ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ଆପଣ ଜାଣନ୍ତି କି ଆମ ସମ୍ବିଧାନ କିଏ ଲେଖିଥିଲା ? କିଛି ଲୋକଙ୍କ ମନରେ ଡ. ଭୀମରାଓ ଆମ୍ବେଦକରଙ୍କ ନାମ ଥିବାବେଳେ ଏହି ପ୍ରଶ୍ନର ସଠିକ୍ ଉତ୍ତର ହେଉଛି ପ୍ରେମ ବିହାରୀ ନାରାୟଣ ରାୟଜାଦା ।
ଡ. ଆମ୍ବେଦକର ସମ୍ବିଧାନ ସଭାର ଡ୍ରାଫ୍ଟିଂ ସଭାର ସଭାପତି ହୋଇ ସମ୍ବିଧାନର ରଚୟିତା ହେବାର ଶ୍ରେୟ ପାଆନ୍ତି, କିନ୍ତୁ ପ୍ରେମ ବିହାରୀ ହେଉଛନ୍ତି ସେହି ବ୍ୟକ୍ତି ଯିଏ ସମ୍ବିଧାନର ମୂଳ ନକଲକୁ ନିଜ ହାତରେ ଇଂରାଜୀରେ ଲେଖିଥିଲେ । ଏହି କାମ ପାଇଁ ତାଙ୍କୁ ୬ ମାସ ସମୟ ଲାଗିଥିଲା ଏବଂ ସମୁଦାୟ ୪୩୨ଟି ନିବ୍ ଏହି ଲେଖିବାରେ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଥିଲା ।
୭୫ତମ ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର ଦିବସରେ ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନ ତିଆରି, ଲେଖିବା ଓ ସଂରକ୍ଷଣ ସହ ଜଡ଼ିତ ୮ଟି ରୋଚକ କଥା
ନେହେରୁଙ୍କ ଅନୁରୋଧକ୍ରମେ ପ୍ରେମ ବିହାରୀ ଲେଖିଥିଲେ, ଏଥିପାଇଁ କୌଣସି ଅର୍ଥ ନେଇନାହାନ୍ତି
ଦେଶର ପ୍ରଥମ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ନିଜେ କ୍ୟାଲିଗ୍ରାଫର ପ୍ରେମ ବିହାରୀଙ୍କୁ ସମ୍ବିଧାନର ମୂଳ ନକଲ ଲେଖିବାକୁ ଅନୁରୋଧ କରିଥିଲେ । ପ୍ରେମ ବିହାରୀ କେବଳ ଏହାକୁ ଗ୍ରହଣ କରିନଥିଲେ, ବରଂ ଫି’ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ମଧ୍ୟ ମନା କରିଦେଇଥିଲେ ।
ସେ କହିଲେ, ‘ଗୋଟିଏ ପଇସା ବି ନାହିଁ । ଭଗବାନଙ୍କ କୃପାରୁ ମୋ ପାଖରେ ସବୁକିଛି ଅଛି ଏବଂ ମୁଁ ମୋ ଜୀବନରେ ଖୁସି ଅଛି । କିନ୍ତୁ ମୋର ଗୋଟିଏ ସର୍ତ୍ତ ଅଛି ଯେ ମୁଁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ପୃଷ୍ଠାରେ ମୋର ନାମ ଲେଖିବି ଏବଂ ଶେଷ ପୃଷ୍ଠାରେ ମୋର ଏବଂ ଜେଜେବାପାଙ୍କ ନାମ ଲେଖିବି ।’
ସମ୍ବିଧାନ ଲେଖିବା ପାଇଁ ଲାଗିଲା ୬ ମାସ, ୪୩୨ ନିବ ନଷ୍ଟ ହୋଇଗଲା
ସମ୍ବିଧାନ ଲେଖିବା ପାଇଁ ପ୍ରେମ ବିହାରୀଙ୍କୁ ୬ ମାସ ସମୟ ଲାଗିଥିଲା । ଏହି ସମୟରେ ୪୩୨ଟି ନିବ୍ ନଷ୍ଟ ହୋଇଯାଇଥିଲା । ପ୍ରେମବିହାରୀଙ୍କୁ କନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁସନ୍ ହଲରେ ଏକ ରୁମ୍ ଦିଆଯାଇଥିଲା, ଯାହା ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ କନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁସନ୍ କ୍ଲବରେ ପରିଣତ ହୋଇଥିଲା ।
ଭାରତର ସମ୍ବିଧାନ ହେଉଛି ବିଶ୍ୱର ଏକମାତ୍ର ସମ୍ବିଧାନ, ଯାହାକୁ ପ୍ରତ୍ୟେକ ଭାଗରେ ଚିତ୍ରିତ କରାଯାଇଛି । ଏଥିରେ ରାମ-ସୀତାଙ୍କଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଆକବର ଓ ଟିପୁ ସୁଲତାନଙ୍କ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଚିତ୍ର ରହିଛି । ଶାନ୍ତିନିକେତନର ନନ୍ଦଲାଲ ବୋଷଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱରେ ଗଠିତ ଟିମ୍ ସେମାନଙ୍କୁ ସଜେଇ ଥିଲେ । ସମ୍ବିଧାନର ମୂଳ କପିରେ ମଧ୍ୟ ସେମାନଙ୍କ ନାମ ଲେଖାଯାଇଛି ।
ସମ୍ବିଧାନର ମୂଳ କପିର ଓଜନ ୧୩ କେଜି
ସମ୍ବିଧାନର ପାଣ୍ଡୁଲିପି ୪୫.୭ x ୫୮.୪ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଚର୍ମପତ୍ର କାଗଜରେ ଲେଖାଯାଇଛି । ଏହାର ଓଜନ ୧୩ କେଜି ହୋଇଛି । ସେଲୁଲୋଜ ଭିତ୍ତିକ ଚର୍ମପତ୍ରକୁ ସ୍ୱତନ୍ତ୍ର ଚିକିତ୍ସା ସହିତ ଅଣ-ଷ୍ଟିକ୍ କରାଯାଇଥାଏ । ଇଂଲଣ୍ଡର ବର୍ମିଂହାମ ସହରରୁ ଏହି କାଗଜ ଆମଦାନୀ କରାଯାଇଥିଲା ।
ବସନ୍ତ କୃଷ୍ଣ ବୈଦ୍ୟଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଲିଖିତ ସମ୍ବିଧାନର ହିନ୍ଦୀ କପି
ସମ୍ବିଧାନର ହିନ୍ଦୀ କପିକୁ କ୍ୟାଲିଗ୍ରାଫର ବସନ୍ତ କୃଷ୍ଣ ବୈଦ୍ୟ ହାତରେ ଲେଖିଛନ୍ତି । ଏହାର କାଗଜ ଭିନ୍ନ କିସମର । ଏହାକୁ ହାତ ତିଆରି ପେପର ରିସର୍ଚ୍ଚ ସେଣ୍ଟର ପୁଣେରେ ନିର୍ମାଣ କରାଯାଇଛି । ସମ୍ବିଧାନର ହିନ୍ଦୀ କପିରେ ୨୬୪ ପୃଷ୍ଠା ରହିଛି, ଯାହାର ଓଜନ ୧୪ କେଜି ।
ପାଣ୍ଡୁଲିପି ସଂରକ୍ଷଣ ପ୍ରୟାସ ୧୯୮୫ ମସିହାରେ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା
ସମ୍ବିଧାନର ମୂଳ ଇଂରାଜୀ କପି ଏବଂ ହିନ୍ଦୀ କପିକୁ ଦୀର୍ଘଦିନ ଧରି ସଂରକ୍ଷିତ ରଖିବା ପାଇଁ ୧୯୮୫ ମସିହାରୁ ପ୍ରୟାସ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ସଂସଦୀୟ ପାଠାଗାର ପ୍ରଥମେ ଲକ୍ଷ୍ନୌସ୍ଥିତ ସାଂସ୍କୃତିକ ସମ୍ପତ୍ତି ସଂରକ୍ଷଣ ପାଇଁ ଜାତୀୟ ଗବେଷଣା ପରୀକ୍ଷାଗାର ସହ ଯୋଗାଯୋଗ କରିଥିଲା । କିନ୍ତୁ ତାହା ଫଳପ୍ରଦ ହୋଇନଥିଲା ।
ଏହାପରେ ସଂସଦ ପାଠାଗାରର ଅନୁରୋଧକ୍ରମେ ନ୍ୟାସନାଲ ଫିଜିକାଲ ଲାବୋରେଟୋରି ନିଷ୍କ୍ରିୟ ଗ୍ୟାସ ଥିବା ସିଲ୍ କାଚ ଚେମ୍ବର ବିକଶିତ କରିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା । ଏନପିଏଲ ଆମେରିକୀୟ ସମ୍ବିଧାନ ପାଇଁ ନିର୍ମିତ ହିଲିୟମ୍ ଚେମ୍ବର ବିଶିଷ୍ଟ ବକ୍ସ ଭଳି ଏକ ମଡେଲ ଗ୍ରହଣ କରିଛି ।
ଏତେ ଚେଷ୍ଟାସତ୍ତ୍ୱେ ହିଲିୟମ୍ ଗ୍ୟାସ୍ ଲିକ୍ ହେବା ବନ୍ଦ ହୋଇନଥିଲା । ଏହାପରେ ଏନପିଏଲ ଏହାର ବୈଜ୍ଞାନିକ ହରି କିଷାନଙ୍କୁ ଫ୍ରାନ୍ସର ସେଣ୍ଟ ଗୋବେନ କମ୍ପାନୀର ସାହାଯ୍ୟ ନେବା ପାଇଁ ପ୍ୟାରିସ ପଠାଇଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଏହା କାମ କରିନଥିଲା ।
ନଭେମ୍ବର ୧୯୯୨ରେ ଏନପିଏଲ ଆମେରିକାର ଗେଟି କଞ୍ଜରଭେସନ ଇନଷ୍ଟିଚ୍ୟୁଟ ଅର୍ଥାତ ଜିସିଆଇର ସହାୟତା ନେଇଥିଲା । ନାଇଟ୍ରୋଜେନ ବକ୍ସରେ ଇଜିପ୍ଟୀୟ ମମିକୁ ସଂରକ୍ଷଣ କରିବାର ଅଭିଜ୍ଞତା ଜିସିଆଇର ଥିଲା ।
ନାଇଟ୍ରୋଜେନର ସିଲ୍ ବାକ୍ସରେ ସିଲ୍
ଜିସିଆଇ ୩ଟି ସିଲ୍ ବାକ୍ସ ତିଆରି କରିଥିଲା । ସେଥିମଧ୍ୟରୁ ଦୁଇଟି ବକ୍ସ ୧୯୯୪ ମାର୍ଚ୍ଚରେ କାଲିଫର୍ଣ୍ଣିଆରୁ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀକୁ ପଠାଯାଇଥିଲା । ବକ୍ସରେ ୪୦-୫୦% ଆର୍ଦ୍ରତା ସହିତ ନାଇଟ୍ରୋଜେନ ଗ୍ୟାସ୍ ଭର୍ତ୍ତି ହୋଇଥାଏ। ଏଥିରେ ଅମ୍ଳଜାନର ମାତ୍ରା ୧%ରୁ ଅଧିକ ନୁହେଁ ।
ଶକ୍ତିଶାଳୀ ସିଲିଂ ଟେକ୍ନୋଲୋଜି ସତ୍ତ୍ୱେ ପ୍ରତି ୭ ମାସରେ ଉଭୟ ବକ୍ସରେ ୫ ଘନ ସେଣ୍ଟିମିଟର ଅମ୍ଳଜାନ ପ୍ରବେଶ କରିଥାଏ । ଏହାର ମୁକାବିଲା ପାଇଁ ଉଭୟ ବକ୍ସରେ ରାସାୟନିକ ପଦାର୍ଥ ରଖାଯାଇଛି, ଯାହା ଅମ୍ଳଜାନକୁ ନଷ୍ଟ କରିଦିଏ ।
ସମ୍ବିଧାନରେ ଡ. ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରସାଦଙ୍କ ପରୋକ୍ଷ ଦସ୍ତଖତର କାହାଣୀ
ଡ. ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରସାଦ ସମ୍ବିଧାନର ପ୍ରଥମ ଦସ୍ତଖତ ହେବାର ଥିଲା, କିନ୍ତୁ ଜବାହରଲାଲ ନେହେରୁ ପ୍ରଥମେ ଆସି ପ୍ରଥମ ସଂଖ୍ୟାରେ ଦସ୍ତଖତ କରିଥିଲେ । କିଛି ସମୟ ପରେ ଡାକ୍ତର ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରସାଦ ପହଞ୍ଚିବା ପରେ ତାଙ୍କୁ ସଭାପତିଭାବେ ଦସ୍ତଖତ କରିବାକୁ ସ୍ଥାନ ମିଳିନଥିଲା ।
ସେଠାରେ ଉପସ୍ଥିତ ଥିବା କର୍ମଚାରୀମାନେ କହିଥିଲେ ଯେ ଆପଣ ପଣ୍ଡିତଜୀଙ୍କ ଦସ୍ତଖତ ଉପରେ ଥିବା ଛୋଟ ଜାଗାରେ ଦସ୍ତଖତ କରିବା ଉଚିତ । ସେଥିପାଇଁ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ପ୍ରସାଦଙ୍କ ଦସ୍ତଖତ ଶୀର୍ଷରେ ଓ ଦୂରରେ ରହିଛି ।
ବିଶ୍ୱର ସର୍ବବୃହତ ଲିଖିତ ସମ୍ବିଧାନ
୨ ବର୍ଷ ୧୧ ମାସ ୧୭ ଦିନର କଠିନ ପରିଶ୍ରମ ପରେ ୧୯୪୯ ମସିହା ନଭେମ୍ବର ୨୬ ତାରିଖରେ ସମ୍ବିଧାନ ସଭା ସମ୍ବିଧାନ ଗୃହୀତ କରିଥିଲା । ତେବେ ଆଇନଗତଭାବେ ଏହା ୨୬ ଜାନୁଆରୀ ୧୯୫୦ରେ କାର୍ଯ୍ୟକାରୀ ହୋଇଥିଲା, ଯେଉଁ ଦିନ ଆମେ ସମସ୍ତେ ସାଧାରଣତନ୍ତ୍ର ଦିବସ ପାଳନ କରିଥାଉ ।
ଭାରତୀୟ ସମ୍ବିଧାନର ମୂଳ ଇଂରାଜୀ କପିରେ ୧,୧୭,୩୬୯ ଶବ୍ଦ ରହିଛି । ଏଥିରେ ୪୪୪ଟି ଲେଖା, ୨୨ଟି ଭାଗ ଓ ୧୨ଟି ସୂଚୀ ରହିଛି ।