ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ୧୯୪୮ ମସିହା ଜାନୁଆରି ୩୦ ତାରିଖରେ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ଶେଷଥର ପାଇଁ ଭେଟିଥିଲେ ଲୌହପୁରୁଷ ସର୍ଦ୍ଦାର ପଟେଲ । ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କୁ ଭେଟିବା ପାଇଁ ସର୍ଦ୍ଦାର ପଟେଲ ୫, ଆଲବୁକର ରୋଡ୍ (ବର୍ତ୍ତମାନ ୫, ତିସ ଜାନୁଆରୀ ମାର୍ଗ) ଅପରାହ୍ନ ୪ଟା ୪୫ ପୂର୍ବରୁ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ । ସେ ସିଧା ଗାନ୍ଧିଜୀଙ୍କ କୋଠରୀକୁ ଯାଇଥିଲେ । ତା’ପରେ ଏକ ସର୍ବଧର୍ମ ପ୍ରାର୍ଥନା ସଭାର ସମୟ ହେବାକୁ ଯାଉଥିଲା । ଅଲ୍ ଇଣ୍ଡିଆ ରେଡିଓ ପାଇଁ ଏହି ସଭାର ରେକର୍ଡିଂ କରିଥିବା କେ.ଡି. ମଦନ ମଧ୍ୟ ଆସି ପହଞ୍ଚିଥିଲେ । ମଦନ ସାହେବ କହୁଥିଲେ, ‘ଯେତେବେଳେ ଗାନ୍ଧିଜୀ ପ୍ରାର୍ଥନା ସଭାରେ ଯୋଗ ଦେବା ପାଇଁ ବିର୍ଲା ହାଉସ୍ ଭିତରୁ ବାହାରିଥିଲେ, ସେତେବେଳେ ମୋ ଘଡ଼ି ଅନୁଯାୟୀ ୫.୧୬ ମିନିଟ୍ ଥିଲା । ତେବେ ଅପରାହ୍ନ ୫ଟା ୧୭ମିନିଟରେ ତାଙ୍କୁ ଗୁଳି ମାଡ଼ ହୋଇଥିବା କୁହାଯାଉଛି । ସେଦିନ ସର୍ଦ୍ଦାର ପଟେଲ ବାପୁଙ୍କୁ ସାକ୍ଷାତ୍ କରି କିଛି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ କଥା କହିବାକୁ ଆସିଥିଲେ । ତେବେ ସେଦିନ ସର୍ଦ୍ଦାର ପଟେଲ ଗାନ୍ଧୀଜୀଙ୍କ ସହ କ’ଣ କଥା ବାର୍ତ୍ତା କରିବାକୁ ଆସିଥିଲେ ଏବଂ କାହିଁକି ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଦୀର୍ଘ ସମୟ ଧରି କଥାବାର୍ତ୍ତା ଚାଲିଥିଲା ତାହା ରହସ୍ୟ ହୋଇ ରହିଥିଲା ।’
୧୯୪୭ ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର ୨ ତାରିଖରେ ପଟେଲ ବାପୁଙ୍କୁ କାହିଁକି ଭେଟିଲେ ?
ସର୍ଦ୍ଦାର ପଟେଲ ମହାତ୍ମା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ବିଶ୍ୱସ୍ତ ଥିଲେ । ଗାନ୍ଧିଜୀ ୧୯୪୭ ମସିହା ଅକ୍ଟୋବର ୨ ତାରିଖରେ ତାଙ୍କର ଶେଷ ଜନ୍ମଦିନରେ ରାଜଧାନୀର ବିର୍ଲା ହାଉସରେ ଥିଲେ । ଉପବାସ, ପ୍ରାର୍ଥନା ଏବଂ ଅଧିକ ସମୟ ନିଜ ଚରଖାରେ ବିତାଇ ସେ ସେହି ଦିନକୁ ପାଳନ କରିଥିଲେ । ସେଦିନ ସେମାନେ ବହୁତ ନିରାଶ ଓ ଅସହାୟ ଥିଲେ । ଦେଶର ତତ୍କାଳୀନ ପରିସ୍ଥିତି ଯୋଗୁଁ ଗାନ୍ଧିଜୀ ଏକାକୀ ଅନୁଭବ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ । ସେଦିନ ସର୍ଦ୍ଦାର ପଟେଲ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କୁ ଭେଟିବାକୁ ଆସିଥିଲେ । ଗାନ୍ଧୀଜୀ ସର୍ଦ୍ଦାର ପଟେଲଙ୍କ ସହ ଖୋଲାଖୋଲି କଥା ହୋଇ ତାଙ୍କୁ ପଚାରିଥିଲେ, ‘ମୁଁ କେଉଁ ଅପରାଧ କରିଛି ଯେ ଏହି ଦୁଃଖଦ ଦିନ ଦେଖିବା ପାଇଁ ମୋତେ ବଞ୍ଚିବାକୁ ପଡ଼ିବ ? ସେତେବେଳେ ସର୍ଦ୍ଦାର ପଟେଲ ଔରଙ୍ଗଜେବ ରୋଡ୍ (ବର୍ତ୍ତମାନ ୧ ଏପିଜେ କଲାମ ରୋଡ୍)ରେ ଥିବା ଏକ ଘରୋଇ ବଙ୍ଗଳାର ଏକ ଛୋଟ ଅଂଶରେ ରହୁଥିଲେ ।’
ମେଟକାଫ ହାଉସରେ ଆଇରନ୍ ମ୍ୟାନ୍
ସର୍ଦ୍ଦାର ପଟେଲ ଭାରତର ପ୍ରଶାସନିକ ସେବାର ପିତା ମଧ୍ୟ ଥିଲେ । ରାଜଧାନୀର ସିଭିଲ ଲାଇନରେ ଅବସ୍ଥିତ ମେଟକାଫ ହାଉସର ସର୍ଦ୍ଦାର ପଟେଲଙ୍କ ସହ ବହୁତ ଘନିଷ୍ଠ ସମ୍ପର୍କ ରହିଛି । ଏଠାରେ ସର୍ଦ୍ଦାର ପଟେଲ ୧୯୪୭ ମସିହା ଏପ୍ରିଲ ୨୧ ତାରିଖରେ ସ୍ୱାଧୀନ ହେବାକୁ ଯାଉଥିବା ଭାରତର ଅମଲାମାନଙ୍କୁ ସମ୍ବୋଧିତ କରିଥିଲେ । ନିଜ ଭାଷଣରେ ସେ ସରକାରୀ କର୍ମଚାରୀଙ୍କୁ ଭାରତର ଇସ୍ପାତ ଢାଞ୍ଚା ବୋଲି କହିଥିଲେ । ଅର୍ଥାତ୍ ସରକାରଙ୍କ ବିଭିନ୍ନ ସ୍ତରରେ କାର୍ଯ୍ୟରତ ପ୍ରଶାସନିକ କର୍ମଚାରୀମାନେ ଦେଶର ପ୍ରଶାସନିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାର ସହାୟକ ସ୍ତମ୍ଭଭାବେ କାର୍ଯ୍ୟ କରୁଛନ୍ତି । ୨୦୦୬ ମସିହାରୁ ଏପ୍ରିଲ ୨୧କୁ ଜାତୀୟ ପ୍ରଶାସନିକ ସେବା ଦିବସଭାବେ ପାଳନ କରାଯାଉଛି । ଏହି ଦିନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଲୋକ ପ୍ରଶାସନରେ ଉତ୍କର୍ଷତା ପାଇଁ ପୁରସ୍କାର ମଧ୍ୟ ପ୍ରଦାନ କରିଥାନ୍ତି । ସର୍ଦ୍ଦାର ପଟେଲ ଦେଶର ସ୍ୱାର୍ଥକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଉଥିଲେ । ସେ ଥିଲେ ସଚ୍ଚୋଟତାର ଉଦାହରଣ । ଏପରିକି ସେମାନଙ୍କର ନିଜସ୍ୱ ଘର ବି ନ ଥିଲା । ୧୯୫୦ ମସିହା ଡିସେମ୍ବର ୧୫ ତାରିଖରେ ତାଙ୍କ ବ୍ୟାଙ୍କ ଆକାଉଣ୍ଟରେ ମାତ୍ର ୨୬୦ ଟଙ୍କା ଥିବାବେଳେ ତାଙ୍କର ମୃତ୍ୟୁ ହୋଇଥିଲା ।