୩୫୦ ବର୍ଷ ପୁରୁଣା ବିବାଦ କ’ଣ ?
ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ମଥୁରାର ଇଦ୍ଗାହ ମସଜିଦ ସର୍ଭେ କରିବାରେ ମଧ୍ୟ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ଆପତ୍ତି ନାହିଁ । ଡିସେମ୍ବର ୧୫ତାରିଖରେ କୋର୍ଟ ସର୍ଭେ ଉପରେ ରୋକ ଲଗାଇବା ପାଇଁ ହୋଇଥିବା ଆବେଦନକୁ ଖାରଜ କରିଦେଇଥିଲେ । ଆହ୍ଲାବାଦ ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ ରାୟ ବିରୋଧରେ ଏହି ପିଟିସନ ଦାଖଲ କରାଯାଇଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ବିବାଦୀୟ ସ୍ଥାନର କମିଶନର ସର୍ଭେ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଦେଇଥିଲେ । ଏହି ମାମଲାର ପରବର୍ତ୍ତୀ ଶୁଣାଣି ଜାନୁଆରି ୯ରେ ହେବ ।
ମସଜିଦରେ ନିର୍ମିତ ପଦ୍ମ ଓ ଶେଷନାଗ ହିନ୍ଦୁ ପକ୍ଷର ଦାବିର ଆଧାର ପାଲଟିଛି
୧୫ ଡିସେମ୍ବର ୨୦୨୩ରେ ହିନ୍ଦୁ ପକ୍ଷ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟରେ କହିଛନ୍ତି ଯେ ୟୁପି ସୁନ୍ନି ସେଣ୍ଟ୍ରାଲ ୱାକ୍ଫ ବୋର୍ଡ ଏବଂ ଶାହି ଇଦ୍ଗାହ ମସଜିଦ କମିଟି ତୁରନ୍ତ ଜବରଦଖଲ ହୋଇଥିବା ଜମି ଖାଲି କରନ୍ତୁ ।
ଏହି ଜମିକୁ ଯଥାଶୀଘ୍ର ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଜନ୍ମଭୂମି ଟ୍ରଷ୍ଟକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିବାକୁ ଆବେଦନରେ ନିବେଦନ କରାଯାଇଛି । ଏହାବ୍ୟତୀତ କୃଷ୍ଣଭୂମିକୁ ସଂଯୋଗ କରୁଥିବା ୧୩.୩୭ ଏକର ପରିସରରେ ମୁସଲମାନ ପକ୍ଷର ପ୍ରବେଶ ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଇବାକୁ ମଧ୍ୟ ଦାବି ହୋଇଛି ।
ହିନ୍ଦୁ ପକ୍ଷର ଓକିଲ ବିଷ୍ଣୁ ଶଙ୍କର ଜୈନ କୋର୍ଟଙ୍କୁ କହିଛନ୍ତି ଯେ ମସଜିଦର କାନ୍ଥରେ ତିଆରି କଳସ ହିନ୍ଦୁ ଶୈଳୀର । ମସଜିଦର ସ୍ତମ୍ଭ ଉପରେ ପଦ୍ମ ରହିଛି ।
କାନ୍ଥରେ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ଜନ୍ମ ସମୟରେ ତାଙ୍କୁ ସୁରକ୍ଷା ଦେଇଥିବା ଶେଶନାଗ ନାମକ ଏକ କୋଠରୀ ରହିଛି । ଏହିସବୁ ପ୍ରମାଣ ଉପଲବ୍ଧ ଅଛି, କିନ୍ତୁ ତାହା ମୌଖିକ ହୋଇପାରିବ ନାହିଁ । କୋର୍ଟଙ୍କ ଜରିଆରେ ଏହାର ଭିଡିଓଗ୍ରାଫି କରି ରେକର୍ଡକୁ ଆଣିବାକୁ ଦାବି ହୋଇଛି ।
ଆବେଦନକାରୀ ଦାବି କରିଛନ୍ତି ଯେ ଇଦ୍ଗାହ ମସଜିଦ ଔରଙ୍ଗଜେବ ୧୬୭୦ ମସିହାରେ ନିର୍ମାଣ କରିଥିଲେ । ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ଜନ୍ମସ୍ଥାନରେ ଏହି ମସଜିଦ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି । ଏହାକୁ ସେଠାରୁ ହଟାଇବାକୁ ସେମାନେ ଦାବି କରିଛନ୍ତି ।
୩ ବର୍ଷ ତଳେ ଜିଲ୍ଲା ଅଦାଲତରେ ପ୍ରଥମ ପିଟିସନ, ଯେଉଁଥିରେ ମଥୁରା ବିବାଦ ଦେଖାଦେଇଥିଲା
ନଭେମ୍ବର ୨୦୧୯ରେ ଅଯୋଧ୍ୟା ମାମଲାରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ରାୟ ଶୁଣାଇଥିଲେ । ଏହାର ୧୦ ମାସ ପରେ ଆଉ ଏକ ବିବାଦ ଉପୁଜିଥିଲା । ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୫, ୨୦୨୦ରେ ମଥୁରା ଜିଲ୍ଲା ଅଦାଲତରେ ପ୍ରଥମ ଥର ପାଇଁ ଏହି ମାମଲାରେ ଏକ ପିଟିସନ ଦାଖଲ କରାଯାଇଥିଲା ।
ଏହାର ୫ ଦିନ ପରେ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୩୦ତାରିଖରେ ଅତିରିକ୍ତ ଜିଲ୍ଲା ଜଜ୍ ଛାୟା ଶର୍ମା ଆବେଦନକୁ ଖାରଜ କରି କହିଥିଲେ ଯେ ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣଙ୍କ ଅଗଣିତ ଭକ୍ତ ଅଛନ୍ତି । ଯଦି ପ୍ରତ୍ୟେକ ଭକ୍ତଙ୍କ ଆବେଦନର ଶୁଣାଣି ପାଇଁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଏ, ତେବେ ନ୍ୟାୟିକ ଓ ସାମାଜିକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ଭୁଶୁଡ଼ି ପଡ଼ିବ ।
ଏଥିସହିତ ଜିଲ୍ଲା ଅଦାଲତ କହିଥିଲେ ଯେ ଆବେଦନକାରୀ ପକ୍ଷ କିମ୍ବା ଟ୍ରଷ୍ଟି ନୁହଁନ୍ତି, ତେଣୁ ଏହି ଆବେଦନଖାରଜ ହୋଇଛି । ବିଳମ୍ବ ନ କରି ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୩୦ରେ ଏହି ମାମଲାରେ ରିଭ୍ୟୁ ପିଟିସନ ଦାଖଲ କରାଯାଇଥିଲା । ଉଭୟ ପକ୍ଷଶୁଣିବା ପରେ କୋର୍ଟ ଆବେଦନକୁ ଗ୍ରହଣ କରିଛନ୍ତି ।
ନିମ୍ନ ଅଦାଲତରେ ଏହି ମାମଲାର ଶୁଣାଣି ଚାଲିଥିଲା ଯେ ୨୦୨୩ ମେ ୨୬ରେ ଆହ୍ଲାବାଦ ହାଇକୋର୍ଟ ମଥୁରା ବିବାଦ ସହ ଜଡିତ ସମସ୍ତ ମାମଲାନିଜକୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରିଥିଲେ ।
୪ ମାସ ଧରି ବିଭିନ୍ନ ସମୟରେ ଶୁଣାଣି ପରେ ନଭେମ୍ବର ୧୬ତାରିଖରେ ରାୟ ସଂରକ୍ଷିତ ରଖାଯାଇଥିଲା । ଡିସେମ୍ବର ୧୪ତାରିଖରେ ହାଇକୋର୍ଟ ଇଦ୍ଗାହ ମସଜିଦ୍ ସର୍ଭେ ପାଇଁ ଅନୁମତି ଦେଇଥିଲେ ।
ଏହାର ପରଦିନ ଅର୍ଥାତ୍ ଡିସେମ୍ବର ୧୫ତାରିଖରେ ମୁସଲିମ ପକ୍ଷ ହାଇକୋର୍ଟଙ୍କ ନିଷ୍ପତ୍ତି ବିରୋଧରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟରେ ପିଟିସନ ଦାଖଲ କରିଥିଲେ । ଏହି ଆବେଦନକୁ ଖାରଜ କରି ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟ ମଧ୍ୟ ସର୍ଭେକୁ ଅନୁମତି ଦେଇଛନ୍ତି ।
ଯେଉଁ ୨୦୨୦ ପିଟିସନ ଉପରେ ଆଦେଶ ଜାରି କରାଯାଇଥିଲା, ସେଥିରେ କ’ଣ ଦାବି କରାଯାଇଥିଲା ?
୨୦୨୦ରେ ଲକ୍ଷ୍ନୌର ଆଇନଜୀବୀ ରଞ୍ଜନା ଅଗ୍ନିହୋତ୍ରୀ ଅନ୍ୟ ୬ ଜଣଙ୍କ ସହ ସିଭିଲ କୋର୍ଟରେ ପିଟିସନ ଦାଖଲ କରିଥିଲେ । ସାହି ଇଦ୍ଗାହ ମସଜିଦକୁ ମନ୍ଦିର ପରିସରରୁ ହଟାଇବାକୁ ଆବେଦନରେ ଦାବି କରାଯାଇଛି । ରଞ୍ଜନା ଶ୍ରୀରାମ ଜନ୍ମଭୂମି ଉପରେ ଏକ ପୁସ୍ତକ ମଧ୍ୟ ଲେଖିଥିଲେ । ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ବିରାଜମାନଙ୍କ ପରିବାର ପକ୍ଷରୁ ସେ ଏହି ମାମଲା ଦାୟର କରିଥିବା ଦାବି କରିଛନ୍ତି ।
ଅନ୍ୟତମ ଆବେଦନକାରୀ ମହେନ୍ଦ୍ର ସିଂହ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଥିଲେ ଯେ ଭଗବାନ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଯେଉଁ ଜେଲରେ ଜନ୍ମ ଗ୍ରହଣ କରିଥିଲେ ସେହି ମୂଳ ଜେଲ୍ ଇଦ୍ଗାହ ମସଜିଦ ପରିଚାଳନା କମିଟିଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ ନିର୍ମାଣ ତଳେ ରହିଛି । ଖନନ ପରେ ସଠିକ ତଥ୍ୟ କୋର୍ଟରେ ଆସିବ ବୋଲି ଆବେଦନକାରୀ କହିଛନ୍ତି ।
ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୨୦୨୦ରେ ବିଚାରପତି ଛାୟା ଶର୍ମା ଶୁଣାଣି ଆଧାରରେ ଆବେଦନକୁ ଖାରଜ କରିଦେଇଥିଲେ । ବିଚାରପତି କହିଥିଲେ ଯେ ଅଗ୍ନିହୋତ୍ରୀ ଏବଂ ଅନ୍ୟ ଆବେଦନକାରୀମାନଙ୍କର କୌଣସି ଠିକଣା ନାହିଁ ଏବଂ ଯେତେବେଳେ ମନ୍ଦିର ପରିଚାଳନା କର୍ତ୍ତୃପକ୍ଷ ପୂର୍ବରୁ ଅଛନ୍ତି, ସେମାନେ ଦେବତାଙ୍କ ତତ୍କାଳ ସମ୍ପର୍କୀୟ ହୋଇପାରିବେ ନାହିଁ ।
ଅଦାଲତ ଏହା ମଧ୍ୟ ଉଲ୍ଲେଖ କରିଛନ୍ତି ଯେ ମନ୍ଦିର ଏବଂ ସାହି ଇଦ୍ଗାହ ମଧ୍ୟରେ ୧୯୬୮ ମସିହାରେ ଚୁକ୍ତି ହୋଇଥିଲା ଯାହା ପରେ ଅଦାଲତର ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ମାଧ୍ୟମରେ ଆନୁଷ୍ଠାନିକ ରୂପ ଦିଆଯାଇଥିଲା ।
ବିବାଦୀୟ ଜମି ଉପରେ କାହାର ଅଧିକାର ରହିଛି ?
୧୯୬୫ ମସିହାରେ ପ୍ରକାଶିତ କାଶୀର ଏକ ଗେଜେଟିୟର ଅନୁଯାୟୀ, ଏହି ମସଜିଦ ଏକ ପୁରୁଣା ମନ୍ଦିର ବଦଳରେ ନିର୍ମିତ ହୋଇଥିଲା । ଏହି ଅଞ୍ଚଳକୁ ନାଜୁଲ ଜମି ଅର୍ଥାତ୍ ଅଣକୃଷି ଜମି ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ଏଥିରେ ପ୍ରଥମେ ମରାଠା ଓ ପରେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ଆଧିପତ୍ୟ ଥିଲା ।
ଇଦ୍ଗାହ ମସଜିଦ ଉପରେ ନିର୍ମିତ ଏହି ୧୩.୩୭ ଏକର ଜମିକୁ ୧୮୧୫ ମସିହାରେ ବନାରସର ରାଜା ପାଟନି ମଲ୍ ଇଷ୍ଟ ଇଣ୍ଡିଆ କମ୍ପାନିଠାରୁ ନିଲାମରେ କିଣିଥିଲେ ।
ରାଜା ପତ୍ନୀ ମଲଙ୍କ ବଂଶଧରମାନେ ଏହି ଜମିକୁ ଯୁଗଳ କିଶୋର ବିର୍ଲାଙ୍କୁ ବିକ୍ରି କରିଥିଲେ ଏବଂ ଏହା ପଣ୍ଡିତ ମଦନ ମୋହନ ମାଲବ୍ୟ, ଗୋସ୍ୱାମୀ ଗଣେଶ ଦତ୍ତ ଏବଂ ଭିକେନ ଲାଲଜୀ ଆଟ୍ରେୟଙ୍କ ନାମରେ ପଞ୍ଜୀକୃତ ହୋଇଥିଲା । ଜୁଗଲ କିଶୋର ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଜନ୍ମଭୂମି ଟ୍ରଷ୍ଟ ନାମରେ ଏକ ଟ୍ରଷ୍ଟ ଗଠନ କରିଥିଲେ, ଯାହା କଟ୍ରା କେଶବ ଦେବ ମନ୍ଦିରର ମାଲିକାନା ଅଧିକାର ହାସଲ କରିଥିଲା ।
ଆବେଦନକାରୀମାନେ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଛନ୍ତି ଯେ ୧୯୬୮ ର ଚୁକ୍ତି ଜାଲିଆତି ଥିଲା ଏବଂ ଆଇନଗତ ଭାବେ ବୈଧ ନୁହେଁ ।
୧୯୬୮ରେ କ’ଣ ଚୁକ୍ତି ସ୍ୱାକ୍ଷରିତ ହୋଇଥିଲା ?
୧୯୪୬ ମସିହାରେ ଯୁଗଲ କିଶୋର ବିର୍ଲା ଏହି ଜମିର ଯତ୍ନ ନେବା ପାଇଁ ଶ୍ରୀକୃଷ୍ଣ ଜନ୍ମଭୂମି ଟ୍ରଷ୍ଟ ଗଠନ କରିଥିଲେ । ୧୯୬୭ ମସିହାରେ ଯୁଗଳ କିଶୋରଙ୍କ ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଥିଲା । ଅଦାଲତର ରେକର୍ଡ ଅନୁଯାୟୀ, ୧୯୬୮ ପୂର୍ବରୁ ଏହି କମ୍ପ୍ଲେକ୍ସର ବିଶେଷ ବିକାଶ ହୋଇନଥିଲା । ଏଥିସହ ୧୩.୩୭ ଏକର ଜମିରେ ଅନେକ ଲୋକ ବସବାସ କରିଥିଲେ ।
୧୯୬୮ମସିହାରେ ଟ୍ରଷ୍ଟ ମୁସଲମାନ ପକ୍ଷ ସହ ଚୁକ୍ତି କରିଥିଲା । ଏହା ଅଧୀନରେ ସାହି ଇଦ୍ଗାହ ମସଜିଦର ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ପରିଚାଳନା ଦାୟିତ୍ୱ ମୁସଲମାନମାନଙ୍କୁ ହସ୍ତାନ୍ତର କରାଯାଇଥିଲା । ୧୯୬୮ମସିହାରେ ହୋଇଥିବା ଚୁକ୍ତି ପରେ କମ୍ପ୍ଲେକ୍ସରେ ରହୁଥିବା ମୁସଲମାନମାନଙ୍କୁ ଏହାକୁ ଖାଲି କରିବାକୁ କୁହାଯାଇଥିଲା ।
ମସଜିଦ ଓ ମନ୍ଦିର ମଧ୍ୟରେ ଏକ କାନ୍ଥ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇ ଏକସଙ୍ଗେ କାର୍ଯ୍ୟ କରିବାକୁ କୁହାଯାଇଥିଲା । ମନ୍ଦିର ଆଡ଼କୁ ମସଜିଦର କୌଣସି ଝରକା, କବାଟ କିମ୍ବା ଖୋଲା ଡ୍ରେନ୍ ରହିବ ନାହିଁ ବୋଲି ଚୁକ୍ତିରେ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନିଆଯାଇଛି । ଅର୍ଥାତ୍ ଏଠାରେ ଥିବା ଦୁଇଟି ପୂଜାସ୍ଥଳୀକୁ ଏକ କାନ୍ଥଦ୍ୱାରା ଅଲଗା କରାଯାଇଛି ।
ସେ କହିଛନ୍ତି ଯେ କୌଣସି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଦେବତା କାର୍ଯ୍ୟରେ ସାମିଲ ନ ଥିବାରୁ ଆପୋସ ବୁଝାମଣା କରି ଦେବତାଙ୍କ ଅଧିକାରକୁ ବନ୍ଦ କରାଯାଇପାରିବ ନାହିଁ ।
ଦେବତାଙ୍କ ଅଧିକାର କ’ଣ ?
ଭାରତରେ ଦେବତାଙ୍କୁ ପ୍ରାକୃତିକ ବ୍ୟକ୍ତି ପରିବର୍ତ୍ତେ ନ୍ୟାୟିକ ବ୍ୟକ୍ତି ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ । ଦେବଦେବୀମାନଙ୍କର ସମ୍ପତ୍ତି ଅଧିଗ୍ରହଣ, ବିକ୍ରୟ, କ୍ରୟ, ହସ୍ତାନ୍ତର ଏବଂ କୋର୍ଟ ମାମଲା ଲଢ଼ିବା ସମେତ ସମସ୍ତ ଆଇନଗତ ଅଧିକାର ରହିଛି । ଏହି ଆଧାରରେ ଅଯୋଧ୍ୟା ରାମଜନ୍ମଭୂମି ବିବାଦ ଉପରେ ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ନିର୍ଦ୍ଦେଶ ଆସିଥିଲା ।
ଦେବତାଙ୍କୁ ନାବାଳକ ଭାବରେ ବିବେଚନା କରାଯାଏ ଏବଂ ପୁରୋହିତଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ କୋର୍ଟରେ ତାଙ୍କର ମାମଲା ଲଢ଼ିପାରିବେ । ହିନ୍ଦୁ ଉତ୍ତରାଧିକାର ଆଇନ ଅନୁଯାୟୀ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କର ଦେବଦେବୀମାନଙ୍କୁ ସମ୍ପତ୍ତି ଅଧିକାର ମିଳିଥାଏ ।