରବି ଫସଲ ଜଳଭଣ୍ଡାରରେ କମ୍ ପାଣିର ଖରାପ ପ୍ରଭାବର ସମ୍ମୁଖୀନ ହୋଇପାରେ ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଥିବାରୁ ପୂର୍ଣ୍ଣ ଆର୍ଥିକ ବର୍ଷ ପାଇଁ ଅଭିବୃଦ୍ଧି କମ୍ ରହିବ ବୋଲି ଆଶା କରାଯାଉଛି । ଚଳିତ ବର୍ଷ ନଭେମ୍ବର ସୁଦ୍ଧା ବିଶ୍ୱର ହାରାହାରି ତାପମାତ୍ରା ପ୍ରାକ୍ ଶିଳ୍ପ ହାରାହାରି ତାପମାତ୍ରା ୧.୫ ଡିଗ୍ରୀ ସେଲସିୟସ ଅତିକ୍ରମ କରିଥିବାରୁ ୨୦୨୩ ଇତିହାସରେ ସବୁଠାରୁ ଉତ୍ତପ୍ତ ବର୍ଷ ହେବ । ତେଣୁ ଜଳବାୟୁ ଅନୁକୂଳନ ଏବଂ ପ୍ରଶମନ ପଦକ୍ଷେପ ଆଗାମୀ ସମୟର ଏକ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ଅଂଶ ହେବ ।
ଖାଦ୍ୟ ଶସ୍ୟ ଦର ବୃଦ୍ଧି ଆଶଙ୍କା
କ୍ରମାଗତ ଭାବେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଥିବା ଖାଦ୍ୟ ଦର ଅର୍ଥନୀତିର ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ଅଂଶକୁ ବ୍ୟାପିବା ସହ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି ଆହୁରି ବଢ଼ିପାରେ । ତେଣୁ ଇନ୍ଧନ ଓ ମୂଳ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି ନିମ୍ନ ସ୍ତରରେ ଥିଲେ ମଧ୍ୟ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତିକୁ ନିୟନ୍ତ୍ରଣରେ ରଖିବାକୁ ଆରବିଆଇ ଦାବି କରିବ ନାହିଁ । ଆସନ୍ତା ବର୍ଷ ଏପ୍ରିଲ-ଜୁନ୍ ତ୍ରୈମାସରେ ହିଁ ସୁଧହାର ହ୍ରାସ ହୋଇପାରେ ।
ଭୂ-ରାଜନୀତି ଏବଂ ଋଣ ବୋଝ
ବର୍ତ୍ତମାନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଭୂ-ରାଜନୈତିକ ଘଟଣା ଭାରତୀୟ ଅର୍ଥନୀତିକୁ ଦୁର୍ବଳ କରିନାହିଁ, କିନ୍ତୁ ନିକଟରେ ପଶ୍ଚିମ ଏସିଆରେ ଉତ୍ତେଜନା ବୃଦ୍ଧି ଏହାକୁ ପରୀକ୍ଷା କରିବ କାରଣ ବାଣିଜ୍ୟ ଖର୍ଚ୍ଚ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବା ଆରମ୍ଭ କରିଛି ଏବଂ ଅଶୋଧିତ ତୈଳ ଚାପରେ ରହିପାରେ । ୨୦୨୪ରେ ଆମେରିକା ଓ ଭାରତ ସମେତ ୪୦ଟି ଦେଶରେ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ହେବ । ଏହା ଅନିଶ୍ଚିତତାକୁ ଏକ ରାଜନୈତିକ ଦିଗ ଯୋଡ଼ିଥାଏ, ବିଶେଷକରି ଯେହେତୁ ଏହି ଦେଶଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରୁ ଅଧିକାଂଶ ଜନବହୁଳ ଏବଂ ଅର୍ଥନୈତିକ ଭାବରେ ପ୍ରଭାବଶାଳୀ ଅଟନ୍ତି । ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ଋଣ ଏବେ ଜିଡିପିର ପ୍ରାୟ ୩.୫ ଗୁଣ ରହିଛି । ଉଚ୍ଚ ସୁଧ ହାର ଏବଂ ମନ୍ଥର ଅଭିବୃଦ୍ଧି ଆର୍ଥିକ ବିପର୍ଯ୍ୟୟର ସମ୍ଭାବନାକୁ ବଢ଼ାଇଥାଏ ।
ଅଧିକ ଉନ୍ନତି ଆବଶ୍ୟକ
ଏଥିପାଇଁ ଘରୋଇ ପୁଞ୍ଜିନିବେଶକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେବା ପାଇଁ ନିବେଶ ପରିବେଶରେ ଆହୁରି ଉନ୍ନତି ଆଣିବା ପାଇଁ କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ପ୍ରୟାସକୁ ତ୍ୱରାନ୍ୱିତ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି । ସୁଦୃଢ଼ କର୍ପୋରେଟ୍ ସ୍ଥିତି, ଉତ୍ପାଦନ କ୍ଷେତ୍ରରେ କ୍ଷମତାର ଉପଯୋଗ ବୃଦ୍ଧି ଏବଂ ଉତ୍ପାଦନ ସଂଯୁକ୍ତ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଯୋଜନା (ପିଏଲ୍ଆଇ ଯୋଜନା) ଘରୋଇ ପୁଞ୍ଜିନିବେଶକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ କରୁଛି ।
ସତର୍କତା ହଟିଲେ, ଦୁର୍ଘଟଣା ହେବ
ମୋଟାମୋଟି ଭାବେ, ୨୦୨୪ ପାଇଁ ବିଶ୍ୱ ଅର୍ଥନୈତିକ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ ଉପରେ ସହମତି ନିମ୍ନ ମୁଦ୍ରାସ୍ଫୀତି ଏବଂ ସକାରାତ୍ମକ ଜିଡିପି ଅଭିବୃଦ୍ଧି (ସଫ୍ଟ ଲ୍ୟାଣ୍ଡିଂ)କୁ ସୂଚାଇଥାଏ । କିନ୍ତୁ ଏତେ ଅନିଶ୍ଚିତତା ଭିତରେ ଏହା ନିଶ୍ଚିତ ଭବିଷ୍ୟତ ନୁହେଁ । ଦେଶ ଓ ବ୍ୟବସାୟୀମାନେ ସତର୍କତା ଅବଲମ୍ବନ କରିବା ସହ ଆଗାମୀ ଆହ୍ୱାନ ପାଇଁ ପ୍ରସ୍ତୁତି କରିବା ଆବଶ୍ୟକ। ସୁସ୍ଥ କମ୍ପାନି, ବ୍ୟାଙ୍କ ବାଲାନ୍ସ ସିଟ୍ ଏବଂ ବୈଦେଶିକ ମୁଦ୍ରା ଭଣ୍ଡାର ଯୋଗୁଁ ଭାରତ ଏବେ ଭଲ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରୁଛି ।
