ନୂଆଦିଲ୍ଲୀ: ୪୦ ବର୍ଷ ପୂର୍ବେ ଦିଲ୍ଲୀ । ଆଜି ତୁଳନାରେ ବହୁତ ଛୋଟ ଥିଲା । ଏନସିଆର ନିର୍ମାଣ ପାଇଁ ଆହୁରି ଅନେକ ବର୍ଷ ବାକି ଥିଲା । ୧୯୮୩ ମସିହା ମାର୍ଚ୍ଚ ୭-୧୨ ତାରିଖରେ ଏଠାରେ ଅଣ-ସଂଗଠିତ ସମ୍ମିଳନୀ ଅନୁଷ୍ଠିତ ହୋଇଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ଏକାଧିକ ଦେଶର ରାଷ୍ଟ୍ରମୁଖ୍ୟଙ୍କ ସମେତ ୧୪୦ଟି ଦେଶର ପ୍ରତିନିଧି ଆସିଥିଲେ । ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରେ କ୍ୟୁବା ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଫିଡେଲ କାଷ୍ଟ୍ରୋ, ପାକିସ୍ତାନ ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଜିଆ-ଉଲ୍-ହକ୍, ପାଲେଷ୍ଟାଇନ୍ ଲିବରେସନ୍ ଅର୍ଗାନାଇଜେସନ୍ ନେତା ୟାସିର ଅରାଫତ ମଧ୍ୟ ଥିଲେ । ଜି-୨୦ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀ ପାଇଁ ଦିଲ୍ଲୀରେ ଯେମିତି କଟକଣା ଲଗାଯାଇଛି, ସେହି ସମୟରେ ମଧ୍ୟ ସମାନ କିଛି ଦେଖିବାକୁ ମିଳିଥିଲା । ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଦିଲ୍ଲୀରେ କ’ଣ ଘଟିଥିଲା ଅଣ-ମେଣ୍ଟ ସମ୍ମିଳନୀରେ ।
ଏହା ପରେ ମଧ୍ୟ ଦିଲ୍ଲୀ ବନ୍ଦ ରହିଥିଲା କିନ୍ତୁ ଅଫିସ, ସ୍କୁଲ ଓ କଲେଜ ଖୋଲା ଥିଲା
କିନ୍ତୁ ଏବେ ଜି-୨୦ ଶିଖର ସମ୍ମିଳନୀରେ ବିଜ୍ଞାନ ଭବନ ଆୟୋଜନ ହୋଇପାରୁନାହିଁ । ସେତେବେଳେ ମଧ୍ୟ ନୂଆଦିଲ୍ଲୀକୁ ଏକପ୍ରକାର ସିଲ୍ କରାଯାଇଥିଲା, ଯଦିଓ ବ୍ୟାଙ୍କ, ସରକାରୀ କାର୍ଯ୍ୟାଳୟ ଏବଂ ସ୍କୁଲ ଓ କଲେଜ ଖୋଲା ଥିଲା । ବିମାନବନ୍ଦରରୁ ଶାନ୍ତି ପଥ, ତିନି ମୂର୍ତ୍ତି, ସାଉଥ୍ ଆଭେନ୍ୟୁ, ବିଜୟ ଛକ, ମଦର ଟେରେସା ମାର୍ଗ, ସର୍ଦ୍ଦାର ପଟେଲ ମାର୍ଗ, ପଞ୍ଚଶୀଲ ମାର୍ଗ, ସଫଦରଜଙ୍ଗ ରୋଡ୍ ଓ ବିଜ୍ଞାନ ଭବନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ରମୁଖ୍ୟଙ୍କ ଗାଡ଼ି ଚଳାଚଳ କରୁଥିଲା । ସେଠାରେ ନିର୍ମିତ ଭାରତ ମଣ୍ଡପମରେ ଜି-୨୦ ସମ୍ମିଳନୀ ହେବାକୁ ଥିବାରୁ ଏଥର ପ୍ରଗତି ମଇଦାନକୁ ଯିବ ।
ଜିଆ-ଉଲ-ହକ୍ ତାଙ୍କ କଲେଜକୁ ଯାଇଥିଲେ
ଜିଆ-ଉଲ-ହକ୍ ୧୯୪୧ରୁ ୧୯୪୫ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏଠାକାର ସେଣ୍ଟ ଷ୍ଟିଫେନ୍ସ କଲେଜରେ ଅଧ୍ୟୟନ କରିଥିଲେ । କଲେଜ କ୍ୟାମ୍ପସକୁ ଆସିବା ମାତ୍ରେ ଜିଆ ଭାବପ୍ରବଣ ହୋଇପଡ଼ିଥିଲେ । ସେଣ୍ଟ ଷ୍ଟିଫେନ୍ କଲେଜ ବାହାରେ ଦିଲ୍ଲୀ ବିଶ୍ୱବିଦ୍ୟାଳୟ ତାଙ୍କୁ ଦେଖିବା ପାଇଁ ଏକାଠି ହୋଇଥିଲା । ଜିଆ କଲେଜରେ ଥିବା ତାଙ୍କ ମୁଖାର୍ଜୀ ବାସଭବନର କାନ୍ଥକୁ ସ୍ପର୍ଶ କରୁଥିଲେ । ସେ ପ୍ରିନ୍ସିପାଲଙ୍କ ରୁମକୁ ମଧ୍ୟ ଯାଇଥିଲେ । ସେତେବେଳେ ଡେଭିଡ୍ ରାଜାରାମ ସେଣ୍ଟ ଷ୍ଟିଫେନ୍ କଲେଜର ପ୍ରିନ୍ସିପାଲ ଥିଲେ । ସେ ସେଣ୍ଟ ଷ୍ଟିଫେନ୍ସ କଲେଜର ଇତିହାସ ପୁରୁଷ ପ୍ରଫେସରଭାବେ ପୁରସ୍କୃତ ହୋଇଥିଲେ । ମହମ୍ମଦ ଅମିନ ଏବଂ ଭାରତର ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଧାବିକା ପ୍ରଫେସର ଡ. ରଞ୍ଜିତ ଭାଟିଆ କଲେଜ ପରିଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ । କଲେଜ କ୍ୟାଣ୍ଟିନରେ ଲେମ୍ବୁପାଣି ବିକ୍ରି କରୁଥିବା ସୁଖିଆଙ୍କୁ ଜିଆ ଅତ୍ୟନ୍ତ ଘନିଷ୍ଠତାର ସହ ଭେଟିଥିଲେ । କୁହାଯାଏ ଯେ ଯିବା ପୂର୍ବରୁ ସୁଖିଆ ନିଜର ପୁରୁଣା ଋଣକୁ ଏକ ଲିଫାଫାରେ ପରିଶୋଧ କରିଥିଲେ ।
ଏହି ସମ୍ମିଳନୀରେ କାଷ୍ଟ୍ରୋ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ଆଲିଙ୍ଗନ କରିଥିଲେ
ସେମାନେ ସମସ୍ତେ ଅଶୋକା ହୋଟେଲରେ ରହୁଥିଲେ । ସୁରକ୍ଷା ଦୃଷ୍ଟିରୁ ଅଶୋକା ହୋଟେଲ ଓ ବିଜ୍ଞାନ ଭବନରେ କାଷ୍ଟ୍ରୋ ଓ ଅରାଫତଙ୍କ ଚେହେରା ଭଳି ଆଉ ୩ ଜଣ ବୁଲୁଥିଲେ । ସେମାନେ ଯେପରି କୌଣସି ସମ୍ଭାବ୍ୟ ଆକ୍ରମଣରୁ ରକ୍ଷା ପାଇପାରିବେ ସେଥିପାଇଁ ଏସବୁ କରାଯାଉଥିଲା । ବିଜ୍ଞାନ ଭବନରେ ଅନୁଷ୍ଠିତ ସମ୍ମିଳନୀର ସେହି ମୁହୂର୍ତ୍ତକୁ କିଏ ଭୁଲିପାରିବ ଯେତେବେଳେ କାଷ୍ଟ୍ରୋ ତତ୍କାଳୀନ ପ୍ରଧାନମନ୍ତ୍ରୀ ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧୀଙ୍କୁ ଆଲିଙ୍ଗନ କରିଥିଲେ । ଇନ୍ଦିରା ଗାନ୍ଧି ଅବାକ୍ ହୋଇଯାଇଥିଲେ ।
ଅନେକ ସ୍ୱାଧୀନ ନେତାଙ୍କ ନାମରେ ନାମିତ ହେଲା ଦିଲ୍ଲୀ ରାସ୍ତା
ତେବେ ସେହି ସ୍ମରଣୀୟ ସମ୍ମିଳନୀ ପରେ ଦିଲ୍ଲୀର ରାସ୍ତାଗୁଡ଼ିକର ନାମ ଅଣସଂଗଠିତ ଆନ୍ଦୋଳନର ଅନେକ ବରିଷ୍ଠ ନେତାଙ୍କ ନାମରେ ରଖାଯାଇଥିଲା । ଇଜିପ୍ଟର ଜନନେତା ଗାମାଲ ଅବ୍ଦେଲ ନାସେର ଅଣସଂଗଠିତ ଆନ୍ଦୋଳନର ଅନ୍ୟତମ ପ୍ରତିଷ୍ଠାତା ଥିଲେ । ଦକ୍ଷିଣ ଦିଲ୍ଲୀରେ ତାଙ୍କ ନାମରେ ଏକ ରାସ୍ତାର ନାମକରଣ କରାଯାଇଥିଲା । ୧୯୫୬ରୁ ୧୯୭୦ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ସେ ଇଜିପ୍ଟର ରାଷ୍ଟ୍ରପତି ଥିଲେ । ସେ ନିଜ ଦେଶରେ ରାଜତନ୍ତ୍ରକୁ ଉଚ୍ଛେଦ କରିଥିଲେ । ନେହେରୁଜୀ ଏବଂ ନାସେର ୟୁଗୋସ୍ଲାଭିଆର ଜୋସେଫ ବ୍ରୋଜ୍ ଟିଟୋଙ୍କ ସହ ମିଶି ଅଣସଂଗଠିତ ଆନ୍ଦୋଳନର ମୂଳଦୁଆ ପକାଇଥିଲେ । ସେମାନେ ସମସ୍ତେ ତୃତୀୟ ବିଶ୍ୱର ହିରୋ ଥିଲେ । ଜୋସେଫ୍ ଟିଟୋଙ୍କୁ ସମ୍ମାନ ଜଣାଇ ଭାରତ ପଞ୍ଚଶୀଲ ଏନକ୍ଲେଭର ଡି ବ୍ଲକ ନିକଟବର୍ତ୍ତୀ ରାସ୍ତାର ନାମ ଜୋସେଫ ବ୍ରୋଜ୍ ଟିଟୋ ମାର୍ଗ ରଖିଥିଲା ।