- ପଞ୍ଜାବ, ରାଜସ୍ଥାନ, ବିହାର, କେରଳ ଓ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତି ବେହାଲ
- ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ, କେରଳ, ଓଡ଼ିଶା, ତେଲେଙ୍ଗାନା ଓ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶରେ ସବସିଡି ଖର୍ଚ୍ଚ ବୃଦ୍ଧି
- ଋଣରେ ପଞ୍ଜାବ ପ୍ରଥମ, ରାଜସ୍ଥାନ ଦ୍ୱିତୀୟ ଓ ବିହାର ତୃତୀୟ
ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ନିର୍ବାଚନ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ନୂଆବର୍ଷ ବେଶ୍ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ହେବାକୁ ଯାଉଛି । ସାଧାରଣ ନିର୍ବାଚନ ପାଇଁ କାଉଣ୍ଟଡାଉନ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଯାଇଛି । ଏଥିସହିତ ଚଳିତ ବର୍ଷ ୭ଟି ରାଜ୍ୟର ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ହେବାକୁ ଯାଉଛି । ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶ, ଅରୁଣାଚଳ ପ୍ରଦେଶ, ଓଡ଼ିଶା, ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ, ସିକ୍କିମ, ମହାରାଷ୍ଟ୍ର ଓ ହରିୟାଣାରେ ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ ହେବାକୁ ଯାଉଛି । ସୁପ୍ରିମକୋର୍ଟଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଧାର୍ଯ୍ୟ ସମୟସୀମାକୁ ଦୃଷ୍ଟିରେ ରଖି ଚଳିତ ବର୍ଷ ଜମ୍ମୁ-କଶ୍ମୀର ବିଧାନସଭାର ନିର୍ବାଚନ ମଧ୍ୟ ହେବ । ଲୋକସଭା ହେଉ କି ବିଧାନସଭା ନିର୍ବାଚନ, ଗୋଟିଏ କଥା ସାଧାରଣ ହେବାକୁ ଯାଉଛି । ଏହି ନିର୍ବାଚନରେ ଲୋକପ୍ରିୟ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ବନ୍ଦ ହୋଇପାରେ ।
ଶକ୍ତି-କେନ୍ଦ୍ରୀତ ଆଭିମୁଖ୍ୟ
ଭୋଟ୍ ଏକ ନିର୍ବାଚନୀ ଫସଲରେ ପରିଣତ ହୋଇଛି, ଯେଉଁଥିପାଇଁ ରାଜନୈତିକ ଦଳମାନେ ଲୋକମାନଙ୍କ ଉପରେ ଲୋଭନୀୟ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତିର ସାର ବ୍ୟବହାର କରି ପୂର୍ଣ୍ଣ ଅମଳ କରୁଛନ୍ତି । ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟର କଥା ହେଉଛି ପ୍ରତ୍ୟେକ ଦଳ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତିକୁ ରାଜ୍ୟର ଖରାପ ଅର୍ଥନୈତିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟର ଦାୟିତ୍ୱ ବୋଲି ବିବେଚନା କରୁଛନ୍ତି, କିନ୍ତୁ କ୍ଷମତାର ଲୋଭରେ ସେମାନେ ଏଭଳି ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ଘୋଷଣା କରିବାରୁ ନିଜକୁ ଅଟକାଇ ପାରୁନାହାନ୍ତି ।
ଅର୍ଥନୈତିକ ବୋଝ
ଆଗାମୀ ଦିନରେ ଲୋକପ୍ରିୟ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି କଷ୍ଟସାଧ୍ୟ ସାବ୍ୟସ୍ତ ହେବ ବୋଲି ଏହି ଦଳଗୁଡ଼ିକ ଭୁଲି ଯାଇଛନ୍ତି । ଏହାଦ୍ୱାରା ରାଜ୍ୟର ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତି ଖରାପ ହେବା ସହ ଶେଷରେ ଭୋଟରଙ୍କୁ ଏହାର ମୂଲ୍ୟ ଦେବାକୁ ପଡ଼ିବ ।
ଯୁକ୍ତିତର୍କ ଓ ବିବାଦ
ଗତ କିଛି ନିର୍ବାଚନରେ ବିଜେପି ଲୋଭନୀୟ ମାଗଣା ପ୍ରତିଶ୍ରୁତିକୁ ବିରୋଧ କରି ଆସୁଛି । ତେବେ ଅନ୍ୟ ପକ୍ଷଙ୍କୁ ମାଗଣାରେ ରିହାତି ଦେବା ଉପରେ ରୋକ ଲଗାଇବା ପାଇଁ ତାଙ୍କର ଯୁକ୍ତି ଫଳପ୍ରଦ ହୋଇନଥିଲା । ଯଦି ବିଜେପି ସରକାର ୮୦ କୋଟି ଲୋକଙ୍କୁ ମାଗଣା ରାସନ ଦିଅନ୍ତି, କୃଷକମାନଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ନିଧି ଦିଅନ୍ତି କିମ୍ବା ଜନଧନ ଆକାଉଣ୍ଟରେ ମହିଳାମାନଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ରାଶି ଦିଅନ୍ତି, ତେବେ ଏହାକୁ କାହିଁକି ଗ୍ୟାରେଣ୍ଟିଭାବେ ବିବେଚନା କରାଯିବ, ଏହାକୁ ଲୋକପ୍ରିୟ ମାଗଣା ବୋଲି କାହିଁକି ବିବେଚନା କରାଯିବ ନାହିଁ ବୋଲି ବିରୋଧୀ ଦଳମାନେ ଯୁକ୍ତି ବାଢ଼ିଛନ୍ତି । କିନ୍ତୁ ବିଜେପି ଏହାକୁ ଗ୍ୟାରେଣ୍ଟି ବୋଲି କହୁଛି ।
ସତ କ’ଣ
ଯଦିଓ ନିର୍ବାଚନୀ ଗ୍ୟାରେଣ୍ଟି ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ଅର୍ଥନୈତିକ ସ୍ଥିତିକୁ ଖରାପ କରୁଛି, କିନ୍ତୁ ଏହା ମାଧ୍ୟମରେ କ୍ଷମତା ହାସଲ କରିବା ମାତ୍ରେ ଦଳଗୁଡ଼ିକ ଏହାକୁ ରାଜ୍ୟର କଲ୍ୟାଣକାରୀ ଭୂମିକାର ସମ୍ପ୍ରସାରଣ ବୋଲି କହିବା ଆରମ୍ଭ କରିଦିଅନ୍ତି । ଆଶ୍ଚର୍ଯ୍ୟର କଥା ହେଉଛି, ଜନକଲ୍ୟାଣକାରୀ ବୋଲି ବିବେଚନା କରାଯାଉଥିଲେ ମଧ୍ୟ କ୍ଷମତାକୁ ଆସିଥିବା ଦଳଗୁଡ଼ିକ ଏହି ମାଗଣାକୁ ଅର୍ଥନୈତିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ପାଇଁ ଲାଭଦାୟକ ବୋଲି ବିବେଚନା କରନ୍ତି ନାହିଁ ।
୫ ଟି ରାଜ୍ୟର ପରିଚୟ
୨୦୨୨ ମସିହାରେ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କର ଏକ ରିପୋର୍ଟରୁ ମଧ୍ୟ ଏହା ନିଶ୍ଚିତ ହୋଇଛି । ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ଅର୍ଥନୈତିକ ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଉପରେ ‘ଷ୍ଟେଟ୍ ଫାଇନାନ୍ସ: ଏ ରିସ୍କ ଆନାଲିସିସ୍’ ଶୀର୍ଷକ ଏକ ରିପୋର୍ଟ ଜାରି କରିଥିଲା । ଏହି ରିପୋର୍ଟରେ କୁହାଯାଇଛି ଯେ ୫ଟି ରାଜ୍ୟ ପଞ୍ଜାବ, ରାଜସ୍ଥାନ, ବିହାର, କେରଳ ଓ ପଶ୍ଚିମବଙ୍ଗର ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତି କ୍ରମାଗତଭାବେ ଖରାପ ହେବାରେ ଲାଗିଛି ।
ସବସିଡି ବୃଦ୍ଧି
ସିଏଜି ତଥ୍ୟକୁ ଆଧାର କରି ପ୍ରସ୍ତୁତ ଏହି ରିପୋର୍ଟରେ ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ କହିଛି ଯେ ଲୋକପ୍ରିୟ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ପୂରଣ ଯୋଗୁଁ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକର ସବସିଡି ଉପରେ ଖର୍ଚ୍ଚ କ୍ରମାଗତଭାବେ ବୃଦ୍ଧି ପାଉଛି । ୨୦୨୦-୨୧ରେ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ ସେମାନଙ୍କ ମୋଟ ଖର୍ଚ୍ଚର ପ୍ରାୟ ୧୧.୨ ପ୍ରତିଶତ ସବସିଡି ବାବଦରେ ଖର୍ଚ୍ଚ କରିଥିବାବେଳେ ୨୦୨୧-୨୨ରେ ଏହା ୧୨.୯ ପ୍ରତିଶତକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି । ଝାଡ଼ଖଣ୍ଡ, କେରଳ, ଓଡ଼ିଶା, ତେଲେଙ୍ଗାନା ଓ ଉତ୍ତରପ୍ରଦେଶରେ ଏହି ଖର୍ଚ୍ଚ ବୃଦ୍ଧି ପାଇଛି ବୋଲି ସେହି ରିପୋର୍ଟରେ ଦର୍ଶାଯାଇଛି ।
ମାଗଣା ବିଜୁଳି, ପାଣି, ଯାତ୍ରା
ଗୁଜରାଟ, ପଞ୍ଜାବ ଓ ଛତିଶଗଡ଼ ସେମାନଙ୍କ ରାଜସ୍ୱର ଦଶଭାଗରୁ କିଛି ଅଧିକ କେବଳ ସବସିଡିରେ ଖର୍ଚ୍ଚ କରିଛନ୍ତି । ମାଗଣା ବିଜୁଳି, ପାଣି, ଯାତ୍ରା, ବିଲ ଓ ଋଣ ଛାଡ଼ ଭଳି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଯେତିକି ଖର୍ଚ୍ଚ କରୁଛନ୍ତି ସେଥିରୁ ରାଜ୍ୟଗୁଡ଼ିକ କୌଣସି ଅର୍ଥନୈତିକ ଲାଭ ପାଉନାହାନ୍ତି ।
ବଢ଼ୁଛି ଟ୍ରେଣ୍ଡ
ପଞ୍ଜାବ ଏବଂ ଦିଲ୍ଲୀରେ ଆମ୍ ଆଦମୀ ପାର୍ଟି ଦ୍ୱାରା ଆରମ୍ଭ କରାଯାଇଥିବା ପ୍ରାୟ ମାଗଣା ବିଜୁଳି, ପାଣି ଏବଂ ମହିଳା ବସ୍ ଯାତ୍ରାର ମଡେଲ ପ୍ରାୟ ସମସ୍ତ ଅଣ-ବିଜେପି ସରକାର ଗ୍ରହଣ କରୁଛନ୍ତି । କର୍ଣ୍ଣାଟକ, ହିମାଚଳ ଓ ବର୍ତ୍ତମାନ ତେଲେଙ୍ଗାନାରେ କଂଗ୍ରେସ ସମାନ ପଦକ୍ଷେପ ନେଉଛି ।
ପଞ୍ଜାବ, ରାଜସ୍ଥାନର ସ୍ଥିତି
ପଞ୍ଜାବ ସଡ଼କ ଓ ବିଦ୍ୟୁତ୍ ବିଭାଗର ଅବସ୍ଥା ଶୋଚନୀୟ । ମୁଣ୍ଡପିଛା ଋଣ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ପଞ୍ଜାବ ଦେଶର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ଋଣଗ୍ରସ୍ତ ରାଜ୍ୟ ପାଲଟିଛି । ପଞ୍ଜାବ ଉପରେ ମୋଟ ୩.୨୭ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାର ଋଣ ରହିଛି । ପଞ୍ଜାବର ମୋଟ ଋଣ ମୋଟ ଜିଡିପିର ପ୍ରାୟ ଅଧା ରହିଛି । ଋଣଗ୍ରସ୍ତ ରାଜ୍ୟ ତାଲିକାରେ ରାଜସ୍ଥାନ ଦ୍ୱିତୀୟ ସ୍ଥାନରେ ରହିଛି । ରିଜର୍ଭ ବ୍ୟାଙ୍କ ରିପୋର୍ଟ ଅନୁଯାୟୀ, ୨୦୨୨-୨୩ ରେ ରାଜସ୍ଥାନର ମୋଟ ଋଣ ୫ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଅତିକ୍ରମ କରିଛି ।
କ୍ଷତି ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ
ଋଣ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ବିହାର ତୃତୀୟ ସ୍ଥାନରେ ରହିଛି । ଶସ୍ତା ଗ୍ୟାସ, ମହିଳାଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ଅର୍ଥ ଆଦି ଗ୍ୟାରେଣ୍ଟି ପୂରଣ କରିବା ପାଇଁ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ଉପରେ ଚାପ ବଢ଼ିବା ନିଶ୍ଚିତ । ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ଉପରେ ୩.୩୧ ଲକ୍ଷ କୋଟି ଟଙ୍କାର ଋଣ ରହିଛି । ସେହିପରି କର୍ଣ୍ଣାଟକରେ କଂଗ୍ରେସ ନିଜ ଘୋଷିତ ଗ୍ୟାରେଣ୍ଟି ପୂରଣ କରିବାରେ ବ୍ୟସ୍ତ ଥିବାବେଳେ ରାଜ୍ୟକୁ ୫ ବର୍ଷରେ ୬୦ ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କା ଖର୍ଚ୍ଚ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଛି । ଏହାଦ୍ୱାରା ରାଜ୍ୟର ରାଜସ୍ୱ ନିଅଣ୍ଟ ୧ ଲକ୍ଷ ୧୪ ହଜାର କୋଟି ଟଙ୍କାକୁ ବୃଦ୍ଧି ପାଇବ ବୋଲି ଆକଳନ କରାଯାଇଛି ।
ଆନ୍ଧ୍ର ଆଗୁଆ
ଆନ୍ଧ୍ରପ୍ରଦେଶର ମୋଟ ବକେୟା ଦେୟ ହେଉଛି ୪,୪୨,୪୪୨ କୋଟି ଟଙ୍କା । ଏହା ସତ୍ତ୍ୱେ ଲୋକପ୍ରିୟ ଯୋଜନାରେ ଖର୍ଚ୍ଚ କରିବାରେ ଆନ୍ଧ୍ର ଏକ ନମ୍ବର ସ୍ଥାନରେ ରହିଛି । ଏହି ସବୁ ଯୋଜନାରେ ଏହାର ବାର୍ଷିକ ଖର୍ଚ୍ଚ ପ୍ରାୟ ୨୭,୫୪୧ କୋଟି ଟଙ୍କା । ଏହା ପରେ ମଧ୍ୟପ୍ରଦେଶ ୨୧ ହଜାର କୋଟି ବ୍ୟୟ କରି ଦ୍ୱିତୀୟ ସ୍ଥାନରେ ଥିବାବେଳେ ପଞ୍ଜାବ ୧୭ ହଜାର କୋଟି ଖର୍ଚ୍ଚ କରୁଛି ।
ଜନସ୍ୱାର୍ଥ ପାଇଁ ଚିନ୍ତା କରନ୍ତୁ
ଏହି ନୂଆ ନିର୍ବାଚନ ବର୍ଷରେ ରାଜନୈତିକ ଦଳମାନେ ସାମୂହିକଭାବେ ମାଗଣା ପ୍ରତିଶ୍ରୁତିରୁ ଦୂରେଇ ରହିବାକୁ ସଂକଳ୍ପ ନେଇପାରିବେ କି ? ଲୋକପ୍ରିୟ ପ୍ରତିଶ୍ରୁତି ବଦଳରେ ଦୃଢ଼ ରଣନୀତି ଓ ନୀତି ଆଧାରରେ ନିର୍ବାଚନ ଲଢ଼ି ଜନସମର୍ଥନ ହାସଲ ପାଇଁ ଠୋସ୍ ପଦକ୍ଷେପ ନେବେ କି? ଦୀର୍ଘମିଆଦୀ ଜନସ୍ୱାର୍ଥ ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଯଦି ଆଜି ନୁହେଁ, ତେବେ ଆସନ୍ତାକାଲି ସେମାନଙ୍କୁ ଏହା କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ ।