ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: କଂଗ୍ରେସର ପୂର୍ବତନ ଅଧ୍ୟକ୍ଷା ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧୀ ନିର୍ବାଚନ ରାଜନୀତିରୁ ଅବସର ନେଇ ରାଜ୍ୟସଭା ମାଧ୍ୟମରେ ସଂସଦରେ ପହଞ୍ଚିବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛନ୍ତି। ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧି ରାଜସ୍ଥାନରୁ ରାଜ୍ୟସଭାକୁ ଯିବେ। ସେ ଜୟପୁର ଯାଇ ରାଜ୍ୟସଭା ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ ନାମାଙ୍କନ ପତ୍ର ଦାଖଲ କରିଛନ୍ତି। ସପ୍ତଦଶ ଲୋକସଭାର ଶେଷ ଭାଷଣରେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ନରେନ୍ଦ୍ର ମୋଦି କହିଛନ୍ତି ଯେ କାହାର ନାମ ନ ନେଇ କିଛି ଲୋକ ନିର୍ବାଚନ ଲଢ଼ିବାର ସାମର୍ଥ୍ୟ ହରାଇଛନ୍ତି। ଆଜି ଯେତେବେଳେ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧି ନିର୍ବାଚନ ରାଜନୀତିରୁ ଅବସର ନେଇଛନ୍ତି, ସେତେବେଳେ ଲାଗୁଛି ସୋନିଆ ବୋଧହୁଏ ପିଏମ ମୋଦିଙ୍କ ଟାର୍ଗେଟରେ ଥିଲେ । ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ରାଜନୈତିକ ଯାତ୍ରା ସବୁବେଳେ ଚର୍ଚ୍ଚାର ବିଷୟ ହୋଇ ରହିବ। ସେ କଂଗ୍ରେସ ଦଳକୁ ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ କରିବାର ଶ୍ରେୟ ପାଇବା ସହ ପୁଅ ମୋହରେ ବୁଡ଼ି ଯାଇଥିବା ଅଭିଯୋଗ ହେଉଛି। ୨୦୦୪ରେ ପୂର୍ବତନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପିଭି ନରସିଂହ ରାଓଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁ ପରେ ତାଙ୍କ ମୃତଦେହକୁ କଂଗ୍ରେସ ମୁଖ୍ୟାଳୟରେ ରଖିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଇନଥିବାବେଳେ ସୀତାରାମ କେଶରୀଙ୍କୁ କଂଗ୍ରେସ କର୍ମୀମାନେ ଅସଦାଚରଣ କରିଥିବାବେଳେ ରାଜନୈତିକ ସଚ୍ଚୋଟତାକୁ ଖରାପ କରିଥିବା ଅଭିଯୋଗ ସୋନିଆଙ୍କ ଉପରେ ହୋଇଥାଏ।
ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ସହ ସୋନିଆଙ୍କ ବିବାହ
ଏହା ସମୟର କଥା। ଏକ ସମୟ ଥିଲା ଯେତେବେଳେ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧୀ ପରଦା ପଛରୁ ଦେଶର ସରକାର ଚଳାଉଥିଲେ ଏବଂ ଏକ ସମୟ ଥିଲା ଯେତେବେଳେ ତାଙ୍କର ସାମ୍ରାଜ୍ୟ ଭାଙ୍ଗି ଯାଇଛି । ଏବେ ପରିସ୍ଥିତି ଉପୁଜିଛି ଯେ ସେ ନିର୍ବାଚନୀ ରାଜନୀତି ଛାଡ଼ିବାକୁ ବାଧ୍ୟ ହୋଇଛନ୍ତି। ୭୮ ବର୍ଷୀୟା ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧି ତାଙ୍କ ଜୀବନରେ ଅନେକ ଉତ୍ଥାନ-ପତନ ଦେଖିଛନ୍ତି। ଇଟାଲୀର ଏକ ସାଧାରଣ ପରିବାରରେ ଜନ୍ମଗ୍ରହଣ କରିଥିବା ସୋନିଆଙ୍କୁ ୧୯୬୮ରେ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ବିବାହ କରି ଭାରତ ଆସିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା। ସେ ଏଠାରେ ଶାସକ ପରିବାରର ବୋହୂ ହୋଇଥିଲେ। କିନ୍ତୁ ପରବର୍ତ୍ତୀ ତିନି ଦଶନ୍ଧି ମଧ୍ୟରେ ତାଙ୍କୁ ପ୍ରଥମେ ଶାଶୂ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀ ଏବଂ ପରେ ସ୍ୱାମୀ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ହରାଇବାର ବିରାଟ କଷ୍ଟର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା।
ଦୁଃଖର ସମୁଦ୍ରରେ ବୁଡ଼ି ଗଲେ ସୋନିଆ
୧୯୮୪ରେ ତତ୍କାଳୀନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ହତ୍ୟା କରାଯିବା ପରେ ତାଙ୍କ ପୁଅ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ହଠାତ୍ ରାଜନୀତିକୁ ଆସିବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା। ସେ ଦେଶର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହୋଇଥିଲେ। ସେତେବେଳେ ସୋନିଆ ସଂକୋଚିତ ଥିଲେ। ଶାଶୂଙ୍କ ହତ୍ୟାପରେ ସେ ଚାହୁଁନଥିଲେ ଯେ ତାଙ୍କ ସ୍ୱାମୀ ରାଜନୀତିରେ ଯୋଗ ଦିଅନ୍ତୁ। କିନ୍ତୁ ଭାଗ୍ୟ ଦେଖନ୍ତୁ, ୧୯୯୧ରେ ସୋନିଆଙ୍କ ଭୟ ଦୂର ହୋଇଥିଲା ଏବଂ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ପ୍ରଚାର ସମୟରେ ତାମିଲନାଡୁର ଏକ ରାଲିରେ ରାଜୀବ ଗାନ୍ଧି ଆତ୍ମଘାତୀ ଆକ୍ରମଣର ଶିକାର ହୋଇଥିଲେ। ସମୟର କଣ୍ଟା ସେହି ସ୍ଥାନକୁ ଫେରି ଆସିଥିଲା ଯେତେବେଳେ ଇନ୍ଦିରାଙ୍କ ହତ୍ୟା ପରେ ରାଜୀବଙ୍କ ରାଜନୀତିକୁ ନେଇ ହଇଚଇ ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା । ଥରେ ସୋନିଆ ସ୍ୱାମୀ ରାଜୀବଙ୍କୁ ଯେଉଁ ଉପଦେଶ ଦେଇଥିଲେ, ଯେତେବେଳେ ନିଜ ପାଇଁ ସମାନ ସୁଯୋଗ ଆସିଲା ସେତେବେଳେ ସେ ଅଟଳ ରହିଥିଲେ।
କଂଗ୍ରେସର ଦାୟିତ୍ୱ ନେଲେ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧି
କୁହାଯାଏ ବେଳେବେଳେ ଜଣେ ବ୍ୟକ୍ତି ନିଜ ବିଷୟରେ ଚିନ୍ତା କରିବାକୁ ସକ୍ଷମ ହୁଏ ନାହିଁ, ପରିସ୍ଥିତି ତାଙ୍କୁ ଅନ୍ୟକିଛି କରିବାକୁ ବାଧ୍ୟ କରିଥାଏ । ଯେତେବେଳେ ସୀତାରାମ କେଶରୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ କଂଗ୍ରେସ ଦଳ ଦୁର୍ବଳ ହେବାକୁ ଲାଗିଲା, ସେତେବେଳେ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଉପରେ ଦାୟିତ୍ୱ ନେବା ପାଇଁ ଚାପ ବଢ଼ିବାରେ ଲାଗିଲା । ଶେଷରେ ୬ବର୍ଷ ପରେ ସୋନିଆ ତାଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତିରେ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ସ୍ତବ୍ଧ କରିଥିଲେ। ୧୯୯୭ ମସିହାରେ ସେ କଂଗ୍ରେସରେ ଯୋଗଦେଇ ରାଜନୈତିକ ପଦାର୍ପଣ କରିଥିଲେ। ପରବର୍ଷ ୧୯୯୮ରେ ମଧ୍ୟ ତାଙ୍କୁ କଂଗ୍ରେସର କମାଣ୍ଡ ଦିଆଯାଇଥିଲା। କଂଗ୍ରେସ ଅଧ୍ୟକ୍ଷାଭାବେ ନେତାମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ କଳହ ଯୋଗୁଁ କ୍ରମାଗତଭାବେ ଦୁର୍ବଳ ହେଉଥିବା ଦଳକୁ ସଂଗଠିତ କରିବା ତାଙ୍କ ଆଗରେ ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଚ୍ୟାଲେଞ୍ଜ ଥିଲା। ସୀତାରାମ କେଶରୀଙ୍କ ଯୁଗରେ ଗୋଟିଏ କଥା ପ୍ରସିଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା – ନା ହିସାବ ନା ବହି, କେଶରୀ ଯାହା କହୁଛନ୍ତି ତାହା ଠିକ୍ ।
ପ୍ରଥମ ନିର୍ବାଚନରେ ଦୁଇଟି ବିଜୟ
ସୋନିଆ ଯେତେବେଳେ କଂଗ୍ରେସର ଦାୟିତ୍ୱ ନେଇଥିଲେ, ପରବର୍ଷ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ହୋଇଥିଲା । ୧୯୯୯ ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନରେ ସୋନିଆ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର ଆମେଥି ଏବଂ କର୍ଣ୍ଣାଟକର ବେଲାରୀ ଆସନରୁ ନିଜର ଭାଗ୍ୟ ପରୀକ୍ଷା କରିଥିଲେ। ସେ ଉଭୟ ସ୍ଥାନରେ ସଫଳତା ପାଇ ୧୩ତମ ଲୋକସଭାରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ସଂସଦରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ। ବେଲାରୀରେ ସେ ବିଜେପିର ଧାକଡ ନେତ୍ରୀ ସୁଷମା ସ୍ୱରାଜଙ୍କୁ ପରାସ୍ତ କରିଥିଲେ। ତଥାପି ସେ ଆସନ ଖାଲି କରି ଆମେଥିର ପ୍ରତିନିଧିତ୍ୱ ଜାରି ରଖିଥିଲେ। ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ ସେହି ସୁଷମା ସ୍ୱରାଜ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହେବାରୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ଏକ ବଡ଼ ସଂକଳ୍ପ ନେଇଥିଲେ। ଏହାର କାହାଣୀ ଆହୁରି ରହିଛି।
ସୋନିଆଙ୍କୁ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପଦ ଛାଡ଼ିବାକୁ ପଡ଼ିଲା
ସୋନିଆଙ୍କ ବ୍ୟକ୍ତିଗତ ସଫଳତା ପରେ କଂଗ୍ରେସ ଦଳର ଚମକ ଫେରାଇ ଆଣିବା ତାଙ୍କର ପାଳି ଥିଲା। ୨୦୦୪ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ମଧ୍ୟ ଏହି ଲକ୍ଷ୍ୟ ହାସଲ ହୋଇଥିଲା। ୨୦୦୪ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ କଂଗ୍ରେସ ଦଳ ୧୪୫ ଟି ଆସନ ସହ ଏକକ ବୃହତ୍ତମ ଦଳ ହୋଇଥିଲା। ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଦଳ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ମେଣ୍ଟ ସରକାରର ନେତୃତ୍ୱ ନେବାକୁ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଥିଲା। ସୋନିଆ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହେବାକୁ ଯାଉଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ତାଙ୍କ ବିଦେଶୀ ବଂଶୋଦ୍ଭବ ପ୍ରସଙ୍ଗ କେବଳ ବିରୋଧୀ ବିଜେପି ଭିତରେ ନୁହେଁ, କଂଗ୍ରେସ ଭିତରୁ ମଧ୍ୟ ଆକାଶଛୁଆଁ ହୋଇଥିଲା। ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧି ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ହେଲେ ଲଣ୍ଡା ହେବେ ବୋଲି ସୁଷମା ସ୍ୱରାଜ ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ। ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ ଶରଦ ପାୱାର, ପିଏ ସାଙ୍ଗମା ଓ ତାରିକ୍ ଅନୱର ୧୯୯୯ରେ କଂଗ୍ରେସରୁ ଅଲଗା ହୋଇ ନ୍ୟାସନାଲିଷ୍ଟ କଂଗ୍ରେସ ପାର୍ଟି (ଏନସିପି) ଗଠନ କରିଥିଲେ। ସେ ମଧ୍ୟ ସୋନିଆଙ୍କ ବିଦେଶୀ ବଂଶୋଦ୍ଭବଙ୍କୁ ତାଙ୍କ ବିରୋଧର ଆଧାର କରିଥିଲେ। ଏହା ଭିନ୍ନକଥା ଯେ ଏନସିପି ଗତକିଛି ବର୍ଷ ଧରି ସେହି କଂଗ୍ରେସ ସହ ମେଣ୍ଟ କରି ଆସୁଛି।
ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧିଙ୍କ କଂଗ୍ରେସ କ୍ଷମତାକୁ ଆସିଲା
୨୦୦୪ରେ ଯେତେବେଳେ ୟୁନାଇଟେଡ୍ ପ୍ରୋଗ୍ରେସିଭ୍ ଆଲାଏନ୍ସ (ୟୁପିଏ) ଗଠନ ହୋଇଥିଲା ସେତେବେଳେ ସୋନିଆ ଏହାର ଅଧ୍ୟକ୍ଷଭାବେ ନିର୍ବାଚିତ ହୋଇଥିଲେ। ସେ ଏଥର ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶର ରାଏବରେଲିରୁ ଜିତି ଲୋକସଭାରେ ପହଞ୍ଚିଥିଲେ। ବିରୋଧୀଙ୍କ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧି ନିଜେ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ପଦ ଗ୍ରହଣ କରିନଥିଲେ ଏବଂ ମନମୋହନ ସିଂହଙ୍କୁ ଦେଶର ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ କରିଥିଲେ। ଏହାପରେ ମନମୋହନ ସିଂହ ସରକାରଙ୍କୁ ନୀତିଗତ ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ମାର୍ଗଦର୍ଶନ କରିବା ପାଇଁ ଜାତୀୟ ପରାମର୍ଶଦାତା ପରିଷଦ (ଏନଏସି) ଗଠନ କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧୀ ଏହାର ଅଧ୍ୟକ୍ଷା ହୋଇଥିଲେ । ୨୦୦୪ରୁ ୨୦୧୪ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ମନମୋହନ ସିଂହ ସରକାରର ଦୁଇ ପାଳିର ପ୍ରକୃତ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଥିଲେ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧି ବୋଲି ଆଜି ବି ଦାବି କରାଯାଉଛି। ଦାବି କରାଯାଏ ଯେ ସୋନିଆ ପରଦା ପଛରୁ ଦେଶକୁ ଶାସନ କରିଥିଲେ ଏବଂ ସମସ୍ତ ଦାୟିତ୍ୱରୁ ମୁକ୍ତ ଥିଲେ । ୟୁପିଏ ସରକାରରେ ହୋଇଥିବା ସମସ୍ତ ଦୁର୍ନୀତି ପାଇଁ ମନମୋହନ ସିଂହଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱ ଅପାରଗ ବୋଲି ବର୍ଣ୍ଣନା କରାଯାଇଥିଲା ଏବଂ ସୋନିଆ ସମସ୍ତ ନିଷ୍ପତ୍ତିରେ ସ୍ୱଚ୍ଛ ରହିଥିଲେ।
ଯେତେବେଳେ ରାଜନୀତିରେ ସୋନିଆଙ୍କୁ ଝଟକା ଲାଗିଥିଲା
ସେପଟେ ୨୦୦୬ରେ ଏନଏସି ଅଧ୍ୟକ୍ଷଙ୍କୁ ଲାଭଜନକ ପଦଭାବେ ଘୋଷଣା କରିଥିବାରୁ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କ ଲୋକସଭା ସଦସ୍ୟତା ରଦ୍ଦ କରାଯାଇଥିଲା। ତାଙ୍କୁ ଏନଏସି ଅଧ୍ୟକ୍ଷ ପଦରୁ ମଧ୍ୟ ଇସ୍ତଫା ଦେବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା। ବାସ୍ତବରେ ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୧୦୨(୧) (କ)ରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ସାଂସଦ କିମ୍ବା ବିଧାୟକମାନେ ଦରମା, ଭତ୍ତା କିମ୍ବା ଅନ୍ୟାନ୍ୟ ସୁବିଧା ଉପଲବ୍ଧ ଥିବା କୌଣସି ପଦବୀରେ ରହିପାରିବେ ନାହିଁ। ସେହିପରି ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୧୯୧(୧)(କ) ଅନୁଯାୟୀ ସାଂସଦ ଓ ବିଧାୟକଙ୍କୁ ଅନ୍ୟ ଏକ ପଦଗ୍ରହଣରୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଛି। ଏନଏସିର କାର୍ଯ୍ୟକାଳ ୨୦୦୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରହିଥିଲା। ଏହାପରେ ୨୦୦୯ରେ କଂଗ୍ରେସ କ୍ଷମତାକୁ ଫେରିଥିଲା ଏବଂ ୨୦୧୦ରେ ଏନଏସି ଗଠନ ହୋଇଥିଲା। ଏଥର ଆଇନ ଆଣି ଏନଏସି ଅଧ୍ୟକ୍ଷଙ୍କୁ ଲାଭଜନକ ପଦଭାବେ ବିବେଚନା କରାଯିବ ନାହିଁ ବୋଲି ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଯାଇଥିଲା। ଏହାପରେ ସୋନିଆ ଏନଏସି ଅଧ୍ୟକ୍ଷା ହୋଇଥିଲେ ଏବଂ ୨୦୧୪ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏହି ପଦରେ ରହିଥିଲେ ଯେତେବେଳେ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ ଶୋଚନୀୟଭାବେ ପରାଜିତ ହେବା ପରେ କଂଗ୍ରେସ କ୍ଷମତାରୁ ହଟିନଥିଲା।
ପରଦା ପଛରୁ ସରକାର ଚଳାଉଥିବା ଅଭିଯୋଗ
ଏନଏସି ଅଧ୍ୟକ୍ଷାଭାବେ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧିଙ୍କ ପରଦା ପଛରେ ଶାସନ ଅଭିଯୋଗ ଆସିବା ବ୍ୟତୀତ ଏନଏସିଦ୍ୱାରା ପ୍ରସ୍ତୁତ ଏକ ଆଇନଗତ ଡ୍ରାଫ୍ଟକୁ ନେଇ ମଧ୍ୟ ତୀବ୍ର ବିବାଦ ଦେଖାଦେଇଥିଲା। ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧି ଦ୍ୱିତୀୟ ଥର ପାଇଁ ଏନଏସି ଅଧ୍ୟକ୍ଷାଭାବେ ଦାୟିତ୍ୱ ଗ୍ରହଣ କରିବା ପରେ ସାମ୍ପ୍ରଦାୟିକ ହିଂସା ବିଲ ୨୦୧୧ର ଡ୍ରାଫ୍ଟ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଥିଲା। ଏହି ଡ୍ରାଫ୍ଟରେ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କୁ ଦଙ୍ଗାର ମୁଖ୍ୟ ଦୋଷୀଭାବେ ବିବେଚନା କରିବାର ବ୍ୟବସ୍ଥା କରାଯାଇଥିବା ଅଭିଯୋଗ ହୋଇଛି। ତେବେ ସୂଚନା ଅଧିକାର ଆଇନ, ଶିକ୍ଷା ଅଧିକାର ଆଇନ, ମନରେଗା ଓ ଖାଦ୍ୟ ସୁରକ୍ଷା ଆଇନ ଭଳି ଅନେକ ଭଲ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇଛି ଏନଏସି ।
ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶରେ କଂଗ୍ରେସର କ’ଣ ହେବ ?
କଂଗ୍ରେସ କ୍ଷମତାରୁ ବହିଷ୍କୃତ ହୋଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ସୋନିଆ ଗାନ୍ଧି ରାୟବରେଲିରୁ ନିର୍ବାଚନ ଜିତିବା ଜାରି ରଖିଥିଲେ। ସୋନିଆ ୨୦୦୯, ୨୦୦୧୪ ଓ ୨୦୧୯ ନିର୍ବାଚନରେ ଗାନ୍ଧୀ ପରିବାରର ଏହି ଗଡ଼ରୁ ବିଜୟୀ ହୋଇଥିଲେ। ତାଙ୍କର ଗତ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନ ଏହି ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଥିଲା ଯେ ସେ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶରୁ ନିର୍ବାଚିତ କଂଗ୍ରେସ ଦଳର ଏକମାତ୍ର ଲୋକସଭା ସାଂସଦ ଥିଲେ । ଏପରିକି ପାରମ୍ପରିକ ଆମେଥି ଆସନରେ ମଧ୍ୟ ରାହୁଲ ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ବିଜେପି ନେତ୍ରୀ ସ୍ମୃତି ଇରାନୀଙ୍କ ଠାରୁ ପରାଜୟର ସମ୍ମୁଖୀନ ହେବାକୁ ପଡ଼ିଥିଲା। ଏବେ ସୋନିଆ ରାଜ୍ୟସଭାକୁ ଯିବାପରେ ଏକ ବଡ଼ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି ଯେ ୨୦୨୪ ଲୋକସଭା ନିର୍ବାଚନରେ କଂଗ୍ରେସ ଦଳ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶରେ ଖାତା ଖୋଲିବାରେ ସକ୍ଷମ ହେବ କି ନାହିଁ ?