ଭୁବନେଶ୍ୱର: ଜେନେରିକ ଔଷଧ ଲେଖିବାକୁ ନେଇ ଏବେ ଦେଶର ଡାକ୍ତରୀ ମହଲରେ ତୀବ୍ର ପ୍ରତିକ୍ରିୟା ପ୍ରକାଶ ପାଇଛି । ଏହି ବିତର୍କର କାରଣ ହେଉଛି ନ୍ୟାସନାଲ ମେଡିକାଲ କମିଶନଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଡାକ୍ତରମାନଙ୍କ ପାଇଁ ନୂଆ ନୈତିକତା କୋଡ୍ ଲାଗୁ ହେବାକୁ ଯାଉଛି । ଡାକ୍ତରମାନେ ବ୍ରାଣ୍ଡେଡ୍ ଔଷଧ ପରିବର୍ତ୍ତେ ଜେନେରିକ୍ ଔଷଧ ଲେଖିବା ଉଚିତ ବୋଲି କୋଡରେ କୁହାଯାଇଛି । ଡାକ୍ତରମାନେ ଏହାକୁ ବିରୋଧ କରୁଛନ୍ତି । ଇଣ୍ଡିଆନ ମେଡିକାଲ ଆସୋସିଏସନ (ଆଇଏମଏ) ଏନଏମସି ଉପରେ ବର୍ଷିଛି । ଏହାଦ୍ୱାରା ନିମ୍ନମାନର ଔଷଧକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ମିଳିବ ବୋଲି ଆଇଏମଏ ଦାବି କରିଛି । ଏହି ବିତର୍କ କେବଳ ବୈଷୟିକ କିମ୍ବା ଆଭ୍ୟନ୍ତରୀଣ ନୁହେଁ । ଏହା ସମସ୍ତଙ୍କୁ ପ୍ରଭାବିତ କରିଥାଏ । ଔଷଧର ଗୁଣବତ୍ତା ଓ ମୂଲ୍ୟ ନିତିଦିନିଆ କଥା, କିନ୍ତୁ ପ୍ରଥମେ ଅନ୍ୟ କିଛି ଜିନିଷ ମଧ୍ୟ ଜରୁରୀ ।

ହଠାତ୍ କାହିଁକି ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗ ବିବାଦୀୟ ପାଲଟିଗଲା ?

୨୦୦୨ ମେଡ଼ିକାଲ କାଉନସିଲ ଅଫ୍ ଇଣ୍ଡିଆ କୋଡ଼ରେ ଉଲ୍ଲେଖ ରହିଛି ଯେ ଡାକ୍ତରମାନେ ‘ଯଥାସମ୍ଭବ’ ଜେନେରିକ୍ ନାମରେ ଔଷଧ ଲେଖିବା ଉଚିତ । ୨୦୧୬ମସିହାରେ ଏହି ଶବ୍ଦର ସ୍ଥାନରେ ଏକ ନିର୍ଦ୍ଦେଶନାମା ଜାରି କରାଯାଇଥିଲା । ବାସ୍ତବରେ କିଛି ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇନାହିଁ । ଏହାକୁ ମୁଖ୍ୟତଃ ଅଣଦେଖା କରାଯାଉଛି । ଏବେ ହଠାତ୍ କାହିଁକି ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗ ବିବାଦୀୟ ପାଲଟିଛି ? ରିପୋର୍ଟ ଯୋଗୁଁ ଏନଏମସି ଏହି ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ଧାରା ଆଧାରରେ ଡାକ୍ତରଙ୍କ ବିରୋଧରେ କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରିବ କି ? କିମ୍ବା କାରଣ କୋଡ୍ ଜରିମାନା ତାଲିକାଭୁକ୍ତ କରିଛି । ଅଭିଯୋଗ ପାଇଁ ସରକାର ଏକ ବ୍ୟବସ୍ଥା ତିଆରି କରିଛନ୍ତି କି ? ନା ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀଙ୍କ ସମେତ ବର୍ତ୍ତମାନର ସରକାର ଏହି ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଆଗ୍ରହୀ ବୋଲି ମନେ ହେଉଛି ?

ଜେନେରିକ ଔଷଧ କ’ଣ ?

ପ୍ରଥମ କଥା ହେଉଛି ଯେତେବେଳେ କୌଣସି ନୂତନ ଔଷଧ (ଉଦ୍ଭାବକ) ଏହାର ପେଟେଣ୍ଟ ହରାଇଥାଏ, ସେତେବେଳେ ଜେନେରିକ ଔଷଧ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଏ । କାରଣ ପେଟେଣ୍ଟ ହାସଲକାରୀଙ୍କ ଏକଛତ୍ରବାଦ ଶେଷ ହୋଇଛି । ଜେନେରିକ ଔଷଧ ଉଦ୍ଭାବକଙ୍କ ଔଷଧ ତୁଳନାରେ ବହୁତ ଶସ୍ତା । ଭାରତରେ ଦୁଇ ପ୍ରକାରର ଜେନେରିକ ଔଷଧ ରହିଛି । ଘରୋଇ ଡାକ୍ତରମାନେ ଯେଉଁ ଔଷଧ ଲେଖିଥାନ୍ତି, ସେଥିରୁ ଅଧିକାଂଶ ବଡ଼ ବଡ଼ କମ୍ପାନିଦ୍ୱାରା ନିର୍ମିତ ‘ବ୍ରାଣ୍ଡେଡ୍’ ଜେନେରିକ୍ ଔଷଧ । ‘ଅଣବ୍ରାଣ୍ଡେଡ୍’ ଜେନେରିକ୍ ଔଷଧ ତିଆରି କରୁଥିବା କ୍ଷୁଦ୍ର କମ୍ପାନିଗୁଡ଼ିକ ସରକାରୀ ଡାକ୍ତରଖାନା, ରାଷ୍ଟ୍ରାୟତ୍ତ ଯୋଜନା ଏବଂ ଜନସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ କାର୍ଯ୍ୟକ୍ରମ ମାଧ୍ୟମରେ ବହୁ ପରିମାଣରେ କ୍ରୟ କରିଥାନ୍ତି । ଏହା ଭାରତ ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ପ୍ରୋତ୍ସାହିତ ‘ଜନ ଔଷଧି’ ଷ୍ଟୋର ମାଧ୍ୟମରେ ମଧ୍ୟ ଉପଲବ୍ଧ ।

ବ୍ରାଣ୍ଡେଡ୍ ଏବଂ ଅଣ-ବ୍ରାଣ୍ଡେଡ୍ ପାଇଁ ସମାନ ପରୀକ୍ଷା

ଲାଇସେନ୍ସ ପାଇଁ ଉଭୟ ବ୍ରାଣ୍ଡେଡ୍ ଏବଂ ଅଣବ୍ରାଣ୍ଡେଡ୍ ଜେନେରିକ୍ ଔଷଧକୁ ସମାନ ପ୍ରକାର ପରୀକ୍ଷା ଦେବାକୁ ପଡ଼ିଥାଏ । ‘ବାୟୋଇକ୍ୱିଲେନ୍ସ’ ନାମକ ଏକ ପରୀକ୍ଷା ରହିଛି । ଏହା କେବଳ ମୌଖିକ ଡୋଜର ପ୍ରକାର ପାଇଁ ପ୍ରଯୁଜ୍ୟ । ଏଥିରେ ସାଧାରଣ ମାନବ ସ୍ୱେଚ୍ଛାସେବୀଙ୍କ ଉପରେ ଅଧ୍ୟୟନ ଅନ୍ତର୍ଭୁକ୍ତ । ଏହା ଆକଳନ କରେ ଯେ ଔଷଧ ଭଲ ଭାବରେ ପ୍ରସ୍ତୁତ ହୋଇଛି କି ନାହିଁ । ୨୦୧୭ରୁ ସମସ୍ତ ନୂଆ ଜେନେରିକ ଫର୍ମୁଲେସନ୍ ପାଇଁ ଏହାକୁ ବାଧ୍ୟତାମୂଳକ କରାଯାଇଛି । ଫର୍ମୁଲେସନ୍ ତିଆରି କରିବା ପାଇଁ ଆବଶ୍ୟକ ଲୁଣ ପ୍ରାୟତଃ ବଲ୍‍କ ଉତ୍ପାଦନକାରୀଙ୍କ ମାଧ୍ୟମରେ ଉତ୍ପାଦନ କରାଯାଏ । ଏଗୁଡ଼ିକ ଏବେ ମୁଖ୍ୟତଃ ଚୀନ୍ କମ୍ପାନିମାନେ ଏହାକୁ କିଣି ଏକ ଟାବଲେଟରେ ପରିଣତ କରିଥାନ୍ତି । ତା’ପରେ ସେମାନେ ଏହାକୁ ବ୍ରାଣ୍ଡ କରନ୍ତି । ବେଳେବେଳେ ସମ୍ପୂର୍ଣ୍ଣ ଉତ୍ପାଦନ ବଡ଼ କମ୍ପାନିଠାରୁ ଆରମ୍ଭ କରି ଛୋଟ କମ୍ପାନିକୁ ଦିଆଯାଉଛି । କମ୍ପାନୀ ଏହାକୁ ବଜାରରେ ଲଞ୍ଚ କରିଥାଏ । ପ୍ରତିଷ୍ଠିତ କମ୍ପାନିମାନେ ଦୁଇଟି ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ବ୍ରାଣ୍ଡ ନାମରେ ସମାନ ଔଷଧକୁ ଭିନ୍ନ ଭିନ୍ନ ମୂଲ୍ୟରେ ବିକ୍ରି କରିବାର ଉଦାହରଣ ରହିଛି । ଗୋଟିଏ ଖୁଚୁରା ବ୍ରାଣ୍ଡେଡ୍ ବଜାର ପାଇଁ ଏବଂ ଅନ୍ୟଟି ଜେନେରିକ୍ ପାଇଁ ।

ପ୍ରେସ୍କ୍ରିପସନ୍ ଉପରେ ଅନୈତିକ ମାର୍କେଟିଂର ପ୍ରଭାବ

ଭାରତୀୟ ବଜାର ଅଯୌକ୍ତିକ ଔଷଧ ମିଶ୍ରଣରେ ପରିପୂର୍ଣ୍ଣ । ସେମାନଙ୍କୁ ପରୀକ୍ଷା କରିବା ଆହୁରି କଷ୍ଟକର । ଏମଏନସି ସମେତ ଉଭୟ କ୍ଷୁଦ୍ର ଜେନେରିକ୍ ଓ ବଡ଼ ଫାର୍ମା ଗୁଣବତ୍ତା ପ୍ରସଙ୍ଗରେ ଅଟକି ରହିଛନ୍ତି । ସମଗ୍ର ଭାରତରେ ଷ୍ଟୋରରୁ ସଂଗ୍ରହ କରାଯାଇଥିବା ହଜାର ହଜାର ନମୁନା ଉପରେ କରାଯାଇଥିବା ତିନୋଟି ଜାତୀୟ ଔଷଧ ସର୍ବେକ୍ଷଣରୁ ଜଣାପଡିଛି ଯେ ୨୦୦୪-୦୫ରେ ‘ନଟ୍ ଷ୍ଟାଣ୍ଡାର୍ଡ’ ଔଷଧର ଅନୁପାତ ୭.୫% ଥିବାବେଳେ ୨୦୧୪-୧୬ରେ ଏହା ୩% କୁ ହ୍ରାସ ପାଇଛି । ଏକ ସର୍ବେକ୍ଷଣରେ ଉଭୟ ଫାଇଜର ଓ ଆଲେମ୍ବିକର ନମୁନା ଯଥାକ୍ରମେ ୧୦% ଓ ୩.୭% ନିମ୍ନମାନର ଥିଲା । ପ୍ରେସକ୍ରିପସନରେ ସାଧାରଣ ନାମର ବ୍ୟବହାର ନୈତିକ କୋଡରେ କାହିଁକି ସୁପାରିଶ କରାଯିବା ଉଚିତ ? ମହଙ୍ଗା, ନିମ୍ନମାନର ଓ ଅଯୌକ୍ତିକ ଔଷଧ ରୋଗୀଙ୍କୁ କ୍ଷତି ପହଞ୍ଚାଇଥାଏ । ଅନୈତିକ ଫାର୍ମା ମାର୍କେଟିଂଦ୍ୱାରା ସମଗ୍ର ବିଶ୍ୱରେ ପ୍ରେସ୍କ୍ରିପ୍ସନ୍ ପ୍ରଭାବିତ ହୁଏ ।

ଡାକ୍ତରମାନେ କାହିଁକି ବିରୋଧ କରୁଛନ୍ତି ?

ତେବେ ଡାକ୍ତରମାନେ ଏହାକୁ କାହିଁକି ବିରୋଧ କରୁଛନ୍ତି ? ଗୋଟିଏ ଯୁକ୍ତି ହେଉଛି ଯେ ଯଦି ଜଣେ ରୋଗୀ ସାଧାରଣ ପ୍ରେସକ୍ରିପସନ୍ ନେଇ ଔଷଧ ବିଜ୍ଞାନୀଙ୍କ ପାଖକୁ ଯାଆନ୍ତି ତେବେ କେମିଷ୍ଟ ବ୍ରାଣ୍ଡ ସ୍ଥିର କରନ୍ତି । ‘ଗୁଣବତ୍ତା’ ଉପରେ ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ହରାଉଛନ୍ତି ଡାକ୍ତର । ଏହି ଯୁକ୍ତି ଅନେକ ଅନୁମାନ କରେ ଯେ ବ୍ରାଣ୍ଡଗୁଡ଼ିକ ମଧ୍ୟରେ ଗୁଣବତ୍ତାରେ ଏକ ବିରାଟ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଅଛି । ଡାକ୍ତରମାନେ ସେମାନଙ୍କ ତରଫରୁ ଲିଖିତ ବ୍ରାଣ୍ଡଗୁଡ଼ିକର ଗୁଣବତ୍ତା ଉପରେ ବିଶ୍ୱାସ କରନ୍ତି । ପ୍ରୋତ୍ସାହନ କାରଣରୁ କିମ୍ବା ରୋଗୀ ଶସ୍ତା ବ୍ରାଣ୍ଡ ଦାବି କଲେ ଔଷଧ ଦୋକାନୀ ନିମ୍ନମାନର ବ୍ରାଣ୍ଡ ଦେବେ । ମୂଲ୍ୟ ଗୁଣବତ୍ତା ସହିତ ସମ୍ବନ୍ଧିତ କି ? ଜେନେରିକ ଔଷଧ ଶସ୍ତା ହୋଇଥିବାରୁ ଏହା ନିମ୍ନମାନର କି ? ଏହାକୁ ନେଇ ଅନେକ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି ।

କମ୍ ଦାମ ଔଷଧର ପ୍ରଭାବ

୨୦୧୮ରେ ପ୍ରକାଶିତ କର୍ଣ୍ଣାଟକ ଅଧ୍ୟୟନରେ ଜନସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟ ଗବେଷକମାନେ ୪ଟି ସାଧାରଣ ମଧୁମେହ ଏବଂ ଉଚ୍ଚ ରକ୍ତଚାପ ଔଷଧର ବ୍ରାଣ୍ଡେଡ୍ ଏବଂ ଜେନେରିକ୍ ଭାରିଏଣ୍ଟ ମଧ୍ୟରେ ଅନେକ ଗୁଣାତ୍ମକ ମାନଦଣ୍ଡକୁ ତୁଳନା କରିଥିଲେ । ଫଳାଫଳରେ ଗୁଣବତ୍ତାରେ କୌଣସି ପାର୍ଥକ୍ୟ ନ ଥିବା ସ୍ପଷ୍ଟ ହୋଇଛି । ଭାରତରେ ଯକୃତ ପ୍ରତିରୋପଣର ପ୍ରାରମ୍ଭିକ ଦିନରେ, ଇନୋଭେଟର ଇମ୍ୟୁନୋସ୍ପ୍ରେସିଭ୍ ଔଷଧ ରୋଗୀଙ୍କ ପାଇଁ ଅତ୍ୟନ୍ତ ମହଙ୍ଗା କରିଦେଇଥିଲା । ଯେତେବେଳେ ଭାରତୀୟ କମ୍ପାନିମାନେ ସେମାନଙ୍କ ଉତ୍ପାଦ ଲଞ୍ଚ କରିଥିଲେ ସେତେବେଳେ ଗୁଣବତ୍ତା ପ୍ରସଙ୍ଗ ଉଠିଥିଲା । ତେବେ ଡାକ୍ତରମାନେ ରକ୍ତ ସ୍ତରକୁ ନେଇ ଅଧ୍ୟୟନ କରୁଥିବାରୁ ସେମାନେ ନିଶ୍ଚିତ ହୋଇଯାଇଥିଲେ । ଏଭଳି ପରିସ୍ଥିତିରେ ଖୁବ୍ ଶୀଘ୍ର ଏହି ଉତ୍ପାଦଗୁଡ଼ିକର ବହୁଳ ବ୍ୟବହାର ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା । ତେଣୁ ଯକୃତ ପ୍ରତିରୋପଣ ଅଧିକ ଶସ୍ତା ହୋଇଛି । କର୍କଟ ଥେରାପିରେ ‘ବାୟୋସିମିଲର୍ସ’, ଯାହାକୁ ନିର୍ଦ୍ଦିଷ୍ଟ ପରୀକ୍ଷଣ ପର୍ଯ୍ୟାୟକୁ ଛାଡ଼ିବାକୁ ଅନୁମତି ଦିଆଯାଇଛି, ଉପଲବ୍ଧତାରେ ଯଥେଷ୍ଟ ଉନ୍ନତି ଆଣିଛି । କର୍କଟ, ଏଚଆଇଭି କିମ୍ବା ହେପାଟାଇଟିସ୍ ସି ପାଇଁ ଯଥେଷ୍ଟ କମ୍ ଦାମୀ ଔଷଧ ଏକ ବଡ଼ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଛି ।

ଔଷଧର ପ୍ରେସ୍କ୍ରିପସନ୍ ପାଇଁ ଡାକ୍ତର ଦାୟୀ

ସ୍ୱାସ୍ଥ୍ୟସେବାରେ ଉଭୟ ଗୁଣବତ୍ତା ଏବଂ ଖର୍ଚ୍ଚ ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ । ମୁନାଫାଦାରୀରୁ ରକ୍ଷା ପାଇବା ପାଇଁ ଗୁଣବତ୍ତାର ସାହାରା ନିଆଯାଇପାରେ । ହସ୍ପିଟାଲଗୁଡ଼ିକ କେବଳ ମହଙ୍ଗା ଔଷଧ ମହଜୁଦ ରଖିବାକୁ ଜଣାଶୁଣା କାରଣ ସେମାନେ ସର୍ବାଧିକ ଲାଭ ଦିଅନ୍ତି । ଜେନେରିକ ଔଷଧ ଯଦି ନିମ୍ନମାନର ହୁଏ ତେବେ ସରକାରୀ ଡାକ୍ତରଖାନା ଓ ଔଷଧ ଦୋକାନ ଜରିଆରେ ଲକ୍ଷ ଲକ୍ଷ ନାଗରିକଙ୍କ ଉପରେ ଲଦିବା ଠିକ୍ ନୁହେଁ । ଯଦି ଏପରି ନ ହୁଏ, ତେବେ ଆମେ ରୋଗୀଙ୍କୁ ଶସ୍ତା ଔଷଧ କିଣିବାର ବିକଳ୍ପରୁ ବଞ୍ଚିତ କରିବା ଉଚିତ କି ? ଯେତେବେଳେ ଆମେ ସାଧାରଣ ପ୍ରେସକ୍ରିପସନ୍ ଉପରେ ପ୍ରଶ୍ନ କରିଥାଉ, ଆମେ ଅଯୌକ୍ତିକ ଔଷଧ ଏବଂ ମିଶ୍ରଣ ଲେଖିବା ବନ୍ଦ କରିବାକୁ ମଧ୍ୟ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେଇପାରିବା କି ? ଭାରତରେ ପ୍ରତିରୋଧର ମାରାତ୍ମକ ମହାମାରୀକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେଉଥିବା ଆଣ୍ଟିବାୟୋଟିକର ବ୍ୟାପକ ବ୍ୟବହାର ହ୍ରାସ କରନ୍ତୁ କି ? ଔଷଧର ଗୁଣବତ୍ତା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ମୁଖ୍ୟତଃ ସରକାରଙ୍କ ଦାୟିତ୍ୱ । ଅବଶ୍ୟ ରୋଗୀଙ୍କ ପ୍ରତି ଆମର ଏକ ଦାୟିତ୍ୱ ରହିଛି । କିନ୍ତୁ ଆମେ ତଥ୍ୟକୁ ପ୍ରଚାରରୁ ଅଲଗା କରି ଭଲ ନ୍ୟାୟ କରିପାରିବା । ସ୍ୱୀକାର କରନ୍ତୁ ଯେ ଔଷଧ ପ୍ରେସ୍କ୍ରିପ୍ସନ୍ ପାଇଁ ବିଶ୍ୱସ୍ତରରେ ଡାକ୍ତରମାନେ ଉତ୍ତରଦାୟୀ ଅଟନ୍ତି । ସେଥିପାଇଁ ଆମ ରୋଗୀମାନେ ଆମ ଉପରେ ଭରସା କରନ୍ତି ।