ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଗତ କିଛିବର୍ଷ ହେବ ରାଜ୍ୟପାଳ ଓ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଉତ୍ତେଜନା ବଢ଼ିବାରେ ଲାଗିଛି । ଏପରିକି ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କୁ ଏଥିରେ ହସ୍ତକ୍ଷେପ କରିବାକୁ ପଡ଼ିଛି । ବିଶେଷ କରି ଯେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ ଭାରତୀୟ ଜନତା ପାର୍ଟି (ବିଜେପି)ର ସରକାର ନାହିଁ ସେଠାରେ ଏଭଳି ସ୍ଥିତି ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି । ଏହିସବୁ ରାଜ୍ୟରେ ରାଜ୍ୟ ସରକାର ଓ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଚାଲିଥିବା ବିବାଦ ସାର୍ବଜନୀନ ହେବାରେ ଲାଗିଛି ।
ପଞ୍ଜାବ ହେଉ କି କେରଳ, ତେଲେଙ୍ଗାନା, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ଓ ତାମିଲନାଡୁ । ସେମାନଙ୍କ ବିବାଦର ମୂଳରେ ରହିଛି ବିଧାନସଭାରେ ପାରିତ ହୋଇଥିବା ବିଲଗୁଡ଼ିକୁ ମଞ୍ଜରୀ କରିବା କିମ୍ବା ଅଟକାଇବା । ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଆଭିମୁଖ୍ୟ ଉପରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ରଖିଛନ୍ତି । ତେବେ ବିଧାନସଭାରେ ପାରିତ ହୋଇଥିବା ବିଲକୁ ନେଇ ପଞ୍ଜାବ ସରକାର ଓ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଚାଲିଥିବା ବିବାଦ ଭିତରେ ଶୁକ୍ରବାର ସେଭଳି ଅସନ୍ତୋଷ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିନଥିଲା । ଏହି ମାମଲାରେ ସେ ଦେଇଥିବା ମନ୍ତବ୍ୟ ଓ ଆଦେଶ ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟମାନଙ୍କ ପାଇଁ ମଧ୍ୟ ଏକ ପରାମର୍ଶ । କ’ଣ ଏହି ପୂରା ଘଟଣା ? କ’ଣ କହିଲେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ? ଅନ୍ୟ ରାଜ୍ୟ ଉପରେ ଏହାର ପ୍ରଭାବ କ’ଣ ପଡ଼ିବ ?
କ’ଣ କହିଛନ୍ତି ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ?
ବିଧାନସଭାରେ ଗୃହୀତ ବିଲ ଅନୁମୋଦନକୁ ନେଇ ପଞ୍ଜାବ ସରକାର ଓ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଚାଲିଥିବା ବିବାଦକୁ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଗମ୍ଭୀର ଚିନ୍ତାର ବିଷୟ ବୋଲି କହିଛନ୍ତି । ରାଜ୍ୟରେ ଯାହା ଘଟୁଛି ସେଥିରେ ସେ ଖୁସି ନୁହଁନ୍ତି ବୋଲି କହିଛନ୍ତି । ପ୍ରଧାନ ବିଚାରପତି ଡି.ୱାଇ. ଚନ୍ଦ୍ରଚୂଡ଼, ଜଷ୍ଟିସ ଜେ.ବି. ଜଷ୍ଟିସ ଏକେ ପାର୍ଦିୱାଲା ଏବଂ ଜଷ୍ଟିସ ମନୋଜ ମିଶ୍ରଙ୍କୁ ନେଇ ଗଠିତ ଖଣ୍ଡପୀଠ ଉଭୟ ପଞ୍ଜାବ ସରକାର ଓ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କୁ କହିଛନ୍ତି ଯେ ଦେଶ ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ ପରମ୍ପରା ଓ ପ୍ରଥାଦ୍ୱାରା ପରିଚାଳିତ ହେଉଛି । ସେମାନଙ୍କୁ ଅନୁସରଣ କରିବାର ଆବଶ୍ୟକତା ରହିଛି । ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଆଭିମୁଖ୍ୟକୁ ନେଇ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ଅଧିକ କ୍ରୋଧିତ । ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭାରେ ପାରିତ ହୋଇଥିବା ବିଲଗୁଡ଼ିକୁ ଅନୁମୋଦନ ନ ଦେବାରୁ ଖଣ୍ଡପୀଠ ପଞ୍ଜାବ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଉପରେ ଅସନ୍ତୋଷ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି । ସେ ଆହୁରି ମଧ୍ୟ କହିଛନ୍ତି, ‘ତୁମେ ନିଆଁ ସହ ଖେଳୁଛ।’
ଏଥିସହ ବିଧାନସଭା ଅଧିବେଶନକୁ ଅସାମ୍ବିଧାନିକ ଘୋଷଣା କରିବାର କ୍ଷମତା ଉପରେ ଖଣ୍ଡପୀଠ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠାଇଛନ୍ତି । ନଭେମ୍ବର ୬ ତାରିଖରେ ଅଦାଲତ କହିଥିଲେ ଯେ ରାଜ୍ୟ ରାଜ୍ୟପାଳମାନେ ଯେଭଳି ଜନସାଧାରଣଙ୍କ ନିର୍ବାଚିତ ପ୍ରତିନିଧି ନୁହଁନ୍ତି ସେ ବିଷୟରେ ଅବଗତ ରହିବା ଉଚିତ । ଏହା ପୂର୍ବରୁ ତେଲେଙ୍ଗାନା ରାଜ୍ୟରେ ଏଭଳି ଏକ ମାମଲାରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ କହିଥିଲେ ଯେ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ସହମତି ପାଇଁ ପଠାଯାଇଥିବା ବିଲକୁ ଯଥାଶୀଘ୍ର ଫେରାଇ ଦିଆଯାଉ । ସେମାନଙ୍କୁ ଅଟକାଇବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଅବହେଳା ଯୋଗୁଁ ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭାଗୁଡ଼ିକୁ ଅନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କାଳ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଅପେକ୍ଷା କରିବାକୁ ପଡ଼ୁଛି ।
କ’ଣ ରହିଛି ପୂରା ଘଟଣା ?
ଯେଉଁ ରାଜ୍ୟରେ ବିଜେପି ସରକାର ନାହିଁ ସେଠାରେ ବିଗତ ବର୍ଷଗୁଡ଼ିକରେ ସରକାର ଓ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ଗମ୍ଭୀର ସଂଘର୍ଷ ଦେଖାଦେଇଛି । ଏହିସବୁ ରାଜ୍ୟର ସରକାରମାନେ ଅଭିଯୋଗ କରୁଛନ୍ତି ଯେ ବିଲ ଅନୁମୋଦନ କରିବାରେ ବିଳମ୍ବ ହେଉଛି । ପଞ୍ଜାବରେ ମଧ୍ୟ ସମାନ ଅବସ୍ଥା । ରାଜ୍ୟରେ ଆମ୍ ଆଦମୀ ପାର୍ଟି (ଆପ୍) ଶାସନ କରୁଛି । ରାଜ୍ୟପାଳ ବନୱାରୀଲାଲ ପୁରୋହିତ ବିଲ ଅନୁମୋଦନରେ ବିଳମ୍ବ କରୁଛନ୍ତି ବୋଲି ସରକାର ଅଭିଯୋଗ କରିଛନ୍ତି । ଏ ସଂକ୍ରାନ୍ତରେ ସେ ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ଦ୍ୱାରସ୍ଥ ହୋଇଥିଲେ । ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଅସାମ୍ବିଧାନିକ ନିଷ୍କ୍ରିୟତା ସମଗ୍ର ପ୍ରଶାସନକୁ ଠପ୍ କରିଦେଇଛି ବୋଲି ରାଜ୍ୟ ସରକାର ତାଙ୍କ ଆବେଦନରେ ଅଭିଯୋଗ କରିଛନ୍ତି । ରାଜ୍ୟପାଳ ଅନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ କାଳ ପାଇଁ ବିଲକୁ ଅଟକାଇ ପାରିବେ ନାହିଁ । ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୨୦୦ ଅନୁଯାୟୀ ସେମାନଙ୍କର ସୀମିତ କ୍ଷମତା ରହିଛି । ଏହା କୌଣସି ବିଲକୁ ଅନୁମୋଦନ ଦେବା କିମ୍ବା ଅଟକାଇବା କିମ୍ବା ବିଲକୁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ବିଚାର ପାଇଁ ରଖିବା ପାଇଁ ରାଜଭବନର କ୍ଷମତା ସହିତ ଜଡ଼ିତ । ଆମ୍ ଆଦମୀ ପାର୍ଟି ସରକାର ସହ ପଞ୍ଜାବ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଦୀର୍ଘଦିନର ବିବାଦ ରହିଛି ।
ରାଜ୍ୟରେ ସରକାର-ରାଜ୍ୟପାଳ ସଂଘର୍ଷ ଶେଷ ହେବ କି ?
ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟର ଦୃଢ଼ ସ୍ୱରକୁ କେବଳ ପଞ୍ଜାବ ପରିପ୍ରେକ୍ଷୀରେ ସୀମିତ ରଖିବା ଭୁଲ ହେବ । ସର୍ବୋଚ୍ଚ ନ୍ୟାୟାଳୟ ପଞ୍ଜାବର ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ଅନ୍ୟରାଜ୍ୟର ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କୁ ଏକ ବାର୍ତ୍ତା ମଧ୍ୟ ପଠାଇଛନ୍ତି ଯେଉଁଠାରେ ବିଜେପି ସରକାର ନାହିଁ । ଫରକ କେବଳ ଏତିକି ଯେ ପୂର୍ବରୁ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ପୂର୍ବ ପରାମର୍ଶ ଅନୁଯାୟୀ ନିଜ କଥା କହିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ପଞ୍ଜାବ ମାମଲାରେ ସେ ଏହା ଦୃଢ଼ତାର ସହ କହିଛନ୍ତି । ସମ୍ବିଧାନର ଧାରା ୨୦୦କୁ ଉଲ୍ଲେଖ କରି ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ପୂର୍ବରୁ କହିଥିଲେ ଯେ ରାଜ୍ୟପାଳମାନେ ବିଧାନସଭାରେ ପାରିତ ବିଲଗୁଡ଼ିକୁ ସେମାନଙ୍କ ସହମତି ପାଇଁ ପଠାଇବାରେ ବିଳମ୍ବ କରିବା ଉଚିତ ନୁହେଁ । ସେମାନଙ୍କୁ ଯଥାଶୀଘ୍ର ଫେରାଇ ଦିଆଯାଉ । ସେଗୁଡ଼ିକୁ ଆପଣଙ୍କ ପାଖରେ ସ୍ଥଗିତ ରଖିବାର କୌଣସି ଅର୍ଥ ନାହିଁ ।
ଧାରା ୨୦୦ କ’ଣ କହୁଛି ?
ଧାରା ୨୦୦ରେ ରାଜ୍ୟ ବିଧାନସଭାରେ ପାରିତ ହୋଇଥିବା ଏକ ବିଲକୁ ରାଜ୍ୟପାଳଙ୍କ ଅନୁମୋଦନ ପାଇଁ ପଠାଇବା ପ୍ରକ୍ରିୟା ସମ୍ପର୍କରେ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି । ରାଜ୍ୟପାଳ ଏଭଳି ବିଲକୁ ଅନୁମୋଦନ ଦେଇପାରିବେ କିମ୍ବା ଏହାକୁ ବନ୍ଦ କରିପାରିବେ । ବିଲକୁ ବିଚାର ପାଇଁ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ନିକଟକୁ ପଠାଇବାର ବିକଳ୍ପ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କ ପାଖରେ ରହିଛି । ନିକଟରେ ରାଜ୍ୟପାଳ ଓ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ ବିବାଦର ଅନେକ ଉଦାହରଣ ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଛି । ଉଦାହରଣସ୍ୱରୂପ, ତାମିଲନାଡୁ ରାଜ୍ୟପାଳ ବହୁ ବିଳମ୍ବ ପରେ ନିଟ୍ ଛାଡ଼ ବିଲ ରାଷ୍ଟ୍ରପତିଙ୍କ ନିକଟକୁ ପଠାଇଥିଲେ । ଏପରିକି କେରଳ ରାଜ୍ୟପାଳ ଆରିଫ ମହମ୍ମଦ ଖାନ୍ ଲୋକାୟୁକ୍ତ ସଂଶୋଧନ ବିଲ ଏବଂ କେରଳ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ସଂଶୋଧନ ବିଲକୁ ଅନୁମୋଦନ କରିବେ ନାହିଁ ବୋଲି ଖୋଲାଖୋଲି ଘୋଷଣା କରିଥିଲେ । ଫଳରେ ଏକ ଅଜବ ପରିସ୍ଥିତି ସୃଷ୍ଟି ହୋଇଥିଲା ।